Samenvatting
Samenvatting Hoofstuk 6 - Regenten en Vorsten
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Samenvatting van heel hoofdstuk zes van Geschiedeniswerkplaats
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Paragraaf 1 - Een wereldeconomieKenmerkende aspecten:
- wereldwijde handelscontacten,handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
Handelskapitalisme
In 1594 was de eerste Nederlandse reis naar Oost-Azië mogelijk.
Kapitalisme was ontstaan door de handel in luxeproducten, kapitalisme is het economisch
systeem waarbij mensen geld in een onderneming investeren om winst te maken. Handel
was de hoofdzaak van het ontstaan van dit systeem maar ook nijverheid was belangrijk.
Deze vroege vorm van kapitalisme noemen we handelskapitalisme.
Kooplieden stichtte samen compagnies op voor het reizen over de oceaan. In de tijd van
regenten en vorsten kwam het handelskapitalisme tot bloei. In 1602 gingen 8 compagnies
samenwerken en stichtten ze de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) Zij kregen van
de Nederlandse overheid monopolie over het handelen in Azië. Ook mochten ze verdragen
sluiten met vorsten, oorlog voeren en gebieden besturen.
De VOC verkocht aandelen bij hun start. Een deel van jaarlijkse winst ging naar de
aandeelhouders en ander deel werd in het bedrijf gestoken. Dit was dan ook het eerste
bedrijf ter wereld met aandeelhouders die hun geld in de onderneming lieten zitten. Normaal
betaalde ze maar per reis. Ook hadden aandeelhouders niks te zeggen en werd het bedrijf
bestuurd door aparte bestuurders. In Azië stelde ze een gouverneur-generaal aan als
hoogste bestuurder.
Het handelsnetwerk van de VOC
De VOC had met geweld monopolie gekregen over de handel met Molukken. Na een
opstand op de Molukse Banda-eilanden in 1621, werden bijna alle 15 000 inwoners door
een VOC-leger vermoord, uitgehongerd of al slaven weggevoerd. Daarna werden de
eilanden gebruikt als nootmuskaat plantages met Indische slaven. Gouverneur-generaal Jan
Pieterszoon Coen had de Bandanezen laten uitroeien en in 1618 Batavia laten bouwen op
Java, het hoofdkwartier van de VOC in Azië.
De VOC was een echte multinational. Ze maakte deel uit van de handel tussen landen in
Azië. Uit China en India haalde ze zijde en katoen en ruilde deze op de Molukken voor
specerijen. In Zuid-Afrika kreeg de VOC een kolonie waar schepen verversing konden
inslaan. 17e eeuw -> specerijen, zijde en katoen. 18e eeuw -> koffie (en thee)
Het begin van een wereldeconomie
De wereldwijde handelscontacten die de handelskapitalistische compagnieën aan knoopte,
vormden het begin van een wereldeconomie. In 1621 werd de West-Indische Compagnie
, opgericht, gediend voor de handel op en rondom Atlantische Oceaan, met factorijen in West-
Afrika en Amerika (Nieuw-Amsterdam)
VOC was heel actief, WIC minder. Spanjaarden, Portugezen en Engelse hadden daar meer
macht.
Paragraaf 2 - De gouden eeuw van Nederlands
Kenmerkend aspect:
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse republiek
De staatkundige situatie in de Republiek
Tussen 1648 en 1665 werd grootste stadhuis van Europa gebouwd, op de Dam in
Amsterdam. Het was een symbool van burgermacht. Rijke burgers hadden in de republiek
veel macht. Nederland had een bijzonder plaats in staatkundig opzicht, omdat we regeerden
zonder staatshoofd en de zeven gewesten in de Staten-generaal samenwerkte, in plaats van
in andere landen waar de macht van de koning groeide. De Staten-generaal besliste over
het leger en de vloot, de gezamenlijke buitenlandse politiek en het bestuur van de
generaliteitslanden, de gebieden die in de 17e eeuw op de Spanjaarden veroverd waren
(Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en gedeelte Limburg)
De bestuurders in de Republieken werden regenten genoemd. Het hoogste bestuur in ieder
gewest waren de Staten. In de steden hadden burgers het voor het zeggen. In de meeste
provincies waren adel en burgers ongeveer even sterk, behalve in Holland.
De macht was in handen van kleine groep, oligarchie. Vaak waren dat rijke families die hun
rijkdom te danken hadden aan de handel. In de 17e eeuw waren de meeste regenten alleen
maar regent, al waren ze vaak via familiebanden nog wel verbonden met de handel.
De stadhouder was de machtigste man in de Republiek. Hij was opperbevelhebber van leger
en vloot, hield toezicht op rechtspraak en had in veel steden en op het platteland invloed op
de benoeming van regenten. De functie was erfelijk maar werd benoemd door de Staten. Ze
benoemden altijd de prins van Oranje, een afstammeling van Willem van Oranje. Frederik
Hendrik leefde van 1625-1647 en zijn zoon Willem III werd in 1689 koning van Engeland.
Een bloeiende economie
17e eeuw was de Gouden Eeuw van Nederland. De Republiek was toen het welvarendste
land van Europa. Amsterdam was een belangrijke stapelplaats in Europa. Eerst was
Antwerpen de belangrijkste stapelplaats, maar door de val van Antwerpen in 1585 vluchtten
rijke kooplieden met hun geld, contacten en deskundige naar Amsterdam. Hun waren onder
meer belangrijk bij de oprichting van de VOC.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stefanieboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67479 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen