Master Geneeskunde van gezelschapsdieren – Niveau 1
Arianne de Sterke
Samenvatting spoedeisende oogaandoeningen
bij gezelschapsdieren
Hoofdstuk 4: Oogheelkundige spoedgevallen
§ 4.1 introductie
Oogheelkundige spoedgevallen kunnen in twee hoofdgroepen verdeeld worden:
- Traumata (direct / indirect): oogluxatie; veretsingen; stomp, oppervlakkig of perforerend trauma van de overige adnexa en/of de oogbol.
- (Oog)ziekten met agressief/snel verloop: retrobulbair proces; agressieve ulcers; uveïtis anterior; glaucoom; lensluxatie; acute blindheid door uveïtis posterior,
ablatio retinae of bloeding/ontsteking/neoplasie van de papilla of nervus opticus.
,§ 4.2 Oogbol proptosis en luxatie
Voorkomen: Proptosis is een verplaatsing van de oogbol naar frontaal, ook wel exophthalmos genoemd. In geval van luxatie stulpt de gehele oogbol tussen
de oogleden uit, dit is een spoedgeval. Het is vaak het gevolg van indirect trauma (aanrijding e.d.) welke heeft gezorgd voor druk op de jukboog en daarmee
het door de oogspleet naar buiten persen van de bulbus. De arteriële bloedvoorziening blijft intact, maar de veneuze drainage wordt geblokkeerd. Er zal
entropion van de oogleden optreden achter de oogbol en de conjunctiva zullen sterk zwellen en rood verkleuren. De cornea raakt ernstig beschadigd en de
nervus opticus is direct of binnen enkele uren irreversibel aangetast. Brachycefale rassen zoals de Pekingees en Shih Tzu hebben een dermate ondiepe
orbita en ruime oogspleet, dat luxatie gemakkelijk optreedt (al mogelijk bij hyperactiviteit / fixeren van de hond, laat daarom de eigenaar de hond rondom de
nek fixeren).
Therapie: De oogleden moeten zo snel mogelijk terug over de oogbol getrokken worden (dit lukt de eigenaar zelden zelf). De dierenarts moet eerst
controleren voor totale ruptuur van oogspieren of de nervus opticus (m.n. wanneer vrij bloed aanwezig is!). Het oog wordt beschermt met het 1e keus
antibioticum (chlooramfenicol) en zalf (atropine 1%). Als het dier nog versuft is, kan direct een laterale canthotomie worden uitgevoerd, anders wordt de
patiënt eerst onder anesthesie gebracht. Nu kunnen de oogleden met behulp van 2 Allis-klemmen (of 2 strabismushaken) over de oogbol getrokken kunnen
worden. Hierna wordt een tijdelijke tarsorrhaphie uitgevoerd. Hierbij worden het boven- en onderooglid aan elkaar gehecht met twee tot drie horizontale
matrashechtingen (5-7 mm van de rand af; 4-0/5-0 hechtdraad; snijdende punt of ronde naald; stukje infuusslang om te voorkomen dat de hechtingen
insnijden; niet te ver van de rand af want dan entropion, en ook niet volledig door het ooglid want dan beschadigd de draad de cornea). Vergeet niet ook de
canthotomie snede weer (precies) te sluiten, beginnend met een 8-vormige hechting. Voordat de hechtingen gesloten worden, wordt de antibioticum en
atropine zalf tussen de oogleden aangebracht. Nazorg bestaat uit het aanbrengen van dezelfde medicatie in de laterale ooghoek (2dd) en er worden
ontstekingsremmers voorgeschreven (VB. NSAID carprofen; parenteraal). Na 3-5 dagen wordt de meest mediale hechting verwijderd. Als er nog steeds kans
lijkt op luxatie, worden de achtergebleven hechtingen er nog in gelaten voor een paar extra dagen. Na verwijderen van de hechtingen wordt antibioticumzalf
en atropinezalf nog circa 10 dagen gecontinueerd, nu 4dd. De canthotomie hechtingen worden pas na 10-12 dagen verwijderd.
, Complicaties:
- Wanneer er na het wachten van de extra dagen nog steeds recidief is, kan een permanente tarsorrhaphie uitgevoerd worden. Hiervoor wordt een stukje huid
van 10-15 mm x 1 mm verwijdert net buiten de bovenste- en onderste ooglidrand. De proximale randen van deze wonden worden aan elkaar gehecht (5/0
nylon / zijde) zodat er een weefselbrug ontstaat over de gesloten oogspleet heen die de oogbol in positie houdt. Nazorg bestaat uit chlooramfenicol zalf
gedurende 10 dagen en daarna een beschermende oogzalf (Vitamine A). Na enkele maanden kan de weefselbrug doorgeknipt worden (deze wonden sluiten
spontaan).
- Wanneer de mediale rechter oogspier gescheurd is, treedt er strabismus divergens op na reponeren van de luxatie. Chirurgie van de oogspieren is geen
optie. Het is enkel mogelijk om de membrana nictitans over te hechten aan de laterale sclerale conjunctiva bij de limbus (1-2 matrashechtingen). Dit voorkomt
geen luxatie, maar kan helpen een betere positionering van het oog te krijgen. De strabismus divergens kan nog gedeeltelijk verbeteren binnen 6-8 weken.
- Bij te veel schade (zeker bij ruptuur van de oogspieren en n. opticus) is een enucleatio bulbi onontkoombaar.
Prognose: Wanneer de luxatie binnen 1-2 uur (<15 min. bij de Pekingees) opgelost is, is de prognose voor de oogbol en visus redelijk gunstig. De prognose
voor de visus is echter afhankelijk van de ernst van het letsel (ernstige schade aan / kneuzing van de bulbus resulterend in afscheuren van mediale
extrinsieke oogspieren / n. opticus, loslaten van de retina, hypheem → permanente blindheid of phthisis bulbi (gekrompen, niet-functioneel oog) niet uit te
sluiten).
Preventie: Bij brachycefale rassen kan een mediale canthoplastiek (oogspleet inkorten) overwogen worden (voorkomt teven irritatie door neusplooien,
caruncula trichiasis en entropion van de mediale ooghoek). Het wordt aangeraden hiervoor door te sturen naar een specialist.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ari4nne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
