Sociale wetenschappen periode 3, Leerdoelen uitgewerkt
De DIO heeft inzicht in de beroepsethiek.
Diëtisten zijn gebonden aan normen en waarden, die zijn vastgelegd in gedragsregels. Deze
regels staan in de Beroepscode voor Diëtisten. Diëtisten die zich registreren bij het
Kwaliteitsregister voor Paramedici verklaren daarmee de beroepscode te onderschrijven.
De DIO is in staat om beroepsethiek te gebruiken binnen zijn of haar rol als diëtist.
Beroepscode:
https://www.nvdietist.nl/images/Regelgeving_en_kwaliteit/Beroepscode_2015.pdf
De DIO kent de 4 grondbeginselen van ethiek.
Een aantal beginselen wordt als uitgangspunt gezien van de ethiek in de gezondheidszorg.
1. Niet schaden
Van de hulpverlener mag worden verwacht dat hij ter zake deskundig is. Is hij dat niet en laat
hij zich toch in met geven van advies en het verrichten van handelingen, dan is hij een
kwakzalver, beunhaas of knoeier die de hulpvragen zo goed als zeker zal schaden. Diploma’s,
certificaten en bullen moeten borg staan voor voldoende deskundigheid in het vak waarin
hulp wordt verleend. Het ‘niet-schaden’ principe, zowel lichamelijk als psychisch, kan in de
hulpverlening worden beschouwd als een absolute plicht.
2. Respect voor de autonomie van de hulpvrager
Sterker dan de hiervoor genoemde plicht is het respect voor de autonomie van de
hulpvragen. Een patiënt heeft, wanneer hij geen gevaar voor zichzelf of anderen is en bij
volle bewustzijn is, de vrijheid zich al of niet met hulp in te laten. En wanneer hij daarvoor
kiest, heeft hij recht op alle informatie over diagnose, behandeling, risico’s bij de
behandeling, en voor- en nadelen van alternatieve behandelingen. Ongevraagd hulp
opdringen, niet voorlichten over ongemakken tijdens onderzoek of behandeling
ondermijnen de zelfbeschikking van de hulpvrager. Hij kan dan door het gebrek aan
informatie niet op de juiste gronden oordelen, noch zich voorbereiden op ongemakken die
hij moet ondergaan. Of de patiënt het acceptabel vindt om bij bepaalde ingrepen risico’s te
laten lopen zoals verlies van spraak of incontinentie, is geheel aan hem en aan niemand
anders. Iemand heeft ook het recht om een behandeling zonder risico’s te weigeren, als is
dat ten nadele van hemzelf. Hierdoor is het principe van autonomie nog sterker dan dat van
niet schaden.
3. Inzet voor het welzijn van de hulpvrager
Ook dit is een hoog beginsel. Het is echter geen absolute plicht, want het anderen naar de
zin maken kan grenzeloos zijn. Van belang is dat de aard van de hulpverlening niet méér
belastend mag zijn dan noodzakelijk, en de individuele wensen zo goed mogelijk
gerespecteerd worden.
4. Rechtvaardigheid
Iedereen heeft recht op dezelfde medische en psychische hulp. Wanneer iemand zieker is of
meer problemen heeft, kan hij meer hulp krijgen. Dat is dan niet gelijk, maar naar
omstandigheden en behoefte wel rechtvaardig. Mensen uitsluiten van voorzieningen is
onwenselijk.
,De DIO kan de oorzaken van overgewicht benoemen.
Plat gezegd is de oorzaak van overgewicht te veel eten en te weinig bewegen. Maar er zijn
meer oorzaken te vinden die een rol spelen bij overgewicht.
- Leefstijl
- Mentaal
- Medicijnen
- Hormonaal
- Regelcentrum in hersenen
- Genetisch
De DIO kan de symptomen en factoren per oorzaak overgewicht benoemen.
Leefstijl
De symptomen en factoren bij de leefstijl zijn een ongezond eetpatroon, ploegendiensten,
een zittende levensstijl, crashdieëten, te weinig, matig of hoog intensieve activiteit, stoppen
met roken, snurken/stokkende ademhaling, alcoholgebruik, minder dan 7 slaapuren en/of
sociaal-culturele achtergrond.
Crashdieëten: Hierbij worden er drastisch minder calorieën ingenomen en treedt in eerste
instantie het gewenst effect: het lichaamsgewicht gaat omlaag. Maar na een aantal weken
schieten de hongerhormonen omhoog en de verzadigingshormonen omlaag, met als gevolg:
je hebt meer trek en tegelijkertijd gaat de verbranding van de calorieën omlaag.
Minder dan 7 slaapuren: Door te weinig slaap, stijgt de hoeveelheid hongerhormonen in het
bloed. En het stresssysteem wordt geactiveerd: het hormoon cortisol wordt meer
aangemaakt, wat ook leidt tot meer overgewicht.
Culturele achtergrond: In sommige culturen staat eten gelijk aan gastvrijheid.
Mentaal
Depressieve klachten, stress en/of eetbuien met of zonder braken erna.
Bij stress wordt het hormoon cortisol aangemaakt. Mensen die gevoelig zijn voor een hoge
hoeveelheid van hun eigen aangemaakte cortisol hebben meer kans op hart- en vaatziekten,
diabetes en vaker last van meer vetmassa.
Medicijnen
Gewichtstoename na starten nieuwe medicatie en/of dosisverhoging huidige medicatie met
een gewicht verhogende bijwerking.
Artsen zijn zich minder bewust van dat juist de middelen die bij patiënten met overgewicht
worden voorgeschreven óók tot gewichtstoename kunnen leiden.
Hormonaal
Obstipatie, acné, bol gelaat, droge huid, overbeharing in gezicht en romp, vetbult in de nek,
trage hartslag, menopauze, spontane blauwe plekken, koude-intolerantie, onregelmatige
menstruatie, roodpaarse striae, bruine strepen in nek/oksels, erectiestoornissen en/of
spierzwakte.
Regelcentrum in hersenen
Extreem veel eetlust, neurologische afwijkingen, hersenletsel in verleden en/of bestraling op
of operatie aan het hoofd in het verleden.
, Genetisch
Extreem veel eetlust, al op jonge leeftijd overgewicht, autisme, opvallend gewichtsverschil
met andere gezinsleden, mentale of motorische ontwikkelingsachterstand,
geen/onvoldoende effect van een maagoperatie en/of abnormale lichaamsvormen,
waaronder;
o Laagstaande oren
o Ogen die heel dicht op elkaar of ver van elkaar staan
o Extreme brilsterkte
o Hoog gehemelte
De DIO kan per oorzaak overgewicht voorbeelden benoemen.
Leefstijl
- Obstructief slaapapneu syndroom
- Overmatig alcoholgebruik
- Hoogcalorische of nachtelijke voedselinname
- Jojo-effecten (door zeer laag-calorische diëten)
- Immobiliteit of verminderde mobiliteit (trauma, ziekte, pijn)
Mentaal
- Depressie
- Boulimia nervosa
- Binge-eating disorder
Medicijnen
- Corticosteroïden
- Bètablokkers
- Antidepressiva
- Antipsychotica
- Anti-epileptica
- Insuline
- Protonpomp-remmers
- Allergiemiddelen
- Anticonceptiepil
Hormonaal
- Traagwerkende schildklier
- Tekort aan geslachtshormonen
- Polycysteus ovarium syndroom
- Syndroom van Cushing (teveel stresshormoon cortisol)
- Groeihormoon tekort
Regelcentrum in hersenen
- Schade aan hypothalamus (regelcentrum in hersenen dat onder andere eetlust een
stofwisseling aanstuurt)
- Tumor in de hypothalamus
