Hoorcollege week 1
Psychologie is de wetenschap van gedrag en geestelijke processen.
Gedrag > extern waarneembaar
Geestelijke processen > intern waarneembaar
Verschil psychologie en psychiatrie:
Psychiater is een arts, specialiseert zich in de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen. Kan medicijnen voorschrijven.
Pseudopsychologie: niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
Observatie: anekdotisch vs systematisch
➢ Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele
personen schetsen, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden
aangezien.
Bias: een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van
persoonlijke ervaringen en waarden.
• (boek) emotionele bias: neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitude en
gevoelens, i.p.v. op een rationele analyse van het bewijsmateriaal
• (boek) confirmation bias: de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit
te negeren/bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel
mee eens bent.
Het experiment
1. Hypothese (moet falsificeerbaar zijn)
2. Objectieve data verzamelen (proefpersonen random toewijzen aan condities
(experimentele conditie en controleconditie), voor- en nameting, afhankelijke
variabele (de variabele die wordt gemeten of geobserveerd), statistische toets)
Dubbelblind? (zowel de onderzoekers als de proefpersonen weten niet wie welke
onafhankelijke variabele krijgt toegediend)
Nature of nurture?
Nature: genenpakket
Nurture: opvoeding
• Tweelingenstudies
• Adoptiestudies
Perspectief/ stroming Idee Visie op de Wat bepaalt het Focus van
mens gedrag onderzoek
We zijn functioneren van Endocriene
Biologisch perspectief complexe de genen, de (=hormonale)
, (Begon bij Descartes: Het lichaam kan systemen die hersenen en het stelsel en
gevoelens en gedrag apart van de geest reageren op zenuwstelsel en zenuwstelsel,
was op lichamelijke worden bestudeerd erfelijke- en hormoonstelsel. evolutionaire
activiteit in het omgevingsinv voordelen van
zenuwstelsel loeden gedrag
gebaseerd)
De We zijn Interpretatie van Mentale
Cognitief perspectief wetenschappelijke informatiever ervaringen processen zoals
begon met Wundt methode kan werkings- d.m.v. mentale sensatie,
(introspectie: worden gebruikt systemen processen perceptie, leren,
beschrijven van eigen om de geest te geheugen en
innerlijke, bewuste bestuderen taal
ervaringen (kritiek: te
subjectief en
onwetenschappelijk)),
Titchener(
structuralisme: zochten
naar ‘elementen’ van de
bewuste ervaring) en
James (functionalisme:
psychische processen
bestuderen in het licht
van hun adaptieve nut
en functie)
Psychologie moet We reageren Prikkels (stimuli) ‘Wetten’ die
Behavioristisch de wetenschap van op onze in de omgeving onze reactie op
perspectief observeerbaar omgeving en eerdere prikkels met de
(Watson, alles kan je gedrag zijn, niet volgens consequenties omgeving
aanleren maar ook weer van mentale aangeleerd van gedrag verbinden
afleren) en Skinner processen gedrag
Nurture, tabula rasa (blackbox, er
gebeurt van alles
maar we gaan ons
er niet mee
bemoeien)
Psychodynamisch: We worden Psychodynamisc Psychotherapie,
persoonlijkheid en gestuurd h: (Freud) nadruk counseling en
Whole-person (3 psychische door op onbewuste karaktertrekken
stromingen) stoornissen komen onbewuste behoeften,
voort uit processen motieven verlangens,
in het onbewuste herinneringen en
conflicten
Humanistisch: Humanistisch:
psychologie moet onze aangeboren
de nadruk leggen behoefte om te
op menselijke groei groeien en ons
en potentieel i.p.v. potentieel zo
, op psychische goed mogelijk te
stoornissen verwezenlijken
Karaktertrekken
Karaktertrekken en en
temperament: temperament:
individuen kunnen fundamentele
worden begrepen psychologische
in termen van hun kenmerken
temperament en
blijvende
karaktertrekken
Mensen We Interacties Patronen van
Ontwikkelingsperspecti veranderen als een ondergaan tussen omgeving ontwikkelings-
ef gevolg van voorspelbare en erfelijke veranderingen
interactie tussen patronen van invloeden en hun
erfelijke verandering onderliggende
eigenschappen en in ons leven invloeden
omgeving
Sociale en culturele We zijn Cultuur, sociale Sociale
Sociocultureel invloeden kunnen sociale omgang in interactie,
perspectief de invloed wezens, normen/ socialisatie en
(milgram, zimbardo) overstemmen van gedrag moet waarden en cross-culturele
alle andere in de sociale verwachtingen, verschillen
factoren die gedrag context sociaal leren
beïnvloeden worden
gezien (de kracht van de
situatie)
Hoorcollege 2 week 1
Hoofdstuk 2
Evolutionaire psychologie
Genetische bepaling
• Deel van oorsprong gedrag staat vast
Oorsprong van gedrag te vinden in genotype
• Overgedragen genetisch structuur door je ouders
Gerelateerd aan fenotype
• Uiterlijke verschijning en type gedrag als gevolg van interactie genotype met
omgeving.
Veel gedrag en psychologisch functioneren is evolutionair te verklaren
• Angsten
• Agressie
• Sociaal gedrag
Interne communicatie
, Ons lichaam heeft twee signaalsystemen: het zenuwstelsel en het endocriene stelsel
Het zenuwstelsel
Sensorische neuronen
• Van zintuigen naar hersenen
Motorische neuronen
• Van hersenen naar spieren, organen en klieren
Schakelcellen
• Verbindingen
Neuronen ontvangen signalen via stimulatie van de dendrieten en het cellichaam. Als een
neuron voldoende wordt geprikkeld, ontstaat er een actiepotentiaal die langs het axon
wordt geleid. Via neurotransmitters wordt het signaal overgebracht op receptoren op cellen
aan de andere kant van de synaps. (tip: animatiefilmpjes)
Plasticiteit
Neuronen kunnen nieuwe verbindingen maken, verbindingen afbreken of oude versterken.
Dit betekent dat het zenuwstelsel en vooral de hersenen het vermogen hebben om zich aan
te passen en te veranderen door ervaring. Vermogen om (in sommige gevallen) fysieke
beschadigingen te compenseren.
Spiegelneuronen
Vuren als we anderen handelingen zien verrichten (bijv. als anderen verdrietig zijn en jij dat
ook wordt)
Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
• Integreren en coördineren van lichamelijke functies
• Verwerken van alle inkomende neurale boodschappen
• Opdrachten versturen naar de verschillende delen van het lichaam
Snelle reflexen niet via hersenen maar alleen via ruggenmerg
