Samenvatting
Samenvatting Thema's Maatschappijleer verzorgingsstaat 4 VWO
In dit document staat een samenvatting van het hele hoofdstuk (H1 tm H7) van verzorgingsstaat maatschappijleer 4VWO
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
VerzorgingsstaatHoofdstuk 1
§1.1 Nederland als verzorgingsstaat
Vezorgingsstaat= de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners.
Welvaart= de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te
vervullen.
Welzijn= de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.
Om verzorgingsstaat te laten werken is solidariteit nodig: in samenleving is er bereidheid risico’s met
elkaar te delen, je betaalt met premies het inkomen van een werklozen.
Jou kan dat ook overkomen: collectief belang
De overheid levert ook collectieve goederen: goederen waarvan niemand uitgesloten kan worden
ook al betaal je niet-> dijken. Niet betalende mensen zijn free riders-> zet samenleving onder druk.
Vier functies van verzorgingsstaat:
1. Verzorgen: zorg voor wie door fysieke en psychologische aandoeningen hulp nodig heeft.
Zoals kraamhulp en verzorgingshuizen voor ouderen.
2. Verzekeren: verzekerd voor verlies van inkomen. Je betaalt sociale premies voor als je ziek,
werkloos of arbeidsongeschikt bent. Van belastinggeld worden sociale voorzieningen betaald
zoals AOW, kinderbijslag.
Socialezekerheidsstelsel: verzekert mensen van inkomen als ze niet kunnen werken, bijv.
huurtoeslag.
3. Verheffen: verzorgingsstaat geeft iedereen kans om talenten te ontwikkelen. Goed
onderwijs-> vergroot arbeidsmarkt. Hoe hoger je opleiding, hoe hoger je bent in de
maatschappelijke ladder. Bieb, tineel en musea subsidiëren.
4. Verbinden: zorgt voor binding tussen mensen en vergroot sociale cohesie. Door
afhankelijkheid van elkaar: je betaalt voor elkaar en sociale ongelijkheid verkleinen door
overheid. Onderwijs brengt groepen mensen beter bij elkaar.
Sociale grondrechten zijn niet afdwingbaar bij de rechter-> voldoende werkgelegenheid,
bestaanszekerheid en spreiding van welvaart, bewoonbaarheid van het land en bescherming en
verbetering van leefmilieu, volksgezondheid, goed onderwijs.
Ook plichten, zoals sollicitatieplicht: je moet je best doen om baan te vinden als je werkloos bent,
anders geen uitkering. Betalen van premies is ook een plicht.
§1.2 Tussen plan en vrije markt
Planeconomie of vrijemarkteconomie is keuze tussen gelijkheid of vrijheid.
Planeconomie: communisme en socialisme is gericht op gelijkheid. Staat neemt daarom totale
verzorging van burgers op zich (communisme). Particulier ondernemerschap bestaat niet-> overheid
beheert grond, bedrijven, kapitaal, met het doel het werk en de opbrengst eerlijk te verdelen.
Heeft niet gewerkt in SU: er was veel geweld en onderdrukking-> mensen werden gedwongen
bepaald werk te doen en opbrengst af te staan. Door slechte planning stierven veel Russen door
hongersnood.
In China: totale staatsverzorging verdwenen: chinezen niet verzekerd tegen werkloosheid,
medicijnen en studie.
Vrijemarkteconomie: In kapitalistische landen staat vrijheid centraal. Belastingen zijn laag, maar
iedereen moet zichzelf verzekeren. Samenlevingen waar individuele vrijheid sterk is, daar willen de
mensen geen risico’s met elkaar delen. Dus weinig collectieve voorzieningen.
, §1.3 Drie typen verzorgingsstaten
Allemaal gebaseerd op solidariteit en gelijke kansen. Maar er wordt onderscheid gemaakt van 3
types:
1. Sociaaldemocratische verzorgingsstaat: rol van overheid-> goederen en diensten leveren en
er is groot stelsel van sociale voorzieningen. Gelijkheid belangrijkst.
Ook wel Scandinavische model genoemd. Je wordt makkelijk ontslagen, maar je vindt snel
een nieuwe baan door individuele begeleiding en goede uitkering= sociale zekerheid.
Werkloosheid is niet langdurig. Hoge collectieve lastendruk door duur systeem.
2. Liberale verzorgingsstaat: rol overheid beperkt en rol markt groot. Ook wel Angelsaksisch
model genoemd.
Geen uitgebreide sociale zekerheid, omdat liberale waarden zoals eigen
verantwoordelijkheid, vrijheid en particulier initiatief belangrijker worden gevonden.
Loonvorming wordt door de markt gedaan. Vaak privéscholen voor welvarende elite.
Collectieve sector is klein, overheid heeft dus minder uitgaven en belastingen en premies zijn
minder.
3. Corporatistische verzorgingsstaat: mengeling van de andere twee modellen. Vrije markt
wordt flink ingeperkt door sterk ontwikkelde collectieve sector en harmonieuze samenleving
tussen overheid, werkgeversorganisaties en vakbonden. Bescherming van gezin is ook
belangrijk-> kinderbijslag.
NL-> eerst corporatistisch (tot 1960), maar sociale voorzieningen steeds uitgebreider, dus steeds
meer sociaaldemocratisch.
Hoofdstuk 2
§2.1 het begin van de verzorgingsstaat
Eerste helft 19e eeuw: overheid op liberale grondslag gebaseerd. Er was een vrije markt: iedereen
kon produceren wat hij wil. Overheid bemoeiende zich niet met de economie.
Nachtwakersstaat:staat waarin overheid zich vooral beperkt tot handhaven van openbare
orde en veiligheid
Kerk hielp de arme en zieke mensen-> rijke mensen financierden dat en zagen dat als daad van
barmhartigheid. De zieken en armen moesten zich fatsoenlijk en dankbaar opstellen-> het was een
gunst, geen recht.
Armenwet, 1854: mensen die niet gelovig waren kregen ook recht op steun. Daarna volgden andere
sociale verzekeringen en werden de risico’s van arbeid ingezien, begin collectieve regelingen.
Niet alleen uit mensliefheid, maar ook omdat gezonde arbeiders beter presteren, dan
ongezonde.
Overwegingen van partijen waarom de staat moest ingrijpen:
Katholieken en protestanten wilden zwakkeren beschermen. Bemoeienis was aanvulling op
hun eigen inspanningen. Angst voor sociale revolutie.
Socialisten streefden naar betere leefomstandigheden en sterkere rechtspositie van
arbeiders.
Liberalen zagen achteruitgang en onveiligheid in arbeidersbuurten als bedreiging van
bestaande orde.
§2.2 Opbouw van de verzorgingsstaat
20e eeuw: ontstaan van behoefte aan collectieve goederen en diensten, zoals goede scholen,
riolering, wegennet.
Na WOII ontstond gemengde markteconomie-> overheid ging ook een rol spelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper donnavz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76799 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen