Samenvatting Pulsar 3e editie VWO 5 Hoofdstuk 10 Elektromagnetisme.
In de samenvatting zijn de volgende paragrafen samengevat:
10.1 Magneetvelden
10.2 Elektromagneten
10.3 De lorentzkracht
10.4 Elektromagnetische inductie
Alle begrippen zijn groen gekleurd in de samenvatting.
Heb je vragen? ...
, NATUURKUNDE SAMENVATTING HS 10: ELEKTROMAGNETISME
§10.1 MAGNEETVELDEN
Polen: plaats waar de magnetische kracht het grootst is. Iedere magneet heeft een noord- en zuidpool:
Noordpool: kant die naar het noorden wijst, meestal rood
Zuidpool: kant die naar het zuiden wijst, meestal zwart
Twee gelijke polen van magneten: stoten elkaar af.
Twee ongelijke polen van magneten: trekken elkaar aan.
Stoffen die worden aangetrokken door magneten: IJzer en nikkel. (zit vaak ook ín magneten).
ELEMENTAIRE MAGNEETJES
Elementaire magneetjes (EM): kleine magneetjes (: ijzer/nikkel/cobalt) die – hoe vaak je ze ook breekt – 2 polen overhouden.
In magneet: de meeste EM wijzen in dezelfde richting
In ‘gewoon’ ijzer of nikkel: de meeste EM zitten kriskras door elkaar.
Magnetische influentie: ijzer wordt magnetisch als magneet bij ijzer id buurt komt. EM ih ijzer zijn dan dezelfde kant opgericht.
IJzer trekt dan ook anderen ijzeren voorwerpen aan totdat de magneet weer weggaat.
MAGNETISCHE VELDLIJNEN
Magneetveld: gebied waar de magnetische kracht werkt.
Veldlijnen: geven de richting en de sterkte aan vh magneetveld.
Veldlijnen patroon: geeft met pijlen aan in welke richting een kompasnaald werkt.
Noordpool vd kompasnaald: wijst naar de zuidpool vd magneet.
Veldlijnen lopen dus altijd weg vd noordpool naar de zuidpool toe.
De aarde is ook een magneet, met de magnetische noordpool ih zuiden.
§10.2 ELEKTROMAGNETEN
Elektromagnetisme: verschijnsel dat rond een stroomdraad een magneetveld ontstaat.
Richting vh magneetveld rond de draad hangt af vd stroomrichting; deze richting kan je vinden met de rechterhandregel.
Richting vh magneetveld in een spoel hangt af vd draairichting vd stroom. (ook rechterhandregel)
Rechterhandregel: laat je duim van je rechterhand wijzen id richting vd stroom bij een rechte stroomdraad.
De gekromde vingers geven de richting vh magneetveld aan.
Stroomdraad oprollen tot spoel: sterker magneetveld doordat windingen versterken. Ook binnen de stroomspoel is een veld:
Veldlijnen buiten spoel: lopen van noord- naar zuidpool.
Veldlijnen binnen spoel: lopen van zuid- naar noordpool.
Homogeen veld: de veldlijnen lopen evenwijdig doordat het magneetveld overal even sterk en gelijk gericht is.
Inhomogeen veld: de veldlijnen maken vreemde kronkels met constante snelheid
MAGNETISCHE INDUCTIE
Elektromagneet: spoel die magnetisch wordt doordat er stroom doorheen gaat. Je kan hem sterker maken door:
1. Meer stroom door de spoel sturen.
2. Een spoel met meer windingen nemen.
3. IJzer toevoegen id kern (IJzer wordt magnetisch door influentie).
Magnetische inductie (B): de sterkte vh magneetveld. Eenheid: Tesla (T).
§10.3 DE LORENTZKRACHT
Als je stroom door een spoel stuurt: spoel krijgt een magneetveld en ondervindt een kracht vd magneet.
Lorentzkracht: kracht die loodrecht op het magneetveld en stroom staat.
Linkerhandregel: hiermee kan je de richting vd lorentzkracht vinden. Hiervoor geldt FBI-regel:
1. Duim: wijst id richting vd lorentzkracht FL.
2. Wijsvinger: wijst id richting vh magneetveld B. Achterkant vd pijl:
3. Middelvinger: wijst id richting vd stroom I. Voorkant vd pijl:
Als de stroomrichting evenwijdig is ah magneetveld is de lorentzkracht 0. Lorentzkracht kan nooit deeltjes versnellen/vertragen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JudithVWO. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
