Week 2: Gender socialisatie
Endendijk, J. J., Groeneveld, M. G., Van der Pol, L. D., Van Berkel, S. R., Hallers-
Haalboom, E. T., Mesman, J., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2014). Boys don’t
play with dolls: Mothers’ and fathers’ gender talk during picture book reading.
Parenting: Science and Practice, 14, 141-161.
Algemeen
Taal is een belangrijke route naar gender socialisatie. Is nog weinig onderzoek
naar de manier waarop ouders over gender praten tegen hun kinderen.
De manier waarop ouders tegen hun kinderen over gender praten bepaalt hun
attitudes.
Ouders creëren vaak gender-typische omgeving voor hun kinderen d.m.v.
speelgoed en activiteiten.
Het onderzoek is geïnspireerd door sociaal leren theorie van Bandura.
Gender schema theorie (Bem) = richt zich op kindprocessen bij vormen van
genderschema’s door manier waarop ouders over gender praten en het
behandelen. Gender gerelateerd gedrag wordt geleid door de genderschema’s
van kinderen.
Hypotheses
Moeders gebruiken meer indirecte vorm van gender talk, en vaders meer
direct. (mixed results)
Interacties van vaders worden beïnvloed door gender combinaties van
kinderen.
Ouders beschrijven gender neutrale afbeeldingen bij stereotype mannelijke
activiteiten vaker als zijnde mannelijk dan vrouwelijk (true, alleen vaders met
2 zoons)
Ouders reageren positiever aan gedrag dat correspondeert met de stereotype
activiteit, dan op gedrag dat counter- stereotype is
Ouders maken vaker stereotype dan counter-steretype opmerkingen (true,
alleen voor moeders significant)
Gender talk van ouders is gerelateerd aan hun impliciete attitudes jegens
gender. Sterkere attitude = meer gender stereotype. (true, alleen voor
moeders)
Methode
304 families met 2 kinderen van 2 en 4 jaar oud. 4 typen (♀♀/ ♀♂/ ♂♀/ ♂♂)
Birth order maakt uit omdat de oudsten vaak anders opgevoed worden dan
jongsten.
Gebruik van Gender Stereotypes Picture Book, zomer en winter versie
2 huisbezoeken, 1x met vader en 1x met moeder, max. 10 mins
Er werd gecodeerd of ouders mannelijke of vrouwelijke voornaamwoorden
gebruikten, of de activiteiten positief of negatief werden benaderd en of zij
gender stereotype uitspraken deden (gecodeerd als absence versus
presence).
Wanneer ouders bij 1 afbeelding zowel positief als negatief waren werd er
neutraal gecodeerd.
Action inference paradigm (AIP) gebruikt om gender stereotypen in ouders
vast te stellen. Gekozen vanwege gelijksoortig concept als het fotoboek. Rode
(♀) en blauwe (♂) cadeautjes verdelen over jongen en meisje.
1
,Resultaten
Vaders maken meer opmerkingen die gender stereotypen bevestigen dan
moeders
Vaders met 2 zoons leggen vaker de nadruk op gepast mannelijk gedrag dan
vaders met dochters (bij gender neutrale kinderen en stereotype mannelijke
activiteiten)
Vaders met 2 zoons waren minder negatief over afbeeldingen met jongens die
negatief gedrag vertoonden dan meisjes die negatief gedrag vertoonden
Impliciete gender stereotypen werden geassocieerd met gender talk door
moeders.
Vaders maakten vaker genderstereotype bevestigende opmerkingen bij
afbeeldingen van jongens en meisjes in activiteiten die incongruent waren
met het stereotype
Er was een significant verschil in genderstereotypen tussen moeders die
opmerkingen maakten die genderstereotypen bevestigden en zij die dat niet
deden. Moeders die stereotype opmerkingen maakten hadden sterkere
impliciete genderstereotypen dan zij die geen genderstereotype opmerkingen
maakten. Moeders gebruik van counter-stereotype opmerkingen was niet
gerelateerd aan moeders’ impliciete gender stereotypen.
Moeders maakten meer stereotype opmerkingen bij het bespreken van
congruente afbeeldingen dan bij incongruente afbeeldingen
Ouders maakten meer opmerkingen die stereotype bevestigend waren dan
die stereotypes tegenspreken
Er is een significant negatief verband tussen moeders’ evaluatie van
incongruente afbeeldingen en de kracht van hun impliciete gender
stereotypes
Conclusie
Het Gender Stereotypes Picture Book kan inzichten bieden in de rol van
vaders en moeders in gender socialisatie bij kinderen. Het toonde directe en
indirecte aspecten van gender talk
De meest gender stereotype omgeving (met betrekking tot gender talk) werd
gecreëerd door vaders met 2 zoons. Het hebben van een zusje werkt
neutraliserend op gender talk
Moeders prefereren het wanneer kinderen activiteiten uitvoeren die verwacht
worden op basis van hun gender, wat gender-typed gedrag kan aanmoedigen
Vaders en moeders maken meer stereotype opmerkingen dan counter-
stereotype
Gender schema Theory is bevestigd (link tussen moeders attitudes jegens
gender en gender socializing gedrag)
Implicaties
Ouders bewust maken van hun rol in gender socialisatie en ontwikkeling,
gender gerelateerd gedrag is gevoelig voor verandering wanneer mensen
ervan bewust worden gemaakt
2
, Week 3: Sensitiviteit
Mesman, J., & Emmen, R.A.G. (2013). Mary Ainsworth’s legacy: A systematic
review of observational instruments measuring parental sensitivity. Attachment
and Human Development, 14, 601-619.
Algemeen
Een overzicht van 8 observatie instrumenten om sensitiviteit te meten, deze
worden vergeleken met de Ainsworth schaal
De meeste instrumenten hebben een wijder bereik dan de schaal van
Ainsworth, bijvoorbeeld op gebied van leeftijd van doelgroep en de
assessment van sensitiviteit in vaders.
Mary Ainsworth’s definitie van sensitiviteit, is het vermogen van de ouder om:
1. Kind signalen op te vangen
2. Deze signalen correct te interpreteren
3. Prompt en gepast op deze signalen te reageren
Belang: maternale sensitiviteit is gerelateerd aan gehechtheidsproblematiek
(Ainsworth, 1978). Tegenwoordig gaat het onderzoek verder dan alleen het
linken van sensitiviteit aan gehechtheid, en worden bijvoorbeeld relaties
onderzocht tussen sensitiviteit en maternale depressie of cognitieve
ontwikkeling.
Ainsworth codeerde a.d.h.v. naturalistische observatie van 4 uur lang x 5
huisbezoeken. Tegenwoordig is dat zeldzaam en wordt tussen 10 en 30 min.
geobserveerd
Ainsworth Sensitivity-Insensitivity to Infant Signals and
Communications scale
Score 9: Zeer sensitief
Ouder is zeer goed afgestemd op kind. Kan vanuit het perspectief van het kind
kijken en denken, los van eigen behoeften en gedachten. Reageert prompt en
adequaat op het kind.
Score 7: Sensitief
Interactie waarin ouder nooit duidelijke signalen van een kind mist. In het
algemeen reageren ouders prompt en adequaat op hun kinderen, maar ze
kunnen kleine dingen missen.
Score 5: Inconsistent sensitief
Interacties waarin je ziet dat de ouder de ene keer sensitief is en de andere keer
niet. Soms wordt er wel goed gereageerd en soms niet. Ouders missen niet
alleen subtiele, maar ook duidelijke signalen. Ouders zijn wel vaker sensitief dan
insensitief.
Score 3: Insensitief
Ouders zijn vaker insensitief dan sensitief, maar er zijn wel sensitieve momenten.
Score 1: Zeer insensitief
Binnen een interactie wordt altijd het plan van de ouder gevolgd. Ouders hebben
weinig oog voor de signalen van het kind. Vertraagde en ongepaste reactie op
signaal kind.
3
