Wat is een verzorgingsstaat?
Risico’s delen
Verzorgingsstaat= overheid bemoeit zich actief met de welvaarten het welzijn van haar
inwoners. solidariteit=Als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met
elkaar te delen. Dit is belangrijk in een verzorgingsstaat. Voorbeeld: werkende betalen mee
aan belasting voor werklozen → collectief belang.
De 3 pijlers
De verzorgingsstaat steunt op 3 pijlers:
● Goed onderwijs
● Goede gezondheidszorg -> zorgverzekeraar
● Sociale zekerheid → als je werkt betaal je sociale premies waarvan bijv. AOW en
kinderbijslag betaald. Deze regelingen heten socialezekerheidsstelsel= Alle
uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte,
ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
Rechten en plichten
Nederland is een sociale rechtsstaat = mensen hebben gelijke kansen om een
menswaardig bestaan te leiden en zichzelf te ontwikkelen. Burgers hebben sociale
grondrechten, voorbeelden:
- Voldoende werkgelegenheid (art. 19)
- Bestaanszekerheid (art. 20)
Bij sociale grondrechten horen ook plichten. Iemand heeft bijv. alleen recht op uitkering als
hij/zij actief op zoek is naar werk.
Plichten:
● sollicitatieplicht.
het betalen van belasting en premies.
● leerplicht
De hoofdrolspelers
● Burgers
Burgers zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor bijvoorbeeld een huis, werk en
hun kinderen.
Als dit zelf niet lukt, kun je aankloppen bij de overheid.
● Overheid
De overheid is verantwoordelijk voor:
- collectieve voorzieningen : onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting.Dit zijn
zaken die we zelf niet kunnen regelen en waarbij hulp nodig is van de overheid. De
basis is solidariteit
- Het stimuleren van werkgelegenheid. In het bijzonder voor bepaalde groepen zoals
mensen met een migratieachtergrond, beperkingen en vijftigplussers. De overheid
kan bijv. belastingen en premies verlagen.
- Goede arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.D.m.v de arbowet ->
werknemers hebben recht op een veilige en gezonde werkplek
- Het welzijn van mensen
, Werknemers- en werkgeversorganisaties
Werknemers- en werkgeversorganisaties maken samen afspraken over de
arbeidsvoorwaarden. Werknemers zijn verenigd in vakbonden= Organisaties die de
collectieve en individuele belangen van werknemers behartigen. Het doel is om
arbeidsvoorwaarden van werknemers te verbeteren.
Voorbeelden:
- betere werkomstandigheden
- hogere lonen
- kortere werkdagen
Als vakbonden samenwerken spreken we van: een vakcentrale bijv. FNV en CNV.
Werknemers- en werkgeversorganisaties noem je samen: de sociale partners.
De sociale partners maken afspraken die voor alle werkgevers/nemers gelden, zoals: loon,
vakantiedagen, extra sociale zekerheid.
Omdat werkgevers en werknemers andere belangen hebben zijn ze het vaak niet met elkaar
eens -> demonstraties
Afspraken tussen sociale partners worden vastgelegd in een cao (collectieve
arbeidsovereenkomst).
Internationale vergelijking
In andere landen worden andere keuzes gemaakt. We
kijken naar 3 modellen:
● In het Angelsaksische model staat het
vrije marktmechanisme centraal. De belastingen zijn laag,
mensen moeten zichzelf verzekeren en de overheid
bemoeit zich nauwelijks met de economie. Onderwijs en zorg zijn erg duur.
● Het Scandinavische model
Ver doorgevoerde verzorgingsstaat met hoge belastingen en uitgebreide voorzieningen.
Arbeidsmarkt is flexibel= je wordt snel ontslagen. Door goede begeleiding ook weer snel aan
het werk. Hoge uitkeringen als je kinderen hebt of arbeidsongeschikt bent. Duur systeem,
overheid regelt veel voor kinderopvang, ouderenzorg en onderwijs.
● Het rijnlandse model (nederland)
In het Rijnlandse model wordt de vrije markt beperkt door afspraken tussen overheid,
werkgeversorganisaties en vakbonden. Collectieve voorzieningen zijn heel hoog en de
belasting dus ook.
2 Ontstaan verzorgingsstaat
Nederland als nachtwakersstaat
In de 19e eeuw was Nederland volledig gebaseerd op het vrijemarktprincipe. -> overheid
hield zich niet bezig met de economie en er waren geen regels voor.
Zwakkeren (armen, zieken en ouderen) werden niet door de overheid geholpen, maar door
de kerk, liefdadigheidsinstellingen of rijken.
Zo’n staat noem je een nachtwakersstaat= Een staat waarin de overheid zich vooral
beperkt tot het handhaven van de rechtsorde.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sabrinahuijsman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.