± 800 Frankisch rijk o.l.v. Karel de Grote > gebieds-en geloofsuitbreiding
± 1100 literair gezien het begin ME: Hebban olla vogala nestas hagunnanhinase hic enda thu wat unbidan
we nu
- “Alle vogels zijn begonnen om een nest te bouwen behalve jij en ik”
- Metaforen gebruikt om gevoelens uit te spreken
- Oudste Nederlandse literatuur
- ‘BigBang’ van de Nederlandse literatuur
- Eerste Nederlandse scrap (kijk naar hebban)
± 1250opkomst steden en opkomst burgerij
± 1500uitvinding boekdrukkunst en (dus) einde ME; Nederlandse gebieden verbonden met koninkrijk Spanje
Sociaal-economische en culturele achtergronden
feodaal stelsel: ruil land voor bijstand in raad en daad/trouwen beschermen
standenmaatschappij: adel, geestelijkheid en boeren en vissers (vanaf ± 1250opkomst burgerij) daarmee
samenhangend collectivisme (= je maakte deel uit van een groep; het individu was onbelangrijk (om die reden
is er ook veel anoniem verschenen)
theocentrisme: god(sdienst) stond in het centrum van de belangsteling: ‘memento mori’ (gedenk te sterven)
symboliek: de middeleeuwer ging ervan uit dat achter de reële, zichtbare werkelijkheid een diepere, niet direct
waar te nemen werkelijkheid schuil ging. Het alledaagse kon een teken voor iets zijn, een symbool. Veel
symbolen verwijzen naar iets religieus.(voorbeelden symbolen: heilige getallen (drie, zeven), kleuren
(lichtblauw=trouw, wit = zuiverheid), natuur (duif = vrede, roos = liefde)
, Literatuur
Aanvankelijk was er voornamelijk gesproken literatuur (denk aan de rondtrekkende troubadours), naast
geschreven werk in het Latijn, de taal van geestelijkheid en wetenschap.
Vanaf ± 1200 verschenen er teksten in het Middelnederlands (of het Diets): een verzamelnaam voor de
volkstaal/dialecten.
De Nederlandse literatuur geschiedenis begint wanneer men voor het eerst in de volkstaal begint te schrijven. In
de eerste teksten is nog duidelijk te zien, dat teksten eerst mondeling werden overgeleverd (o.a. door het gebruik
van rijm). Een van de eerste bekende schrijvers was Van Veldeke. Hij schreef onder andere minnelyriek. Bij hem
kunnen we de invloed zien van de hoofse liefdeslyriek van de Franse troubadours, hij begint zijn liefdesgedichten
dan ook vaak met een Natureingang. (=stereotype beschchrijven van de natuur, meestal de lente)
Ook in de kunst is de standenmaatschappij terug te zien. Literatuur werd geschreven voor een bepaalde groep,
vaak ook in opdracht. De middeleeuwse literatuur is dan ook in drie literaire milieus te verdelen:
- literatuur aan het hof
- geestelijke literatuur
- literatuur in de stad
Literatuur aan het hof
Voor de adel werden er (naast andere soorten teksten) ridderromans(roman = in deromaanse taal geschreven
(oorspronkelijk)geschreven). Er zijn verschillende soorten ridderromans geschreven. Deze romans zijn te
verdelen in twee soorten
- De voorhoofse roman.
Deze romans, die teruggaan op het chanson de geste, gaan altijd over Karel de Grote(768-814), als
modelvorst, van wie men veel kan leren en die als voorbeeld dient ter bevestiging van het koninklijk
gezag. Vaak ook gaan ze over zijn vazallen. De kenmerken van de voorhoofse roman (Frankische of
Karelroman) zijn:
- De ondergeschikte positie van de vrouw
- Trouw aan de leenheer wordt beloond; ontrouw bestraft.
- Ruw en wreed optreden van de ridders, die vechten om de hiërarchie.
- Heldendaden (vooral in de strijd tegen de heidenen)
- Wraak, vooral bloedwraak op het geslacht.
- Er is veel heidens bijgeloof
Twee van de genoemde thema’s zijn dominant: de strijd tegen de heidenen en spanningen binnen het
feodaal systeem. Vaak is er ook sprake van een historische kern in deze romans. De bekendste
voorhoofse roman is Karel ende Elegast.
- De hoofse roman
Hoofs is oorspronkelijk: zoals aan het hof gebruikelijk is; later verwees het naar de minne: de verering
van de jonkvrouw. De kenmerken van de hoofse roman zijn:
- Verering van de vrouw
- Moedige en sterke, maar tegelijk slimme ridders
- Liefde als centraal thema
- Wonderlijke sfeer met sprookjeselementen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isafredrikze. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.