Samenvatting
Geweld
Hoofdstuk 1 Geweld in getallen
In het World report on violence and health van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), wordt het
rapport geweld ingedeeld in 3 categorieën:
Op zichzelf gericht geweld
Interpersoonlijke geweld
Collectief geweld
Op zichzelf gericht geweld
Vormen van zichzelf gericht geweld, zijn:
Zelfbeschadiging: zichzelf lichamelijk beschadigen door zichzelf te slaan, bijten, snijden, huid
te branden, haren (uit) te trekken, naalden in de huid te steken, (delen) van ledematen te
amputeren, verslaving en eetstoornissen enzovoort.
Er kan ook sprake zijn van psychische zelfbeschadiging door bv een negatief zelfbeeld door
zichzelf te veroordelen: ik ben slecht, schuldig voelen en straffen.
Suïcidaal gedrag: (poging) zelfmoord plegen
Interpersoonlijke geweld
Interpersoonlijke geweld is geweld tussen 2 individuen of tussen een individu en een kleine groep
mensen. Interpersoonlijke geweld kan leiden tot dood (moord). Ook kan dit leiden tot trauma,
langdurige (soms levenslange) lichamelijke en geestelijke beschadiging, slechte gezondheid en
vroegtijdige dood.
Geweld tegen vrouwen
Uit een onderzoek van Agency for Fundamental Rights (FRA) hebben vrouwen en meisjes in
verschillende landen te maken met geweld in het dagelijks leven: thuis, op het werk, op straat en
online. En daarbij geldt dat dit in veel gevallen niet incidenteel, maar herhaald, ernstig en opzettelijk
geweld is. FRA concludeert: de onveiligste plek voor vrouwen en meisjes, is thuis. Daar vindt het
meeste geweld plaats, zowel fysiek als seksueel – door (ex) partner, familieleden en bekenden (dus
vader, echtgenoot, oom).
Huiselijk geweld
(Movisie, 2013) Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke of familiekring van het
slachtoffer wordt gepleegd. De term huiselijk verwijst niet naar de plaats waar het geweld
plaatsvindt, maar naar de relaties tussen pleger en slachtoffer, bijvoorbeeld (ex-) partner, gezins- en
familieleden en wordt daarom geweld in afhankelijkheidsrelaties genoemd. Dat geweld kan o.a.
fysiek. Seksueel en psychisch van aard zijn. Vormen van huiselijk geweld zijn: (ex-) partnergeweld,
kindermishandeling en verwaarlozing, ouderenmishandeling, eergerelateerde geweld,
huwelijksdrang en huwelijksgevangenschap, genitale verminking, mishandeling van ouder door hun
kinderen, mishandeling van adolescenten door ouders of leeftijdsgenoten.
Kindermishandeling
Een ander vorm van interpersoonlijke geweld is kindermishandeling: alle (psychische of fysieke)
verwaarlozing en geweldpleging tegen kinderen en jeugdigen door of vanwege ouders of andere
verzorgers.
,Bij seksueel geweld durven kinderen niet snel aangifte te doen omdat ze zich bv schamen, niet weten
dat het verkeerd is, cadeautjes krijgen, omdat de dader dreigt het kind de schuld te geven enz.
Meisjes worden relatief vaker slachtoffer van seksueel mishandeling dan jongens.
Ouderenmishandeling
Ook onderdeel van interpersoonlijke geweld, is geweld tegen ouderen. Ouderenmishandeling komt
voor in gezins- en familierelaties, in zorgrelaties met beroepskrachten in de thuissituatie of binnen
instellingen, maar ook in relatie met vrijwilligers en buren.
Collectief geweld
Dit is geweld tegen individuen of groepen door mensen die lid zijn van een bepaalde (andere) groep,
met als doel iets te bereiken op politiek, economisch of sociaal gebied. Voorbeelden: gewelddadige
conflicten (oorlogssituaties) tussen landen of in landen (etnische conflicten, genocide), geweld door
dictatoriale regimes, terroristische acties, verkrachtingen en verminking door soldaten, of
gedwongen volksverhuizingen.
Vele vrouwen en kinderen worden verkracht door soldaten op de vijand als hele groep te
vernederen, om wraak te nemen of als ‘ontlading’ van alle energieën die opgeroepen worden.
Geweld heeft vele uitingsvormen
Het WHO-rapport van 2002 maakt een indeling in vier uitingsvormen:
Fysiek geweld
Seksueel geweld
Psychisch geweld, verbaal of emotioneel geweld
Verwaarlozing of onthouding
Ook is er een nieuwe vorm van geweld, cybergeweld: met name jonge mensen, online gepest
worden door leeftijdsgenoten, of via intimidatie en chantage, vaak door vreemden, gedwongen
kunnen worden tot grensoverschrijdende handelingen.
Relationeel geweld
Het overgrote deel van geweldsituaties speelt zich af tussen mensen en vooral in relaties tussen
bekenden: partners, gezins- of familieleden, vrienden of collega’s. Ieder van ons heeft relaties met
anderen en ieder van ons doet daarin ook voortdurend iets met zichzelf of de ander. Hoewel dit
veelal onbewust gebeurt, kan dit gevolgen hebben voor onszelf of voor die ander.
,Hoofdstuk 2 Denkbeelden over geweld
Denkbeeld: geweld is fysieke (inclusief seksuele) agressie
Seksuele intimidatie
Bij agressie denkt men primair aan fysieke mishandeling, zoals: slaan, stompen, vechten, schoppen,
steken met een mes, martelen vermoorden, of seksuele mishandeling, zoals: verkrachten, incest,
aanranden of ongewenste intimiteit.
Denkbeeld: geweld veroorzaakt blijvende, onherroepelijke schade
De gevolgen van geweld is dat geweld beschadigt, verwondt, kapotmaakt of vernietigt en blijvende
schade aanricht. Mensen die geweld hebben meegemaakt worden slachtoffer en blijven dat de rest
van hun leven, al of niet gehandicapt door gevolgen van het hen aangedane leed.
Vaak krijgen slachtoffers, van andere hulpverleners te horen dat zij het verleden achter zich moeten
laten (‘ermee leren leven’) en zo goed mogelijk iets van hun leven moeten maken. Daarbij komt ok
dat hulpverleners nogal eens bang zijn dat het slachtoffer zal ‘decompenseren’: in een crisis zal
komen wanneer hij of zij de geweldervaringen herbeleeft. Men gaat ervan uit dat dat weer of nog
meer schade zal toebrengen en dat iemand er alleen maar slechter op kan worden als (vroegere)
ervaringen van geweld worden opgeroepen. Maar mensen die de confrontatie wel aangaan met hun
geweldervaring, ontwikkelen zichzelf tot innerlijke vrije mensen waarbij vaak ongekende kwaliteiten
zichtbaar worden. Mensen die in hun verleden 1 of meerdere wonden hebben opgelopen maar nu
niet leven als ‘slachtoffer’, dan is er geen sprake meer van een onherroepelijke schade.
Denkbeeld: geweld vindt ver weg plaats
We hebben de neiging om te denken dat geweld iets is wat (bij voorkeur mensen die je niet kent) kan
overkomen. We sluiten het liefst onze ogen voor het bestaan van geweld en als het er toch is, zover
mogelijk uit onze buurt plaatsen. Je gelooft bv niet dat er geweld bij de buren plaatsvindt omdat ze
zich altijd netjes en keurig zijn.
Denkbeeld: geweld wordt gepleegd door onbekenden op straat
Een andere denkbeeld is dat geweld vooral gepleegd wordt door onbekende boeven op straat, en
voor zover men in huis slachtoffer van geweld wordt, dat men dan overvallen wordt door een
onbekende. In werkelijkheid blijkt dat anders te zijn: vrouwen worden bv thuis meer mishandeld
door hun partner, dan op straat door een onbekende.
Denkbeeld: mannen zijn daders en vrouwen zijn slachtoffers
Als we onder (huiselijk) geweld fysiek geweld verstaan, dan ligt het voor de hand dat we mannen als
daders zien en vrouwen als slachtoffers. Omdat mannen groter en sterker zijn. Maar ook mannen
kunnen slachtoffer worden van geweld alleen is dit een taboe omdat ze bang zijn niet geloofd te
worden of ze schamen zich ervoor (je laat je als man toch niet slaan door je vrouw).
Hoewel mannelijke slachtoffers van zedenmisdrijven en geweld in afhankelijkheidsrelaties een kleine
minderheid zijn, ze waarschijnlijk relatief vaak buiten beeld blijven, omdat het een taboe voor hen
groter is en autoriteiten minder bedacht zijn op mannelijke slachtoffers.
Denkbeeld: geweld vindt vooral plaats in de lagere sociale klassen
Uit onderzoek in de regio Rotterdam-Rijnmond is gebleken dat er in Rotterdam-zuid, veel meldingen
zijn gemaakt van huiselijk geweld. Hier wonen veel mensen die tot een lagere sociale klassen
behoren. Dit onderzoek bevestigt het denkbeeld dat geweld primair een probleem is dat zich afspeelt
in de lagere sociale klassen. Maar huiselijke geweld, waaronder meer onzichtbare of subtiele vormen
van geweld, veroorzaken op lange duur schade als fysieke geweld. Het lijkt erop dat alsof de subtiele
(seksueel en geestelijk) vormen van huiselijk geweld zich meer afspelen in de betere, hogere
opgeleide milieus.
, Denkbeeld: geweld is een fysieke afwijking of ziekte
Een ander denkbeeld is dat geweld een afwijking is. En dat deze afwijking of ziekte bestreden moet
worden door bv mensen gevangenisstraf te geven. Normale, gezonde mensen, zijn niet gewelddadig.
Dat betekent dat er 2 soorten mensen zijn: normale en abnormale, gewelddadige mensen. Vragen
die gesteld worden waarom mensen gewelddadig zijn, is onderzoek naar gedaan. Tijdens het
onderzoek wordt er gekeken naar:
Sociale factoren: bv eenoudergezinnen of gescheiden ouders, bevolkingsdichtheid
Individuele factoren: bv biologische afwijking, psychodynamische, persoonlijkheids-,
ontwikkelings- of gedragsstoornissen
Invloeden: van televisie of computerspelletjes, van verslavingen zoals drugs of alcohol
Denkbeeld: door preventie en andere maatregelen kan uiteindelijk een geweldloze wereld
ontstaan
We zijn niet in staat, gewelddadige mensen te elimineren. De gevolgen van geweld kan heel groot
zijn, zowel lichamelijk als voor het psychische en sociale welzijn. Naast persoonlijke leed betekent dit
wereldwijd hoge kosten aan medische, psychologische en financiële hulp aan slachtoffers, uitgaven
aan politie enz.
Stelling: geweld is onderdeel van het leven
We ontkomen er niet aan dat geweld en de gevolgen van geweld in veel aspecten in ons bestaan
aanwezig zijn. Stel dat geweld inderdaad bij ons leven hoort, dan is het niet zozeer zaak om mogelijke
oorzakelijke factoren te elimineren, maar om mensen te helpen zich meer bewust te worden van hun
eigen (onbewuste) gewelddadige kanten.
