Andere handelingen dan besluiten
Gemengde rechtsleer
Doorkruisingsleer
Bevoegdhedenovereenkomst
Beleidsovereenkomst
Bijzonder gebruik
Misbruik van bevoegdheid
A. OPEN VRAGEN:
Gemengde rechtsleer
Vraag 1
Als een publiekrechtelijke rechtspersoon zoals een gemeente een contract afsluit, zijn
daarop regels van toepassing uit het burgerlijk recht. Daarnaast kunnen ook regels van
publiek recht van toepassing zijn; denk in dit verband vooral aan de beginselen van
behoorlijk bestuur. Privaatrecht en publiekrecht kunnen elkaar dus aanvullen. We
noemen dit de gemengde rechtsleer.
Uit welke wettelijke bepalingen kunnen we afleiden dat een contracterende gemeente
ook rekening moet houden met beginselen van behoorlijk bestuur?
Art. 3:1 lid 2 Awb en 3:14 BW
Vraag 2
In welke beroemde uitspraak paste de Hoge Raad de gemengde rechtsleer toe en welk
algemeen beginsel van behoorlijk bestuur speelde daarbij een rol? Geef gemotiveerd
antwoord met uitleg over de casus.
Amsterdam/Ikonarrest (1987) - gelijkheidsbeginsel
Tweewegen leer
Vraag 3
,a. Welke zaak is een halve eeuw oud en staat bekend om de toepassing van de
tweewegenleer? Wil je meer weten klik dan hier
Eindhoven/Staals (1968)
b. In welke wet was de publiekrechtelijke weg te vinden in deze zaak?
Gemeentewet
c. Stel dat die oude zaak zich nu opnieuw zou voordoen. Mag de gemeente naar de
huidige stand van de jurisprudentie de pompexploitant als grondhuurder laten
betalen? Wil je meer weten klik dan hier.
Het heffen van grondbelasting is geen onaanvaardbare doorkruising van het
publiekrecht
Doorkruisingsleer
Vraag 4
In de zaak Staat/Windmill ging het om de vraag of de Staat een gebruiksvergoeding
mocht vragen als eigenaar van de Nieuwe Waterweg. De Staat had namelijk als
vergunningverlenende instantie ook een heffing op grond van de wet kunnen opleggen.
a. Welke criteria hanteerde de Hoge Raad voor de beantwoording van deze vraag?
Maak bij de beantwoording van deze vraag gebruik van uw handboek.
Windmill (blz. 338 van het boek)
- Inhoud en strekking van die regeling (die mede kan blijken uit de
wetsgeschiedenis)
- Bescherming van de belangen van de burgers
- Vergelijkbaar resultaat: kan de overheid door gebruik te maken van de
publiekrechtelijke weg een vergelijkbaar resultaat bereiken?
b. Wat was het antwoord van de Hoge Raad op deze vraag?
Er was sprake van een onaanvaardbare doorkruising van het publiekrecht. Dus de
staat had alleen de moeilijke weg van het publiekrecht kunnen nemen
c. Staat de Wet op de Ruimtelijke Ordening in de weg aan het opnemen van
voorwaarden omtrent grondgebruik in overeenkomsten?
Nee, er moet ook gekeken worden naar de maatschappelijke gevolgen. Kunst- en
Antiekstudio Lelystad (1991)
Gemengde rechtsleer
Vraag 5 (Niet kennen voor tentamen)
De Hoge Raad oordeelt in het arrest Apeldoorn/Snoopy, dat ook algemene beginselen
van behoorlijk bestuur een rol kunnen spelen in privaatrechtelijke verhoudingen. In die
zaak was de vraag of de gemeente een terecht beroep deed op een beding in
huurovereenkomst.
Welk wetsartikel uit het Burgerlijk Wetboek haalt de Hoge Raad hierbij aan?
Art. 6:248 BW
,Bijzonder gebruik
Aanvullend studiemateriaal (verplichte tentamenstof)
De Staat, de provincie en de gemeenten kunnen net als andere rechtspersonen of
natuurlijke personen eigenaar zijn. Wanneer het gaat om onroerend goed wordt
daarbij vaak het leerstuk van het publiek domein genoemd. Het gaat dan om domein
dat - al dan niet beperkt – toegankelijk is voor het publiek. Bij beperkingen kan men
denken aan openingstijden van het gemeentehuis, toegangstarieven voor het
gemeentelijk zwembad, e.d.
Onbeperkt toegankelijk is de openbare weg zoals die geregeld is in de Wegenwet
van 1930. We denken dan aan gebruik van de weg voor verkeersdoeleinden. Andere
vormen van gebruik van de weg zoals gebruik voor handel of recreatie noemen we
bijzonder gebruik. Voor dat bijzondere gebruik mag de overheid als eigenaar van de
weg een vergoeding vragen. Denk bv. aan een plek voor een mobiele snackbar aan
de kant van de weg. Wat voor een (land)weg geld, geldt overeenkomstig voor een
vaarweg. Voor het hebben van een steiger aan de waterkant kan de eigenaar van de
vaarweg – denk bv. aan een waterschap – een vergoeding vragen.
Vraag 6
De winkeliersvereniging van IJsseldam wil in de binnenstad een wielerwedstrijd
organiseren onder de naam “Omloop van IJsseldam”.
Mag de gemeente IJsseldam aan de winkeliersvereniging een vergoeding vragen?
Beantwoord deze vraag met het aanvullende studiemateriaal dat hierboven staat.
Ja, het gaat om bijzonder gebruik en de gemeente mag ook een vergoeding vragen
hiervoor
Bevoegdhedenovereenkomst en beleidsovereenkomst
Vraag 7
Als de gemeente Den Haag een computer aankoopt, lijkt er niet zoveel verschil te zijn
met de aankoop van een computer door een burger. We gaan er dan maar even vanuit
dat de gemeente bij kleine aankopen niet aanbesteding plichtig is.
Het kan echter zijn dat de overheid een typische bestuurstaak uitvoert door middel van
een overeenkomst. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen bevoegdheids- en
beleidsovereenkomsten.
a. Wat is het verschil tussen een bevoegdheids- en een beleidsovereenkomst?
Bevoegdheidsovereenkomst: een overeenkomst over privaatrechtelijke
vermogensrechten, waarmee een publiek doel wordt nagestreefd.
Beleidsovereenkomst: een overeenkomst tussen burger en de overheid over de
uitvoering van publiekrechtelijke bevoegdheden. -> sheets blokweek 1
, b. In Alkemade/Hornkamp gaat het volgens het tijdschrift AB om een “overeenkomst
met gemeente tot wijziging van bestemmingsplan tegen betaling van bijdrage in
kosten en onder voorwaarde dat te bouwen woningen bestemd zijn voor inwoners
gemeente”. Als u dit leest denkt u dan aan een bevoegdheids- of een
beleidsovereenkomst of aan allebei?
Allebei. Bevoegdheidsovereenkomst door de wijziging van het bestemmingsplan en
beleidsovereenkomst doordat de woningen bestemd zijn voor inwoners gemeente
B. MEERKEUZEVRAGEN:
Doorkruisingsleer
Vraag 1
In het Brandweerkostenarrest lette de HR op:
a. de inhoud en de strekking van de Brandweerwet 1985.*
b. de bescherming van de belangen van burgers.
c. het vergelijkbare resultaat dat de overheid door gebruik te maken van de
publiekrechtelijke weg kon bereiken.
d. de bestuurlijke praktijk voorafgaand aan de uitspraak van de rechter
Privaatrechtelijke bevoegdheid
Vraag 2
Bestudeer de sheets van het hoorcollege en beantwoord onderstaande vraag:
Misbruik van bevoegdheid is aan de orde in de zaak:
a. Etam damesmode
b. Ringvaarsteiger
c. Snackwagen Arena*
d. Amsterdam/Ikon
Aantekening: Het leerstuk van de onvoorziene omstandigheden is thans
opgenomen in Artikel 258 Burgerlijk Wetboek Boek 6. Voor de invoering van het
nieuw Burgerlijk Wetboek in 1991 was het leerstuk jurisprudentierecht. Dat het
daarbij ging om een geschil tussen Gasbedrijf Centraal Nederland en de gemeente
Nieuwegein is nog slechts van historisch belang. (p. 313) Dat hoeft u niet te
onthouden.
Ongeschreven recht
Vraag 3
Een contracterende gemeente moet ook rekening houden met bestuursbeginselen die
(nog) niet gecodificeerd zijn. Dit valt af te leiden uit:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ivanaah. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.