Week 1 – Inleiding en Effect van straffen op gedrag
Benjamin van Rooij en Adam Fine. The Behavioral Code, How law makes
us better ...or worse.
Ex-ante functie van het recht ten aanzien van gedrag
De ex-ante functie is er om schadelijk en fout gedrag te voorkomen door wetgeving in te voeren voordat
het gedrag zal plaatsvinden. De wetgeving zal het gedrag moeten proberen te voorspellen. Bij ex-ante blik
je dus vooruit, want je wilt met wetten menselijk gedrag sturen.
Ex-post is dat je terugkijkt. Stel er is een wet opgesteld en men merkt achteraf op dat niemand zich eraan
houdt of dat de criminaliteit alleen maar stijgt, dan wordt er gekeken wat er aan de hand is.
Waarom is sociaalwetenschappelijke empirische kennis essentieel voor het begrijpen van de ex-ante
gedragsrol van het recht?
Het juridisch denken is een obstakel voor het begrijpen van de ex-ante functie, want het
sociaalwetenschappelijke aspect ontbreekt. Hierdoor is het moeilijker om gedrag te voorspellen en na te
gaan welke invloeden dit gedrag kunnen veroorzaken. Dit leidt tot een onterechte aanname van
zelfsprekend gedrag.
Door het doen van empirisch onderzoek, verzamel je data over bijvoorbeeld menselijk gedrag. Je gaat dus
het veld in en waarnemen. Dit doe je doormiddel van wetenschappelijke methoden waarvan je kunt
uitgaan dat deze onderzoeken betrouwbaar zijn uitgevoerd.
De processen waardoor straffen invloed kunnen hebben op menselijk en organisatorisch gedrag
Bij speciale preventie gaat het erom dat iemand niet nog een keer de fout in gaat doordat hij
gestraft wordt.
o Negatief effect
Criminogeen effect: de tijd in de gevangenis maakt mensen meer geneigd tot
criminaliteit dan daarvoor. Daarbij komt het ook voor dat mensen crimineel gedrag
aanleren in de gevangenis (“deviancy training”).
Bij generale preventie gaat het erom dat iedereen banger gemaakt wordt om gestraft te worden,
door het horen dat er iemand gestraft wordt (dit is de hefboomwerking). De generale preventie is
effectief als er een hoge pakkans is waarvan de mensen op de hoogte zijn. Er moet zekerheid zijn
dat er gestraft wordt.
o Negatief effect
Bij de doodstraf kan er een brutaliserend effect ontstaan. Je gaat je erger gedragen.
In theorie is generale preventie het meest effectief en wenselijk, want door de angst gaan mensen zich
beter aan de regels houden. Daarbij is het zo dat bij speciale preventie eerst iemand de fout in moet gaan,
waardoor de generale vorm een betere preventie is.
Het verschil tussen het criminogeen effect en het brutaliserend effect is dat het criminogeen effect zich
voordoet op het niveau van speciale preventie (effect van straffen ten gevolge van het feit dat een
individuele dader wordt gestraft). Het criminogeen effect is een onbedoeld effect. Bij het brutaliserend
effect gaat het vooral om het effect van zware straffen. Door gebruik te maken van dergelijke straffen, zal
de verhouding in de samenleving verharden.
Conclusie
De strafkans is belangrijker dan de strafmaat. Er moet meer nadruk zijn op opsporing i.p.v. het straffen
zelf. Mensen hebben geen goed inzicht in hoe hoog de straffen zijn of wat de pakkans is. Communicatie is
essentieel. Je kan met weinig straffen een groter effect bereiken.
, Begrippen
Gedragsprocessen De vele gedragsbepalende motivaties en factoren
die maken dat mensen het recht gehoorzamen.
Deze zijn in samenhang bepalend voor die
gehoorzaamheid. Wat maakt het dat mensen het
recht gehoorzamen? -> straffen, beloningen, eens
zijn met de wet.
Gedragsmechanismen Motivaties en factoren die maken/niet maken dat
mensen het recht gehoorzamen.
Beccaria (utilitarist) Was een belangrijke denker over het strafrecht.
Hij was een hervormer van het strafrecht en een
totale tegenstander van middeleeuwse
strafpraktijken waar vergelding centraal stond. Hij
stelde voor om straffen niet gevoed te laten
worden door wraak en onderbuikgevoelens, maar
straf pas wanneer je van straffen een preventief
effect kan verwachten
1. Verlichting van straffen o.b.v. het idee dat
straffen alleen toegestaan is als
preventie.
2. Straffen is een kostenfactor, het brengt
pijn met zich mee en daardoor zullen
mensen afzien van crimineel gedrag.
Punitieve intuïtie De emotionele strafbehoefte. Er moet volgens
jouw gevoel gestraft worden.
Moral coherence Mensen nemen feiten waar op basis van hun
morele voorkeuren.
Dark figure Alleen de zichtbare delicten zijn onderzocht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MikeR24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.