Ik heb hier geprobeerd om alle belangrijke informatie van Cultuur en landschap in de Nieuwe Tijd op te sommen. Het is een lang document, dus ik denk niet dat dit een echte 'samenvatting' te noemen is, maar eerder een uitwerking van het vak. Alle niet-relevante informatie is wel geschrapt.
Het d...
CULTUUR EN LANDSCHAP IN DE
NIEUWE TIJD
MATERIAALKENNIS / PERIODEKENNIS /
CULTUURLANDSCHAPPEN
SARAH HEIJSTEK
DAR2V.H
476793
,INHOUDSOPGAVE
Subperiodes volgens het ABR ............................................................................................................. 3
Materiaalkennis in de periode 1500 – 1725 ......................................................................................... 4
Renaissance: 1500 - 1600 ................................................................................................................... 4
Veranderingen in stijl en smaak ....................................................................................................... 4
Maatschappelijke ontwikkelingen ..................................................................................................... 5
Barok: 1600 – 1725 .............................................................................................................................. 5
Veranderingen in stijl en smaak ....................................................................................................... 6
Maatschappelijke ontwikkelingen ..................................................................................................... 6
Materiaalkennis in de periode 1725 – 1850 ......................................................................................... 8
Veranderingen in stijl en smaak: .................................................................................................... 12
Maatschappelijke veranderingen: .................................................................................................. 13
Materiaalkennis in de VROEGMODERNE TIJD (1725-1900) ............................................................ 15
Industriele periode (1725 – 1850) .................................................................................................. 16
Materiaalkennis in de periode 1850 – nu ........................................................................................... 18
Belangrijkste thema’s woonhuizen 1900 ........................................................................................ 29
Periodekennis in de periode 1500-1725 ............................................................................................ 31
Ontwikkelingen ................................................................................................................................... 31
Sites en locaties ................................................................................................................................. 34
Cultuurlandschappen op het zand na 1600 ...................................................................................... 71
1. Ontbinding van de Marken ......................................................................................................... 71
2. Van schapenteelt naar melkveehouderij Kenmerken: Minder schapen, dus minder schapenmest.
........................................................................................................................................................... 74
3. Neven effecten → Afname schapen minder wol minder spinnende vrouwen ‘s winters. DUs
minder werk voor vrouwen die dit doen. ............................................................................................ 75
3. Van bosdomein naar natuurgebied ................................................................................................ 76
Bijzondere De Hoge Veluwe? 1. Geologie - geomorfologie........................................................... 78
Bijzondere De Hoge Veluwe? 2. Natte-droge landschappen......................................................... 79
Bijzondere De Hoge Veluwe? 3.Flora & fauna .............................................................................. 80
5. Van binnenduingebied naar …… bloembollenteelt ....................................................................... 82
Pagina | 1
, 4. Van duingebied naar natuur- en recreatiegebied .......................................................................... 86
3. Cultuurlandschappen op het veen .............................................................................................. 102
Pagina | 2
,ALGEMENE INFORMATIE NIEUWE
TIJD
SUBPERIODES VOLGENS HET ABR
Periodenaam Tijd
NTA (Nieuwe Tijd A) 1500 – 1650
NTB (Nieuwe Tijd B) 1650 – 1850
NTC (Nieuwe Tijd C) 1850 - 1945
Pagina | 3
,MATERIAALKENNIS
Materiaalkennis subperiodes binnen de Nieuwe Tijd:
Periodenaam Tijd
Renaissance 1500 - 1600
Barok 1600 - 1725
Industriële periode 1725 - nu
MATERIAALKENNIS IN DE PERIODE 1500 – 1725
RENAISSANCE: 1500 - 1600
Het motto: Carpe Diem: pluk de dag!
Klassieke oudheid wordt populair.
Omslag in kunst & ambachten: verheerlijking individu, realisme, navolging Klassieke oudheid.
Kort beschreven:
- Mooie & betekenisvolle versieringen op vondsten (m.u.v. protestantse vondsten)
- Opkomst appliques met artiestennaam op de vondsten.
- Metaal is duur, dus van voorwerpen komen goedkopere imitaties!
- Maatschappelijke ontwikkelingen (vork als prikker, eten met rechts, niet wiebelen op
stoel, tandenstoker etc).
- Toename in glas (voor rijken importglas).
- Rijkdom duidelijk zichtbaar.
- Ontstaan gescheiden ruimtes in een huis.
VERANDERINGEN IN STIJL EN SMAAK
Verschil tussen protestante vondsten en niet-protestantse vondsten:
- Protestants: Simpel en saai
- Niet-protestants: mooie dingen en betekenisvolle versieringen!
Kleuren & vormen ontwikkelen zich:
• Bij roodbakkend: bijv. dekselgeul/kraagrand, ribbels
• Bij witbakkend: opkomst groen/geel glazuur
• Bij steengoed: van geknepen standring naar standvoet/standvlak
Steengoed: opkomst appliques.
Kenmerk: kopiëren van decors uit populaire literatuur, de bijbel, oudheid en de naam van de
appliquessnijder (artiestennaam) komt op vondst.
Pagina | 4
, Er komen imitaties van metalen vormen. Voorbeeld: de bierpul (‘snelle’) wordt nagemaakt uit hout, tin
of Siegburgs steengoed. Dit is normaal gesproken van metaal, maar dit was een oplossing voor
armere mensen!
MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN
- Gebruik vork als prikker
- Eten met rechterhand
- Niet wiebelen op stoel
- Tandenstoker
- Handen wassen, nagels knippen
- Etensresten niet op de vloer gooien, maar op rand bord.
Ontstaan wooncultuur met gescheiden ruimtes:
- afzonderlijk te verwarmen vertrekken.
- >15de eeuw: gang/portaal als centraal verbindingspunt naar kamers.
Vanaf 1500 stevige toename in gebruiksglas, tafelglas, vensterglas.
- Goedkoop groen woudglas wordt beschikbaar voor bijna iedereen.
- Meer vormen
Rijkeren:
- Import duur Venetiaans glas
- Kleurloos glas
- Metaal
BAROK: 1600 – 1725
Kort beschreven:
- Versiering uitbundig, nu vrijwel vlakdekkend (Horror Vacui)
- Opkomst maatschappelijke thema’s (familie vs familie etc)
- Identiteit op keramiek (Katholiek/protestants, Oranjegezinden/patriotten).
- Roken, Theevisites en koffie.
- Internationalisatie: opkomst VOC/WIC = nieuwe producten (Aziatisch porselein,
specerijen, koffie etc).
- Nederland heeft grote rol in Europese koffie- en theeindustrie
- Betere hygiëne (geglazuurde tegels/mineraalwater)
- Bottelen van wijn (wel op tafel karafferen)
- Bekers met ingesmolten glasdraden (Vetro a Filli & Vetro a Retorti).
- Steeds meer onderzoeksbronnen (prenten etc).
- Strakke scheiding keuken- en tafelgerei.
- Opkomst consumptiemaatschappij (?)
Pagina | 5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahnikki. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
