INLEIDING EUROPEES RECHT
Cyclus 1
Geschiedenis Europees Recht
3 data
7 instellingen
10 verdragen (8 gelukte, 2 mislukte)
13 Europese politici/regelmakers
27 lidstaten
Twee soorten activiteiten
- regels instellen en wijzigen politiek
- tegels toepassen, uitvoeren ambtenarij en rechterlijke macht.
Europees recht: vormgeven van krachten en verhoudingen tussen Europese staten en te zorgen dat die staten
hun burgers beschermen
Europese gemeenschappen 1950-1959
1. Stichting
Door eenwording Duitse gemeenschap machtsevenwicht doorbroken, twee oorlogen volgde. Duitsland 1945 in
vieren verdeeld. Na WO1 hadden landen al Volkenbond opgericht, voorloper latere VN, leidde tot niks door
Hitler. Catastrofe 2x we moeten het anders doen twee projecten.
1. 19 september 1946 pleidooi door Winston Churchill voor het oprichten van zoiets als United States of
Europe. Frankrijk en Duitsland zouden samen iets gaan oprichten met hun buurlanden. Positief
opgevat, mondt twee jaar later uit in Europese Congres van Den Haag, waarna na een jaar de Raad
van Europa ontstaat.
2. De Schumanverklaring van 9 mei 1950: verklaring van toenmalige Franse minister van buitenlandse
zaken. Idee erachter door Jean Monnet (topambtenaar) bedacht. Schumann roept namens de Franse
regering de andere Europese landen op om zich op het gebied van kolen en staal bij een organisatie
te voegen. ‘’Begin met klein ding en wees daar radicaal in.’’ Konrad Adeneur ontving boodschap
(leider West-Duitsland) en zag dit als goeie kans voor Duitsland om weer mee te doen en af te komen
van de schande van naziregime. Franse uitnodiging Duits ja-woord deelname Nederland, België,
Luxemburg, Italië, Britse afhoudendheid, vonden het afstaan van soevereiniteit niks.
2. Verdrag en instellingen
De nieuwe gemeenschap zorgde voor breuk met bestaande internationaal recht.
1. Het Verdrag als politiek doel
Zekerheid, grote verwachting voor het bereiken hoogst politiek doel, vrede.
2. Instellingen, deels los van nationale regeringen.
Geen diplomaten ofzo, men wilde band van de internationale instelling met nationale regeringen
doorsnijden. Instellingen:
a. Commissie
b. Raad (hier zocht men wel verbinding met nationale regering)
c. Parlement
d. Hof v. Justitie
Op gebied van kolen en staal
Nog verdrag, binnen jaar nieuw verdrag, verrassend: Verdrag van Parijs (1951). Toen die 6 landen in
Parijs aan het onderhandelen waren over kolen en staal en quota etc., brak aan de andere kant van de
wereld oorlog uit, in Korea. Paniek in Europa, Koude Oorlog, Fransen dachten toen: leggo ook
nadenken over het leger Europese Defensie opgericht. NL deed ook mee, ratificeerde het verdrag
(nu ondenkbaar). Strandt in Franse Assemblée Nationale (1954) tegenstanders wonnen, Europese
leger niet doorgegaan. Toen dachten anderen: leggo Europese integratie op andere manier
uitbrengen. NL nam samen met België en Luxemburg EEG op te richten, 25 maart 1957, volgende stap.
,3. Europa als markt
Vanaf 1957, niet meer: hoge politiek (veiligheid: NAVO), maar juist lage politiek (economie).
Europa: ‘’common market’’: zo werd verwezen naar Europese integratie.
Economische integratie: aanjagers
Twee aanjagers: Jan Willem Beyen, minister die ging rinkelen nadat defensieverdrag gestrand was. Paul-Henri
Spaak is met eer gaan lopen, diens naam verbonden met herlanceren Europese integratie.
Dus, twee fasen in ontwikkelen Europese markt
1e fase: gemeenschappelijke markt en sectoraal beleid
2e fase: interne markt en idem
In beide fase sectoraal beleid dat steeds pici uitbreidt.
1e fase: - douane-unie - handelspolitiek - landbouwbeleid
- vier vrijheden - mededingingsbeleid - vissersbeleid
2e fase: - cohesiefondsen (verdeling van geld)
Europese akte 1986
Twaalf lidstaten spraken af van Europa vrije grenzen zodat goederen makkelijker konden bewegen.
Dynamiek
Door politieke wil, maar ook intrinsieke dynamiek van de markt. Als je bepaalde afspraken maakte, kwam je
snel op andere terreinen waar je ook afspraken over wilde maken. Voor je het weet gaat get ook over milieu
‘’van het een komt het ander’’ spill-over logica.
> Rol Hof v. Justitie
- Jurisprudentie helpt bouw van de markt
- Voorbeeld arrest Cassis de Dijon 1978: blauwebessenlikeur onterecht op Duitse markt geweigerd.
Sfeer jaren ’50-’60 van dat ‘Jonge Europa’
Gemengde mix van hoge roeping (idealisme), vrede bewerkstelligen versus saaie taaie bureaucratie, regulering.
Typisch Brusselse combinatie, grootste plannen maar de manier waarop het gestalte krijgt is jammer.
In die wereld van die vroege consensus kwamen er ook tegengeluiden
• Charles de Gaulle (1958-1969)
- President voor 11 jaar van Frankrijk, oorlogsheld
- Geloofde er niet zo in die Brusselse projecten, keek er ironisch en sceptisch naar. Hij h
Geloofde in het Europa van de Staten.
- Hij blokkeerde doorgroei van federaal Europa, supranationale doorgroei. ‘’Als jullie dit gaan doorzetten, haal
ik mijn ambassadeur naar huis.’’ lege-stoelcrisis.
- Hij was niet tegen Europa maar zag een andere grondslag.
• Margaret Thatcher (1979-1990)
- Regeerde 11 jaar in VK
- ‘’I want my money back’’ bijdrage aan
- Voorstander interne markt (1985). Maar dat ziet Margaret dat de politieke centralisering in Brussel niet past
bij haar voorstelling van zaken bij economisch liberalisme
- Houdt ‘Brugge-Rede’ toespraak, popt zich op euroscepticus, september 1988.
Gemeenschapsjaren
Kortom, periode 1952-1989 met 6 > 9 > 10 > 12 lidstaten werken aan het bouwen van één markt, onder
Amerikaanse bescherming tijdens de Koude Oorlog. Knusse cocon, totdat een wereldhistorische klap daar een
eind aan maakte.
, De gemeenschappen De Unie 1989/1993 – heden
9 november 1989: val Berlijnse Muur
Blijdschap en zorgen. Alles raakte in beweging, grote politieke vragen.
- Wat te doen met Duitsland? Was nog verdeeld in vier, maar eenheid zou weer zorgen voor verandering
machtsevenwicht.
- Wat te doen met Oost-Europa na val Sovjet-Unie?
- Gaan Amerikanen weg? Zij beschermden EU tegen SU, maar die was loessoe.
- Welke plaats voor de Gemeenschap
Belangrijke breuk die ook aard Europese Gemeenschap veranderd.
De stichting van de Unie
Na de Muur: kantelperiode 1989-1993. In deze periode worden antwoorden gegeven.
we gaan de gemeenschap omvormen in een Unie incl. één munt (Verdrag van Maastricht, 1 november
1993). Euro antwoord op politieke historische gebeurtenissen op val van muur.
Wat te doen met landen Oost-Europa? Perspectief brengen: jullie mogen lid worden van de Unie
(Principebesluit in Kopenhagen, juni 1993).
Hoofdrolspelers
• Helmut Kohl (Duitse bondskanselier). Gehecht aan west binding. Grijpt golf van historische gebeurtenissen
aan om plan te verwezenlijken. Drie weken na val van muur lanceert hij 10-punten-plan op de Bondsdag, 28
november 1989.
• François Mitterrand – Europese inbedding.
‘Het is me wat maar ik kan het niet tegenhouden.’ Pakt ook de golf op en brengt inbrengen van eigen munt in.
Maakt afspraak/deal met Kohl waarbij hij enerzijds Duitsland van de Europese partnerlanden toestemming
krijgt voor die uitbreiding, en anderzijds wat Kohl doet, in ruil daarvoor zegt hij tegen Mitterrand, ok datum
voor muntunie, maand na val EU.
• Jacques Delor – méér doen. Derde markt bedacht, plannen met munt aangedreven, alles zo aan +
veranderen, ‘’misschien gaat die commissie van mij op termijn een soort Europese regering worden’’. Ging naar
de zin van Margaret Tatcher.
• Margaret Tatcher – minder doen. Wil de beweging van Duitse eenheid tegenhouden. Ze wil ook niet
meedoen met Verdrag van Maastricht. Zorgt uiteindelijk voor haar val.
Top van Maastricht
9-10 december 1991, voorzitterschap Nederland
- oprichting Europese Unie
- Vernieuwing Europese Gemeenschap
Enkele hoofdpunten
- Economische en Monetaire Unie (incl. ingangsdatum)
- Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid
- Justitie en Binnenlandse zaken (raakt soevereiniteit)
- Nieuwe beleidsterreinen: cultuur, toerisme
- Burgerschap van de Unie
Verdrag van Maastricht
Datering
o 1991 9/10 december: politiek akkoord van staatshoofden/ regeringsleiders (12)
o 1992 7 februari: ondertekend minister BuZa
o 1993 1 november: inwerkingtreding
Maastricht = wijzigingsverdrag EEG EG, er werd iets opgericht van de Unie
o Vernieuwing en oprichting bestaan tot 01/12/2009 naast elkaar
Na Maastricht verfijning instellingen en beleid
Wijzigingsverdrag van Amsterdam (1997) jaar van ondertekening
Wijzigingsverdrag van Nice