In dit document vind je een samenvatting waarin alles kort maar duidelijk omschreven wordt. Er staan ook plaatjes en schema's in en de samenvatting heeft een duidelijke structuur. Alles van het hele hoofdstuk wordt besproken (behalve de standpunten van de politieke partijen die bij mij op bladzijde...
Samenvatting Maatschappijleer maart ’21
Parlementaire democratie
Hoofdstuk 1: Wat is democratie?
K&K lijst
• voorbeelden kunnen noemen van onderwerpen waar de politiek zich mee bezig houdt
• bij een gegeven situatie aan kunnen geven of het iets in het algemeen belang is
• aangeven op welke manieren burgers invloed kunnen uitoefenen op de politiek
• aan kunnen geven wat de belangrijkste waarden zijn in een democratie en deze
herkennen in voorbeelden
• kenmerken van een democratie en dictatuur kunnen noemen
• bij nieuwe informatie aangeven of het gaat om een democratie of een dictatuur
Democratisch tekort: Er worden wetten gemaakt die niet door het volk bepaald
kunnen worden
1.1 Wereld bedekt met staten
Soeverein: Een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste
gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
Thomas Hobbes (17e-eeuwse filosoof) beschreef ook het belang van soevereiniteit.
Burgers konden “a poor, nasty, brutish and short life” worden.
1.2 Het belang van politiek
Politiek: gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden.
Wordt vastgelegd in wetten. Bijv. wat is de minimum leeftijd voor nutten van alcohol?
Gaat vaak over algemeen belang omdat veel mensen er vroeg of laat mee te
maken krijgen.
- Dilemma: kiezen we voor snel, daadkrachtig en efficiënt besturen of voor
maximale participatie van burgers in de politiek?
1.3 Democratie = het volk regeert
(Representatieve democratie)
Andere kenmerken democratie:
Individuele vrijheid.
Er gelden politieke
grondrechten.
Politie en leger hebben
wettelijk
beperkte bevoegdheden.
Er bestaat onafhankelijke
rechtspraak.
Persvrijheid.
,Parlementair stelsel: Het rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste
machtsorgaan. Vanuit hier wordt kabinet geformeerd van ministers en
staatssecretarissen.
Constitutionele monarchie: als staatshoofd een koning is. (die blijft, net als
opvolgers maar regering kan weggestemd worden)
Nederland werd een parlementaire democratie. Hoe?
President stelsel: President staat aan hoofd van de regering, de uitvoerende macht,
en kan ministers zelfstandig benoemen en ontslaan.
Om macht te beperken mist hij in de meeste landen het ontbindingsrecht.
Vrijheid en gelijkheid zijn belangrijke waarden voor de democratie en is te zien in
de grondwet:
Taken van de trias politica machten zijn nauwkeurig omschreven.
Recht op stemmen en verkozen worden en oprichten van politieke partij of
vereniging
Vastgelegde regels van politieke besluitvormen
Vrijheid van de media
1.4 Dictatuur
Dictatuur: de 3 machten zijn niet van elkaar gescheiden, maar zijn in handen van
een kleine groep mensen. Geen rechtsstaat.
Andere kenmerken:
Beperkte individuele vrijheid
Nauwelijks politieke vrijheid
Overheidsgeweld (politie, leger en geheime dienst hebben vergaande
bevoegdheden)
Onafhankelijke rechtsspraak (burgers niet beschermd tegen overheid)
Massamedia en kunstuitingen staan onder censuur van overheid.
Snelle besluiten worden genomen door ontbreken van kritische burgers, oppositie,
journalisten en onafhankelijke rechters.
Soorten dictaturen:
Ideologische dictatuur, sprake van Indoctrinatie: de bevolking krijgt de
partij-ideologie met de paplepel ingegoten. (media, onderwijs en verenigingen
staan onder strenge controle).
Religieuze dictatuur. Sprake van theocratie: godsdienst wordt verheven tot
staatsideologie.
Militaire dictatuur. Leger heeft de macht.
Hoofdstuk 2: Politieke stromingen
, K&K Lijst
• van een mening kunnen beredeneren of die links – midden – rechts is
• van een mening kunnen beredeneren of die conservatief of progressief is.
• aan kunnen geven wat de drie belangrijkste en andere politieke stromingen in
Nederland zijn
• aan kunnen geven wat de belangrijkste waarden en meningen zijn van die stromingen
• van de stromingen aan kunnen geven hoe ze kijken naar de rol van de overheid
• in voorbeelden stromingen kunnen herkennen
2.1 wat is een ideologie?
Ideologie: Een samenhangen geheel van ideeën over de mens en de gewenste
inrichting van de samenleving.
2 aspecten:
Normen en waarden die voor iedereen in de samenleving zouden moeten
gelden.
De gewenste sociaaleconomische verhoudingen van een samenleving.
Links: wil de ongelijkheid tussen mensen verminderen met goede uitkeringen en
andere voorzieningen, want mensen hebben allemaal dezelfde kansen om goed voor
zichzelf te zorgen. De overheid is er vooral om de zwakkeren te beschermen en te
helpen.
Rechts: wil juist zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid op
sociaaleconomisch gebied. Mensen zijn vooral zelf verantwoordelijk voor een beter
bestaan. Economische ongelijkheid is onvermijdelijk
Politieke midden: er tussen in
2.2 de 3 hoofdstromingen.
Liberalisme nu (extra aantekeningen)
- Vrijemarkt economie is het beste in het land
- Overheid moet zich beperken tot kerntaken en de klassieke grondrechten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolienjansen43. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.
