Verandering en motivatie van cliënten. Prochaska en Di
Clemente, Motiverende gespreksvoering, Triademodel van Poiesz,
Regulatieve cyclus en andere modellen
Kenmerken veranderingsproces
● Veranderingen verlopen langzaam
● Veranderingsproces verloopt in fasen
● Kleine veranderingen leiden tot grote veranderingen
● Wikken en wegen hoort erbij. Twijfelen is een teken van motivatie.
● Veranderen is vallen en opstaan. Stagnatie wordt niet gezien als mislukken maar
tijdelijk stilvallen op de weg naar verandering.
Voorwaarden voor verandering
De 6 randvoorwaarden uitlokken en stimuleren is de doelstelling van motiverende
gesprekstechnieken
1) De cliënt heeft voldoende kennis van de problemen.
2) De cliënt heeft voldoende lijdensdruk. Zolang de cliënt de nadelige gevolgen niet
voelt is er geen reden tot veranderen.
3) De cliënt heeft voldoende zelfwaarde gevoel. Wanneer de cliënt over zekerheid
beschikt en bewust is van zijn gedrag zal hij er sneller iets aan doen.
4) De cliënt heeft voldoende competentie. Als hij niet voldoende vertrouwen heeft in
zijn vermogen om met zijn inzet resultaten te halen begint er niet aan.
5) De cliënt heeft voldoende gevoel van vrijheid om zelf te beslissen. Elke doelstelling
die de cliënt zichzelf stelt is een goed startpunt.
6) De cliënt heeft voldoende gevoel van interne attributie en efficiëntie. Beter kennis in
een onderwerp (alcoholisme) en eigen krachten.
Motivatie
Gesprekken dienen aan een aantal facetten te voldoen om cliënten te motiveren tot
verandering en/of sterker maken.
● Stellen van open vragen
● Actief luisteren
● In eigen woorden samenvatten
● Serieus nemen van klachten
● Doorvragen bij bijzondere omstandigheden
● Hoop geven
● Tonen van betrokkenheid, respect en vriendelijkheid
● Praktische informatie geven
● Cliënt laten mee beslissen
Hoe de cliënt gemotiveerd wordt is en blijft in belangrijke mate afhankelijk van de
hulpverlener. De aandacht stimuleren om te motiveren kan op verschillende manieren;
● Toonhoogte en snelheid in je stem gebruiken. Nieuwsgierig maken/stiltes.
● Verrassingen/onverwachte confrontaties en complimenten.
● Keuzes voorleggen aan de cliënt.
● Contact tussen sessies (telefoon, e-mail, sms).
● Opnamen van de sessies meegeven naar huis ter observatie.
● Huiswerk.
, Judoachtige manier van motiveren
Wordt ingezet wanneer een cliënt zowel positief als negatieve houding laat zien ten opzichte
van de hulpverlener en de hulpverlener het niet lukt zijn cliënt te motiveren.
● Een paradoxale aanpak.
● De cliënt nieuwsgierig maken door opmerkingen zoals;
○ ‘Ik zou er iets over kunnen zeggen maar vraag me af of je daar wel behoefte
aan hebt’.
○ ‘We zouden nog niets kunnen doen maar ik denk dat het geen effect heeft en ik
weet niet of ik hiervoor genoeg over de situatie weet’.
Weerstand
Sommige cliënten zijn niet gemotiveerd of de hulpverlener kan de motivatie niet vinden.
Aantal aspecten wat hierin mee speelt:
● Onvoldoende aandacht besteed aan de werkrelatie. De werkrelatie verbeteren;
○ Duidelijke doelen stellen.
○ Verwachtingen uitspreken.
○ Afspraken maken.
● Doelen die gesteld worden vanuit de cliënt sluiten niet aan bij de instelling of
systemen.
● Er is wantrouwen ten opzichte van de hulpverlener.
● De cliënt is moe. Hij weet het niet meer en verwacht dat hulpverlener het oplost.
● Reflecteer op je eigen handelen en keuzes die je hebt gemaakt als hulpverlener. Het is
een wederzijds proces van samenwerking.
Motivatiecirkel Prochaska en DiClimente
Dit geeft aan welke stadia doorlopen moeten worden bij de totstandkoming van de motivatie
van een persoon om een probleem aan te pakken.
● Fase van voorbeschouwing (precontemplatie)
○ Er is bij de cliënt nog geen probleembesef, of hij ontkent het. Voelt meestal
druk vanuit de omgeving.
■ Wel doen in deze fasen: open vragen, empathie tonen, reflecteren en
samenvatten, kennisniveau inschatten en verhogen, derde persoon
aanhalen.
■ Niet doen in deze fasen: druk zetten, confronteren, preek geven.
● Fase van overpeinzing (contemplatie)
○ Er is twijfel bij de cliënt.
○ De cliënt ervaart meestal een confrontatie maar legt de schuld bij de
omgeving.
○ Cliënt is zich bewust van het probleem en overweegt wat het kan opleveren.
■ Zoeken naar uitzonderingen en stellen van wondervragen zijn goede
hulpmiddelen.
● Fase van beslissing
○ In deze fase is er een actieve verandering of een tussentijdse uitgang.
○ Cliënt wordt geholpen een keuze te maken over de wijze van veranderen.
○ Alternatieven worden aangeboden.
● Fase van actief veranderen
○ Iemand zet zijn beslissing effectief om in gedrag.
○ De verandering wordt zichtbaar voor de omgeving.
● Fase van bestendiging (consolidatie)
○ Verandering behouden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CW2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
