Samenvatting
Samenvatting Maatschappijleer 4Havo rechtsstaat
hierbij een samenvatting van maatschappijleer het thema rechtsstaat
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer RechtsstaatParagraaf 1, recht en rechtvaardigheid
Regels en wetten
Rechtsnormen:
Rechtsnormen= gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld.
- Maatschappelijk leven geordend laten verlopen, conflicten oplossen.
- Het delen van normen en waarden binnen de samenleving.
Wat is rechtvaardig
De rechtsnormen proberen zoveel mogelijk overeen te komen met de opvattingen die de burgers
hebben over het goede en het kwade. Wat vroeger normaal was kunnen we nu heel vreemd vinden,
daarom veranderen we de rechtsnormen af en toe.
Ontstaan rechtsstaat
Rechtsstaat= Een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
- 1789 Franse revolutie maakt eind aan absolute monarchie (= regeringsvorm waarbij de
koning alle macht heeft.)
- 1789 Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger.
- 1798 Eerste Nederlandse grondwet
Grondwet= Wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet worden.
Thorbecke legt macht koning grondwettelijk aan banden en gekozen
volksvertegenwoordigers krijgen meer invloed. (Vrije meningsuiting en kiesrecht)
1917 Alle mannen kiesrecht, 2 jaar later ook de vrouwen.
Een grondwet is geen garantie voor een rechtsstaat. Ook dictaturen (= bepaalt 1 machthebber of 1
partij in feite wat de regels zijn) hebben vaak een grondwet, maar de grondrechten worden er niet
gerespecteerd.
Rechten en plichten
In een rechtsstaat gelden niet alleen rechten (datgene waar je echt op hebt), maar er zijn ook
plichten (datgene wat je moet doen). Zo geld voor alle jongeren de leerplicht. De overheid heeft de
plicht tot goed onderwijs.
Rechtsgebieden
Publiekrecht en privaatrecht
Verschil?
Publiekrecht gaat over inrichting van de staat en over de relatie tussen burgers en overheid/
privaatrecht over de relatie tussen personen onderling.
Publiekrecht
Staatsrecht -> alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat (rechten en
Kamerleden).
Bestuursrecht -> verhouding tussen burger en overheid (vergunning)
, Strafrecht-> wettelijke regels van welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht
Personen- en familierecht-> zaken over huwelijk, echtscheiding, geboorte, overleiden en
adopteren.
Ondernemingsrecht-> onder welke voorwaarden je je bedrijf gaat oprichten.
Vermogensrecht -> alles met betrekking tot iemands vermogen (koop-, huur- of
arbeidsovereenkomst.)
Paragraaf 2, de grondbeginselen
Basis van de rechtsstaat
Rechtsstaat is als doel, de veiligheid van de burgers.
- Beschermen tegen de macht van de overheid.
- Zorgen ervoor dat de burgers gelijk worden behandeld.
- In vrijheid kunnen leven.
Deze doelen zijn uitgewerkt in grondbeginselen:
- Er is sprake van een verdeling van de macht.
- De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet.
- Door het legaliteitsbeginsel (= De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid
van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd.) mag de overheid alleen
beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn
vastgelegd.
Verdeling van de macht
Het principe van de machtsdeling of trias politica (= De trias politica is een politiek systeem dat
gebruikt kan worden voor het besturen van een staat. Het betekent dat je in die staat een
wetgevende, uitvoerende en een rechterlijke macht hebt. Het wordt daarom ook wel de scheiding
der machten genoemd.)
Bedacht door de Franse filosoof Montesquieu (1689-1755)
Machtsverdeling:
De wetgevende macht maakt de wetten waaraan burgers en de overheid zicht moeten
houden (bijv. leerplicht). Dit is de taak van het parlement en de regering samen. Meestal
komt een minister namens de regering met een wetsvoorstel en besluit het parement om
het voorstel goed of af te keuren.
De uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten worden uitgevoerd.
Hiervoor is de regering verantwoordelijk.
De rechtelijke macht beoordeelt of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden.
Deze macht is uitsluitend in handen van de onafhankelijke rechters.
Checks and balances= de staatsmachten moeten elkaar controleren en aanscherpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noellek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
