Samenvatting
Samenvatting van chemie 3
- Instelling
- Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Korte en duidelijke samenvatting van chemie 3
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: bqr03 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting chemie 3Hoofdstuk 17 lipiden en hun functies in biochemische systemen
17.1 biologische functies van lipiden
Lipiden: verzameling organische moleculen met
verschillende chemische samenstelling. Gegroepeerd
op basis van hun oplosbaarheid in niet-polaire
oplosmiddelen. Onderverdelen in:
1. Vetzuren (verzadigd en onverzadigd)
2. Glyceriden (glycerol bevattende lipiden)
3. Niet-glyceridenlipiden (sfingolipiden,
steroïden, wassen)
4. Complexe lipiden (lipoproteïne)
Belang van lipiden in biologische processen:
Energiebron. Bij oxidatie geeft elke gram vet
9 kilocalorieën energie vrij, of meer dan
tweemaal de energie die vrijkomt door oxidatie van een gram koolhydraat.
Energie opslag. Meeste energie in lichaam opgeslagen in vorm van lipiden (triglyceriden). In
cellen opgeslagen: adipocyten, deze vetten zijn rijke bron van energie voor lichaam.
Celmembraan structurele componenten. Fosfoglyceriden, sfingolipiden en steroïden vormen
basis structuur van alle celmembranen. Deze membranen sturen de stroom van moleculen in
en uit de cellen en staan cel-tot-cel communicatie toe.
Hormonen. Steroïde hormonen zijn chemische boodschappers die mogelijk maken dat
lichaam met elkaar communiceert. De hormoonachtige prostagladinen scheiden sterke
biologische effecten af op beide cellen dat ze produceren en andere cellen in lichaam.
Vitaminen. De in lipiden oplosbare vitamines A, D, E en K, spelen een rol bij herstel van
verschillende kritische biologische processen, waaronder bloedstolling en gezichtsvermogen.
Vitamine-opname. Voedingsvet dient als drager van de in lipiden oplosbare vitamines. Samen
met vetmoleculen naar cellen van dunne darm getransporteerd. Dieet met een te laag
vetgehalte kan leiden tot vitaminetekort.
Bescherming. Vetten dienen als schokdemper of beschermlaag voor vitale organen.
Opgeslagen in vetcellen die adipocyten worden genoemd. (4% lichaamsvet)
Isolatie. Vet onder huid opgeslagen dient om lichaam te isoleren tegen extreme koude
temperaturen.
17.2 vetzuren
Vetzuren zijn lange ketting monocarboxylic zuren. Bestaat uit een even nummer van koolstofatomen.
Algemene formule van verzadigd vetzuur is CH3(CH2)NCOOH. -COOH is carboxyl groep.
Als n = 16 is zijn er 18-koolstof verzadigde vetzuren:
HH H HHHHHHHHHHHH H H O O
H C C C C C C C C C C C C C C C C C C C OH C
H HH HHHHHHHHHHHH H H OH
Onverzadigde vetzuur is een vetzuur dat ten minste 1 koolstof-tot-koolstof dubbele binding heeft.
Oliezuur met 18 koolstofatomen heeft de volgende structuur:
,Door dubbele binding, de koolstof bindingen die betrokken zijn, zijn niet verzadigd met
waterstofatomen. Dubbele bindingen die in bijna alle natuurlijke onverzadigde vetzuren voorkomen,
bevinden zich in cis-configuratie. Plaats dubbele binding bepaald door enzymen die biosynthese van
onverzadigde vetzuren katalyseren.
Smeltpunt van verzadigde vetzuren stijgt met toename koolstof aantal als gevolg van
Londense dispersiekrachten, zoals alkanen. Verzadigde vetzuren die 10 of meer
koolstofatomen bevatten zijn vaste stoffen bij kamertemperatuur.
Smeltpunt van verzadigde vetzuren is hoger dan dat van een onverzadigd vetzuur met
dezelfde ketenlengte. Verzadigde vetzuurketens hebben neiging om volledig verlengd te
worden en te stapelen in regelmatige structuur, waardoor verhoogde intermoleculaire
Londense dispersiekracht wordt aangetrokken. Cis-dubbele binding in koolwaterstofketen
geeft een stijve bocht van 30*. De knik kan geen georganiseerde structuur krijgen en heeft
dur lager intermoleculaire kracht en lager smeltpunt.
Smeltpunt van onverzadigde vetzuren wordt hoger als lengte koolwaterstofketen toeneemt.
Omega-3 vetzuren
Vis bevat hoge aantallen van 2 omega-3 vetzuren: eicosapentaenoic zuur (EPA) en decosahexaenoic
zuur (DHA). Later 3e omega-3 vetzuur gevonden: -
linolenic zuur, gevonden in lijnzaad, soyabonen, canola
en plantolie. Naam van groep vetzuren afhankelijk van
positie van dubbele binding meest dichtbij de
terminale methyl groep. Omega-3 vetzuren verlagen
risico op cardiovasculaire ziekte door verlaging
bloedprop vorming, bloed triglyceride niveau en groei
van atherosclerotic plaque arterial gezondheid
neemt toe en bloeddruk neemt af, net als risico op
dood en hartritmestoornis. EPA: voorloper van
synthese van prostacyclin, die klonteren van
bloedplaatjes remt en zo vorming van stolsels
verminderd. DHA: verlaagt triglycerideniveau.
Linolenic zuur is een essentiële vetzuur en moeten door eten binnenkrijgen. Verlaagt incidentie van
cardiovasculaire ziekte, werkt alleen of is voorloper van DHA en EPA. Essentieel voor synthese van
arachionic zuur, voorloper van veel prostagladins. Deze 2 vetzuren zijn omega-6 vetzuren doordat 1 e
dubbele binding in molecuul in 6 koolstofatomen van methyl einde van molecuul. Omega-3 vetzuren
zijn voorlopers van prostaglandins die ontstekingsremmend effect hebben, en omega-6 vetzuren zijn
voorlopers van prostaglandins dat ontstekingen toenemende effecten heeft.
Eicosanoïden: prostaglandins, leukotrienes en thromboxanes
Essentiële vetzuren zijn nodig voor specifieke biochemische functies en moeten via eten lichaam
binnenkomen. Linoleic zuur is nodig voor biosynthese van arachidonische zuren, voorloper van een
groep hormoonachtige moleculen bekend als eicosanoïden, hebben 20-koolstof vetzuren.
Eicosanoïden hebben 3 groepen van structurele gelijke samenstellingen:
1. Prostaglandinen.
2. Leukotrienes
3. Thromboxanes
Prostaglandinen: extreem krachtige biologische moleculen met hormoonachtige activiteit.
Onverzadigde carbonzuren die bestaan uit een skelet van 20 koolstofatomen dat een ring van 5
koolstofatomen bevat. Verschillende algemene klassen gegroepeerd door aanduidingen A, B, E en F.
Nomenclatuur gebaseerd op rangschikking van koolstofskelet van aantal en oriëntatie van dubbele
bindingen, hydroxylgroepen en ketongroepen.
,PGF2: PR, prostaglandine, F, hydroxylgroep gebonden aan koolstof-9 en 2, 2 dubbele koolstof-
koolstofbindingen. Prostaglandine gemaakt in meeste weefsel, en scheiden hun biologische effecten
uit on de cellen dat prostaglandinen produceren en andere cellen in directe omgeving.
Biologische processen gereguleerd door prostaglandinen, leukotrienen en tromboxanen:
Bloedstolling.
Tromboxanen A2 is geproduceerd door plaatjes in bloed en stimuleert constrictie van
bloedvaten en klontering van plaatjes.
PGI2 is geproduceerd door cellen die bloedvaten bekleden en heeft
tegenovergestelde effect van tromboxaan A2. PGI2 bevat plaatjes ophoping en
veroorzaakt verwijding van bloedvaten en voorkomt vroegtijdig productie van
bloedstolling.
De ontstekingsreactie. Prostaglandinen zijn geleerd om onderdelen van ontstekingsreactie
te bevorderen, vooral pijn en koorts. Aspirine blokkeren prostaglandine synthese en helpen
symptomen te verminderen.
Reproductieve systeem. PGE2 stimuleert gladde spier samentrekking, zoals baarmoeder
samentrekking. Toename van hoeveelheid prostaglandinen voor bevalling. Pijnlijke
menstruatie wordt veroorzaakt door afwezigheid van 2 prostaglandinen. Ibuprofen bevat
prostaglandine synthese en zorgt voor vermindering symptomen.
Maagdarmkanaal. Prostaglandinen bevat zowel remming uitgescheiden van zuur en
toename van afscheiding van beschermende slijmlaag in maag. Prostaglandinen helpt
bescherming bedekking van maag. Langdurig gebruik van aspirine maakt vorming van
maagzweren mogelijk door vorming van normale beschermende slijmlaag te remmen en
tegelijkertijd een verhoogde afscheiding van maagzuur.
Nieren. Prostaglandinen zorgen ervoor dat nierbloedvaten vergroten. De grotere
bloedstroom door nier resulteert in verhoogde uitscheiding van water en elektrolyten.
Luchtwegen. Eicosanoïden gemaakt door bepaalde witte bloedcellen, leukotriënen,
bevorderen de vernauwing van bronchiën Astma. Andere prostaglandinen bevorderen de
bronchodilatatie.
Prostaglandinen stimuleren ontstekingsreactie en zijn als gevolg daarvan gedeeltelijk
verantwoordelijk voor stappen van gebeurtenissen die pijn veroorzaken. De 1 e 2 stappen van
prostaglandinesynthese, het vrijkomen van arachidonzuur uit het membraan en omzetting ervan in
PGH2 door enzym cyclooxygen, komen voor in alle weefsels die prostaglandinen kunne produceren.
De omzetting van PGH2 in de andere biologische actieve vormen is weefsel-specifiek en vereist de
benodigde enzymen. Aspirine werkt door remming cyclooxygenase, wat de 1 e stap in weg leidend
van arachidonic zuur naar PGH2 katalyseert. De acetyl groep van aspirine wordt covalent gebonden
aan enzym en deactiveert het. Aspirine remt synthese van alle prostaglandinen.
, 17.3 Glyceriden
Neutrale glyceriden
Glyceriden zijn lipide esters dat glycerol moleculen en vetzuren bevatten. Onderscheiden in: neutrale
glyceriden en fosfoglyceriden.
Neutrale glyceriden zijn niet-ionisch en niet-polair. Fosfoglyceride hebben een polaire gebied,
fosforylgroep, naast de niet-polaire vetzuurstaart.
Esterificatie van glycerol met vetzuur produceert een neutrale glyceride. Estherificatie komt voor op
1, 2 of alle 3 posities: monoglyceriden, diglyceriden, triglyceriden mono-, di-, triacylglycerol.
Triglyceriden zijn belangrijkste neutrale glyceriden, die bestaan uit een glycerolruggengraat
verbonden met 3 vetzuur eenheden via esterbindingen. Omdat er geen ladingen zijn op deze
moleculen worden ze neutrale glyceriden genoemd stapelen zich makkelijk op en vormen
meerderheid van lipiden die in vetcellen van lichaam worden opgeslagen.
Functie van triglyceriden: is opslag van energie meer energierijke voedingsstoffen
gemaakt dan nodig overschot omgezet naar neutrale glyceriden en opgeslagen als
triglyceriden in vetcellen van vetweefsel.
Energie nodig triglyceriden wordt gemetaboliseerd energie komt vrij.
Lichaamsbeweging versnelt stofwisseling van vetten en resulteert in gewichtsverlies.
Chemische reacties van vetzuren en glyceriden
Belangrijkste reacties van vetzuren:
Verestering: reactie tussen carboxylgroep van vetzuur en hydroxylgroep van alcohol.
Toevoeging aan dubbele binding: waterstof toegevoegd aan dubbele binding van
onverzadigd vetzuur.
Belangrijkste reacties van glyceriden:
Zuur hydrolyse: verbreken van esterbinding van glyceride door toevoeging van
watermolecuul in aanwezigheid van sterk zuur.
Verzeping: verbreken van esterbinding van glyceride door toevoeging van watermolecuul in
aanwezigheid van een sterke base.
Verestering
Vetzuur reageert met alcohol om ester en water te vormen.
Reactie bij dubbele binding (onverzadigde vetzuur)
Hydrogenering is voorbeeld van additiereactie. Gebruikt in voedingsindustrie om meervoudig
onverzadigde plantaardige oliën om te zetten in verzadigde vaste vetten.
Gedeeltelijke hydrogenering uitgevoerd om waterstof toe te voegen aan enkele, niet alle, dubbele
bindingen in meervoudig onverzadigde oliën vloeibare plantaardige oliën omgezet in vaste vorm.
Crisco, margarine.
Mate van hydrogenering wordt gecontroleerd zodat vaste vet smeerbaar. Als er te veel dubbele
bindingen zouden worden gehydrogeneerd, zou het resulterende product de ongewenste
consistentie van dierlijk vet hebben.
Zuur hydrolyse
Hydrolyse is omgekeerde van verestering, waarbij vetzuren uit esters worden geproduceerd. Bij zure
hydrolyse van een ester zijn de producten een carbonzuur (vetzuur) en een alcohol.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deniseberends. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen