Samenvatting over de historische context 'Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ', hierbij is o.a. gebruik gemaakt van het boek 'Samengevat: geschiedenis vwo' uit 2018, de video's van JortGeschiedenis op Youtube en materiaal uit mijn eigen lessen. Jaartallen, begrippen en bijbehorende kenmerken...
HISTORISCHE CONTEXT: REPUBLIEK DER ZEVEN VERENIGDE NEDERLANDEN
(16e - 17e eeuw / vroegmoderne tijd)
Naam Nederland door de jaren heen:
Bourgondische Nederlanden Habsburgse Nederlanden Spaanse Nederlanden Republiek der
zeven verenigde Nederlanden Oostenrijkse Nederlanden Bataafse Republiek
Belangrijkse kenmerkende aspecten (bij reformatie en humanisme):
18. Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling.
19. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
21. De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg.
Humanisme:
- Wetenschappelijke stroming ten tijde van de Renaissance.
- Stroming die in navolging van de Grieks-Romeinse cultuur, uitgaat van het zelfstandig
denken van de mens en niet van goddelijke voorschriften. Sterk individualistisch.
- Ideaal: Homo universalis.
Erasmus (1466-1536)
- Humanist, theoloog, filosoof uit Nederland
- ‘Ad fontes’: terug naar de bronnen.
- Vergeleek de Vulgaat (Bijbelvertaling in het Latijn) met de oude Griekse teksten.
- Ontdekte discrepanties; dingen die niet klopten.
- Stelde misstanden aan de kaak maar was nooit voor een scheuring in de christelijke kerk.
Reformatie:
Er kwam steeds meer commentaar op de Kerk. Er werd opgeroepen tot hervorming van de Kerk.
Uiteindelijk leidde dit tot een splitsing in de Kerk.
Luther (1483-1546):
- Geïnspireerd door Bijbelvertaling van Erasmus.
- “Sola fide”: “Alleen door het geloof”; alleen uit de
Bijbel (Gods Woord).
- Maakte kerk als bemiddelaar tussen mens en
God dus overbodig
- Directe relatie gelovige & God.
- Richtte zich met name tegen misstanden van de Rooms-Katholieke kerk, zoals de aflatenhandel
en de verering van relieken
- Vertaalde Bijbel in het Duits
- 1517: 95 stellingen op de deur van de slotkapel te Wittenberg.
- 1520: verbranding pauselijke bul.
- 1521: Rijksdag te Worms.
- Bescherming van de keurvorst van Saksen (Frederik III de Wijze).
Calvijn (1509-1564):
- Centrale plaats van de Bijbel
- Predestinatie (Voorbeschikking): God heeft voor de geboorte van iemand al bepaald of deze in
de hemel komt of niet. Volgens Calvijn wordt de verlossing niet dichterbij gebracht door het
doen van goede werken.
- Theocratie (Genève)
, - Een tirannieke vorst mag afgezet worden.
- Geen kerkhiërarchie.
- Populair in Nederland.
Kritiek hervormers:
- Aflatenhandel.
- Het Latijn.
- Het veronachtzamen van de Bijbel.
- Het streven naar wereldse macht van de kerk.
- De rijkdom van de kerk.
- Onwetendheid van de priesters.
- Morele en financiële corruptie.
- Onjuiste gebruiken, gebaseerd op verkeerde vertalingen.
- Theologische kritiek.
- Beelden en schilderijen in de kerk.
Verklaring verspreiding Reformatie:
- Opkomst van humanistische levenswijze.
- Boekdrukkunst.
- Toegenomen handel.
- Zwakke optreden van de RK-kerk en Karel V.
- Verzet tegen de centralisatie van Karel V.
- Steun van de nieuwe monarchen die alles in hun gebied wensten te controleren.
Belangrijke kenmerkende aspecten (bij de Nederlanden):
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
15. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
Bourgondische Nederlanden (tot 1477):
- Groei van steden sinds de 12e eeuw.
- De sterke positie van de steden en de stedelijke burgerij zette door in de 15e en 16e eeuw:
Gunstige ligging voor de handel, druk handelsverkeer maakte ontwikkelingen in de nijverheid
aantrekkelijk, ontstaan stedelijk samenwerkingsverband: de Hanze.
- Gevolg: welvarende steden verkregen privileges van hun heer in ruil voor het betalen van
belastingen.
- Gevolg: particularisme in De Lage Landen.
- Gevolg: Lage Landen aantrekkelijk bezit.
Beleid:
- 14e-15e eeuw: streven om de Lage Landen in hun bezit te krijgen.
- Gevolg: Langzaam maar zeker politieke eenheid in de Lage Landen.
Maar:
- Steden en stedelijke burgerij machtig en zelfstandig in de Lage Landen.
- Adel en geestelijkheid hadden Middeleeuwse privileges.
Ofwel: Particularisme staat politieke eenheid in de weg.
Oplossing Bourgondische hertogen: centralisatiebeleid.
Filips de Goede
- Centralisatiebeleid: het hof gaat naar Brussel.
- Alle hertogdommen en graafschappen werden voorzien van een stadhouder.
- Invoering Staten-Generaal: kwam voor het eerst bijeen in 1464 in Brugge.
- Doel: politieke/bestuurlijke eenheid creëren door de eigen macht over de gewesten te vergroten.
Het centralisatiebeleid botste met het bestaande particularisme in Nederland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper &joy1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
