Pluriforme samenleving maatschappij
1. Pluriformiteit in Nederland
In Nederland is er sprake van een pluriforme samenleving, een land waarin mensen
naast elkaar leven met uiteenlopende godsdiensten en levensstijlen en waar een
redelijke mate van verdraagzaamheid heerst. Toch zien we de laatste jaren een
toename van spanningen die te maken hebben met culturele verschillen tussen
bevolkingsgroepen.
Wanneer mensen veel en langdurige met elkaar te maken hebben, ontwikkelen ze hun
eigen cultuur. Onder cultuur verstaan we alle waarden, normen en gewoonten die
mensen binnen een groep of samenleving met elkaar delen. Belangrijke cultuur
kenmerken zijn: normen en waarden, kennis, gewoonten, kunst, sport, symbolen en
feestdagen.
De overheersende cultuur in een land of samenleving noemen we de dominante
cultuur; alle waarden, normen en gewoonten die de meerderheid van de bevolking met
elkaar deelt. Het spreken van de Nederlandse taal, de gelijkwaardigheid van mannen
en vrouwen, het vieren van Koningsdag, en de tolerantie zijn kenmerken voor de
Nederlandse dominante cultuur.
Naast de dominante cultuur bestaan er talloze kleine subculturen. We spreken van een
subcultuur wanneer binnen een groep sommige waarden, normen en andere
cultuurkenmerken afwijken van de dominante cultuur. Vaak kun je een subcultuur
herkennen aan een specifieke levensstijl. Denk aan moslims, hipsters, studenten of
voetbalsupporters. De verschillende subculturen maken deel uit van de dominante
cultuur, maar door hun levensstijl verschillen ze er ook weer van. Een subcultuur hoeft
niet strijdig te zijn met de dominante cultuur.
Een tegencultuur is strijdig met de dominante cultuur. Met tegencultuur worden groepen
aangeduid die zich verzetten tegen (delen van) de dominante cultuur of daar zelfs een
bedreiging voor vormen. Denk hierbij aan feministen of Anonymous, een groep van
hackers en activisten.
Als je in een pluriforme samenleving leeft, zie je om je heen een grote culturele
diversiteit, dat wil zeggen dat er veel verschillende subculturen en levensstijlen bestaan.
Die culture verschillen hebben te maken met de volgende factoren:
Stad en platteland
Sociale cohesie geeft aan hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar. In
dorpen is de sociale cohesie vaak sterk, mensen kennen elkaar en er heerst een sterk
wij-gevoel. In steden is de sociale cohesie vaak zwakker, mensen zijn meer op zichzelf
en hebben minder contact met hun naaste omgeving, maar dit geeft juist weer meer
individuele vrijheid.
, Jong en oud
Tussen jongeren en ouderen bestaan grote culturele verschillen, omdat de samenleving
heel snel verandert. Omdat ouderen in zo’n andere samenleving zijn grootgebracht
hebben ze een ander referentiekader dan jongeren. Soms leiden generatieverschillen
tot een generatieconflict, wanneer ouders en kinderen tegenover elkaar staan en
elkaars visie en levensstijl totaal niet begrijpen.
Beroep en maatschappelijke positie
Als je ergens werkt moet je je aanpassen aan de bedrijfscultuur: alle waarden, normen
en gewoonten die er in een bedrijf gelden. Niet iedereen verdient even veel geld. Door
deze ongelijkheid gedragen mensen zich ook anders. Je maatschappelijke positie en je
inkomen hebben invloed op je levensstijl.
Mannen en vrouwen
Hoe mannen en vrouwen worden sterk bepaald door de cultuur. Dit heeft niet alleen te
maken met persoonlijke keuzes maar ook met rolpatronen: algemene verwachtingen en
opvatting over hoe iemand zich moet gedragen. Mede door de emancipatiebeweging
zijn rolpatronen flink veranderd.
Etniciteit
In Nederland leven er veel mensen met verschillende etnische achtergronden samen.
Vooral in de grote steden. Het CBS voerde de volgende begrippen in:
Autochtoon: iemand die in Nederland is geboren en van wie de (groot)ouders
ook hier zijn geboren en opgevoed.
Allochtoon: iemand die zelf, of waarvan tenminste één van de ouders in het
buitenland is geboren.
Tegenwoordig worden deze begrippen als generaliserend beschouwd en zorgt het voor
een tweedeling in de samenleving. Bij voorkeur wordt er gesproken over mensen met
een migratieachtergrond in plaats van allochtonen.
Godsdienst
Bij elke godsdienst of kerk horen specifieke opvattingen, gebruiken en feestdagen. Bij
alle geloven zie je mensen die de voorschriften streng opvolgen en mensen die er
losser en op een persoonlijke manier mee om gaan. Dat zijn allemaal cultuurverschillen.
Sommige kenmerken van onze cultuur veranderen niet, omdat we deze zo belangrijk
vinden. Op andere gebieden zijn culturen voortdurend in ontwikkeling. Cultuur is
dynamisch en verschilt in de loop van de tijd, maar ook per plaats en per groep.
