Samenvatting
Maatschappijleer VWO samenvatting hoofdstuk 5 verzorgingsstaat
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een samenvatting van hoofdstuk 5 verzorgingsstaat van het lesboek thema's maatschappijleer.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer vwo hoofdstuk 5 verzorgingsstaat5.1
Verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.
Welvaart: de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te
vervullen.
Welzijn: de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.
Solidariteitsgedachte: in een groep of samenleving is er bereidheid om risico’s met elkaar te delen.
Collectief belang: wanneer jij bijvoorbeeld een baan hebt en iemand anders raakt werkloos, krijgt hij
een wettelijke uitkering waar jij en alle andere werkende mensen samen voor betalen. Omdat jou
hetzelfde kan overkomen is er sprake van een collectief belang.
Collectieve goederen: in een verzorgingsstaat levert de overheid ook collectieve goederen; dit zijn
goederen waarvan niemand uitgesloten kan worden, ook niet degenen die er niet voor betalen. Zoals
de dijken en bescherming door het leger.
Free riders: mensen die niet bijdragen aan collectieve goederen, maar wel meeprofiteren.
Doel van de verzorgingsstaat: is tweedelig; het gaat om welvaart, maar ook om welzijn. Dat betekent
dat er niet alleen sprake is van uitkeringen en verzekeringen, maar ook van het scheppen van
voorwaarden waardoor de bevolking sociale en economische activiteiten kan ondernemen. Denk
hierbij aan goed openbaar vervoer en voorzieningen als onderwijs en de bibliotheek.
Functies van de verzorgingsstaat:
1. Verzorgen: de verzorgingsstaat biedt zorg voor wie door fysieke of psychische aandoeningen
hulp nodig heeft. Zo betaalt je zorgverzekeraar de huisarts of een operatie in het ziekenhuis
en hebben alle vrouwen die bevallen recht op kraamzorg. Voor oudere mensen die niet meer
zelfstandig kunnen wonen, bestaan er verzorgings- en verpleeghuizen.
2. Verzekeren: de verzorgingsstaat regelt dat we verzekerd zijn tegen verlies van inkomen. Als
je werkt, betaal je sociale premies voor als je ziek, werkloos of arbeidsongeschikt raakt.
Daarnaast betalen alle Nederlanders belasting. Van dit belastinggeld worden sociale
voorzieningen zoals de Algemene Ouderdomswet en de Kinderbijslag betaald. Al deze
regelingen samen vormen het socialezekerheidsstelsel, dat mensen verzekert van een
inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid. Sociale zekerheid
betekent ook dat je bijvoorbeeld huurtoeslag krijgt als je een minimuminkomen hebt.
3. Verheffen: de verzorgingsstaat geeft iedereen de kans om zijn talenten te ontplooien en zich
te ontwikkelen. Goed onderwijs vergroot de kans op de arbeidsmarkt. Je opleiding is een
belangrijke factor om te stijgen op de maatschappelijke ladder. Om te concurreren met de
economieën van andere landen moeten mensen langer en vaker geschoold worden. Bij de
verheffingsfunctie past ook het beleid om bibliotheken, toneelgezelschappen en musea te
subsidiëren.
4. Verbinden: de verzorgingsstaat zorgt voor binding tussen mensen versterkt daarmee de
sociale cohesie. Enerzijds door het socialezekerheidsstelsel dat mensen van elkaar afhankelijk
maakt; je betaalt immer voor elkaar. Anderzijds omdat overheidsbemoeienis de sociale
ongelijkheid tussen mensen kan verkleinen. Ook onderwijs brengt groepen mensen met
verschillende achtergronden dichter bij elkaar.
, Sociale grondrechten: burgers in Nederland hebben sociale grondrechten. Deze zijn niet afdwingbaar
bij de rechter, maar de grondwet verplicht de overheid wel om er actief naar te streven. Daarbij gaat
het om:
- Voldoende werkgelegenheid (artikel 19);
- Bestaanszekerheid en spreiding van welvaart (artikel 20);
- De bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu
(artikel 21);
- Volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en maatschappelijke en culturele
ontplooiing (artikel 22);
- Goed onderwijs (artikel 23).
Plichten in de verzorgingsstaat: er gelden ook plichten, zoals:
- De sollicitatieplicht. In artikel 19 staat dat bevordering van werkgelegenheid een voorwerp
van zorg van de overheid is. De overheid moet zich dus inspannen om iedereen aan werk
te helpen, maar in ruil daarvoor moet iedereen die kan werken, zijn best doen om een
baan te vinden. Is iemand niet actief op zoek naar werk, dan heeft hij geen recht op een
uitkering.
- Betalen van premies voor verzekeringen als de AOW, Werkloosheidwet (WW) en de
basiszorgverzekering. Zonder deze plichten kan de verzorgingsstaat niet bestaan.
Gelijkheid: planeconomie:
Communistische en socialistische denkbeelden zijn gebaseerd op het ideaal van gelijkheid. In de
communistische staatsopvatting neemt de staat daarom de totale verzorging van zijn burger op zich.
Rusland kende tijdens de periode van de Sovjet-Unie een planeconomie. Onderwijs en kinderopvang
zijn relatief goed georganiseerd, het analfabetisme is laag en de arbeidsparticipatie van vrouwen
hoog. Op economisch terrein werd gekozen voor een planeconomie. Particulier ondernemerschap is
er niet en wordt ook niet toegestaan. De overheid beheert de productiemiddelen: grond, bedrijven,
kapitaal, met het doel het werk en de opbrengst eerlijk verdelen. In de praktijk heeft het vaak niet zo
gewerkt. Het communisme in de Sovjet-Unie ging samen met veel onderdrukking en geweld. Ook
stierven er veel mensen door honger.
China had een periode van planeconomie. Hier leidde dit samen met het communisme tot
dwangmaatregelen, hongersnoden en geweld. In ieder geval tijdens het leiderschap van Mao Zedong
(1949-1976). Maar zijn opvolger Deng Xiaoping (1976-1989) besloot de economie te hervormen en
particulier bezit toe te staan. Dat was het begin van een spectaculaire groei van de Chinese
economie. Met het loslaten van de planeconomie verdween ook de totale staatsverzorging, die lange
tijd kenmerkend was voor de Chinese samenleving. Veel chinezen zijn daarom niet verzekerd tegen
werkloosheid, betalen veel geld voor medicijnen en moeten universitaire studies vaak zelf
bekostigen.
Vrijheid: vrijemarkteconomie:
In een kapitalistische vrijemarkteconomie, zoals die van de Verenigde Staten, staat de waarde
vrijheid centraal en grijpt de overheid niet actief in de economie in . De belastingen zijn er laag, maar
iedereen moet zichzelf verzekeren tegen werkloosheid en voor goed onderwijs en gezondheidszorg
moet je flink betalen. Oud-president Obama heeft na een lange politieke strijd een verplichte
ziektekostenverzekering ingevoerd voor alle Amerikanen, maar vooral republikeinen zijn fel tegen
deze in hun ogen verwerpelijke staatsbemoeienis. Samenlevingen waar individuele vrijheid sterk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuviastudent22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen