HISTORISCHE CONTEXT: DUITSLAND
1871-1945
Tot 1871: Duitsland bestaat uit losse staatjes, met als grootste staat Pruisen.
Rijkskanselier Bismarck wil 1 grote Duitse staat. Hij voert de Realpolitik uit; het beleid
van een land wordt daarbij door de omstandigheden bepaald, niet door principes.
1867 oprichting Noord-Duitse bond: 25 voorheen onafhankelijke staten van Noord-
Duitsland verenigen zich. De Noord-Duitse Bond was de eerste vorm van een Duitse
staat.
1870-1871 Frans-Duitse oorlog: Bismarck heeft er expres voor gezorgd dat Frankrijk een
oorlog zou beginnen tegen Duitsland, zodat Bismarck tegen zijn volk kon zeggen dat ze
zich moesten verenigen om tegen Frankrijk te vechten. Frankrijk wilde met deze oorlog
ervoor zorgen dat de macht van de Noord-Duitse bond niet groeide. Duitsland overwint
snel van Frankrijk, omdat zij een goed georganiseerd en sterk leger hadden. De keizer
geeft zich dus over, maar de Parijse bevolking nog niet. Daarom omsingelen de Duitsers
Parijs totdat ze uithongeren en zich overgeven. Elzas-Lotharingen wordt ingenomen
door Duitsland. De koning van Pruisen, Wilhelm I, wordt als keizer gekroond van
Duitsland.
Na 1871 wordt Duitsland een groot machtig keizerrijk met Wilhelm I (koning van
Pruisen) aan het hoofd, de zuidelijke Duitse staten sluiten zich nu ook aan bij het
keizerrijk:
- Politiek: grote staat middenin Europa met veel inwoners,
- Militair: groot en modern legen met veel spoorlijnen
- Economie: snelle industrialisatie
- MAAR sociaaldemocratie werd steeds populairder en het volk wilde staat en kerk
gescheiden hebben en loyaliteit bij staat en niet bij paus (periode van Kulturkampf);
dit vormde een gevaar voor de Duitse eenheid in het land.
Door de nieuwe grootmacht Duisland wordt het Europese machtsevenwicht verstoord.
Duitsland beseft nu ook dat ze de andere omringende grootmachten te vriend moeten
houden, omdat het anders snel klaar is met het Duitse keizerrijk. Bismarck zegt daarom
ook dat hij niet van plan is zijn rijk nog meer uit te breiden en introduceert de
alliantiepolitiek, met als doel het behouden van het bestaande machtsevenwicht, zodat
Duitsland niet aangevallen wordt. Hij voert deze politiek uit door afspraken te maken
met andere grootmachten.
1884 conferentie van Berlijn: er worden afspraken gemaakt over de verdeling van
Afrika om ook hier het machtsevenwicht te behouden. Bismarck was namelijk bang dat
als hij in Afrika een conflict kreeg over de verdeling van Afrika, dat dit conflict zich zou
uitbreiden naar Duitsland zelf. Bismarcks doel hiervan was dus het zorgen voor geen
oorlog tussen Europese grootmachten, het krijgen van nieuwe kolonies in Afrika + hij
wist dat er al spanning heerste tussen Frankrijk en Engeland over de verdeling van
Afrika en wilde deze spanning versterken zodat deze landen zich tegen elkaar zouden
gaan verzetten. Als Frankrijk en Engeland zich tegen elkaar zouden verzetten, zouden
ze zich in ieder geval niet samen tegen Duitsland keren.
1888: Wilhelm II wordt keizer en wil juist een belangrijkere naam voor Duitsland in de
wereld; economisch maar ook wilde zij hun rijk uitbreiden. In deze periode groeide zo de
economie van Duitsland sterk en ook kwam er steeds meer waardering voor het
, leger/militarisme en het land/nationalisme. Dit baarde zorgen bij andere grootmachten
zoals Frankrijk en Engeland.
Wilhelm II introduceert de Weltpolitik die was gericht op het uitbreiden van het Duitse
rijk in de vorm van kolonies. Zo wordt in 1898 de Vlootwet ingevoerd waarbij de Duitse
oorlogsvloot wordt opgebouwd. Toch blijkt Engeland sterker te zijn in Afrika door hun
sterke vloot. Daarom gaat Wilhelm II de uitbreiding van Duitsland zoeken in Europa zelf,
wat weer leidt tot meer spanningen tussen de grote Europese mogendheden.
Bismarck is het niet eens met deze politiek en neemt ontslag.
Langzaam maar zeker wordt zo de basis gelegd voor de eerste wereldoorlog, de
oorzaken zijn:
- Groeiend nationalisme, militarisme, imperialisme en sociaal-darwinisme: iedereen
dacht dat het sterkst waren en dat ze de oorlog zouden winnen
- Spanning tussen Europese landen door strijd om koloniën
- Wapenwedloop (van vloten)
- Wilhelm II is er oorlogszuchtig
- Frankrijk wilde wraak voor het verliezen van Elzas-Lotharingen in 1871
- Bondgenootschappen: centralen/triple alliantie (Duitsland, O-H, Italië) tegen de
geallieerden/triple entente (Frankrijk, Rusland, Engeland)
1914 moord op Frans-Ferdinand van O-H (oostenrijk/habsburgse rijk) door een
Servische nationalist, waardoor O-H een oorlog begint tegen Servië met steun van
Duitsland en Italië. Maar Rusland wilde Servië beschermen en steunde daarom Servië in
de oorlog met behulp van Frankrijk en Engeland. Dit is de aanleiding van WO1. De
eerdere oorzaken zijn hierboven genoemd.
Duitsland komt met het Von Schlieffenplan om niet ingesloten te worden door Rusland
en Frankrijk. Hierbij vallen ze Noord-Frankrijk binnen via België, verslaan Parijs en gaan
per spoor naar Rusland.
Dit plan werkt alleen niet:
- Belgische tegenstand is te sterk
- Deel van Duitse leger moet al eerder naar Rusland omdat Rusland eerder mobiliseert.
1914 Slag bij de Marne: dit is het einde van het Von Schlieffenplan. De oorlog was
geëindigd in een loopgravenoorlog met honderdduizenden slachtoffers. De eerste
wereldoorlog was een totale oorlog, de hele bevolking was betrokken.
1918: de geallieerden zorgen voor een blokkade voor de zee van Duitsland, waardoor
voedselschaarste ontstaat + de VS is mee gaan vechten bij de geallieerden door de
hierdoor ontstane duikbotenoorlog en het Zimmerman-telegram.
Wilhem II probeert daarom vredesonderhandelingen te sluiten, maar probeert
ondertussen nog wel de blokkade voor de zee weg te krijgen door te vechten met de
Engelse vloot d.m.v. een duikbotenoorlog. Maar de Duitse matrozen weigeren nog te
vechten tegen de Engelse vloot en komen dus in opstand, omdat ze weten dat de
regering al bezig is met een wapenstilstand.
1918 Keizer Wilhelm II treedt af: Duitsland wordt dan een Republiek ipv een keizerrijk.
De nieuwe socialistische regering van Duitsland tekent een wapenstilstand met de
geallieerden. In dit jaar wordt ook een wapenstilstand getekend met het Oostelijk
front (Rusland), namelijk de vrede van Brest-Litovsk.
De socialistische regering wil een democratie, maar de communistische partij in het
land wil een communistische staat zonder parlement en politieke partijen. Daarom
