Samenvatting van de keuzecursus oncologie aan de Hogeschool Utrecht. Het document bevat een complete samenvatting van alle colleges. Er wordt ingegaan op alle lesdoelen voor het tentamen.
Inleiding Kanker (HC01)
Wat is kanker?
Kanker is een ongecontroleerde deling van lichaamscellen. De cellen kunnen niet meer stoppen met
delen en groeien in omliggende weefsels en verspreiden zich door het lichaam.
Oncologie is de leer van de neoplasmata
Soorten tumoren:
- Meer dan 100 soorten
Carcinoom Ontstaat uit epitheelcellen.
Sarcoom Steun,-en bindweefsel
Hematologische kanker Kanker van de bloedcellen
Hersentumoren
Neuro-endocriene tumoren
kiemceltumoren
Ontwikkeilng van een maligniteit:
1. Dysplasie: afwijking weefselstructuur
2. Infiltratie/invasieve groei
3. Metastasering (met uitzondering van een basaalcelcarcinoom en een glioom)
De student kan infiltratieve groei en metastasering van de ziekte kanker definieren
- Infiltratieve groei: Buiten de grenzen van weefselcompartiment begeven
- Metastasering: Uitgroei in lymfeklieren en organen op afstand
De student kan de verschillen tussen goedaardige en kwaadaardige gezwellen benoemen.
Kenmerk Goedaardig Kwaadaardig
Begrenzing Schep Onschep, onregelmatig
(pseudo) kapsel Frequent Zelden
Groeiwijze Expansief Infiltratief
Groeisnelheid Laag Hoog
Necrose Zelden Frequent
Differentiatie Hoog Matig tot slecht
Cel/keratypie Gering Sterk
Celdelingen Gering hoog
De student kan de stadiëringssystematiek toepassen
(TNM classificatie).
• T = Tumor grootte
• N = aantal lymfeklieren
• M = Metastasen op afstand
De student kan exogene factoren voor het risico
op kanker benoemen.
Exogene factoren
• Roken (Alle longcarcinomen 90% rokers)
• Voeding (20-50% kankersterfte)
• Bewegen (Verband met mamma en colorectaal)
• Alcohol (Overmatig meer kans op tumoren)
• Zonnen
• Overgewicht (Risico op carcinoom)
• Infecties (Humane papillomavirus en cervixca)
• Ioniserende straling
, • Beroepsrisico
• Geneesmiddelem
• Milieu
De student kan endogene factoren voor het risico op kanker benoemen.
Endogene factoren
• Hormonale invloeden
o Rol van oestrogeen bij ontstaan van mammacarcinoom
• Genetische factoren
o Genetische verandering/mutatie die een groter risico geeft op het krijgen van kanker.
§ Hereditaire non-polyposis coloncarcinoom (HNPCC)-syndroom.
• Kans op colorectaalcarcinoom en veranderingen in BRCA1- en
BRCA2- gen borst- en ovariumcarcinoom.
• Gevolg van andere ziekten
o Na hepatitis of bij levercirrose kans op HCC
o Ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kans op tumor in colon
De student kan definiëren dat kanker een ziekte van de genen is.
Elke normale cel bevat een celmembraan, cytoplasma en een celkern.
• Celkern bevat DNA.
• In de kern wordt DNA overgeschreven in mRNA, en in het cytoplasma worden de mRNA-
moleculen overgeschreven in eiwitten.
Celdeling (uit 1 cel, 2 nieuwe cellen) in verschillende fases:
• DNA-synthesefase/ S-fase
o Verdubbeling van DNA en ontstaan van in elke cel 2 identieke set
chromosomen.
• Delingsfase/ M-fase
o Delingsfase/mitosefase waarin daadwerkelijk 2 nieuwe cellen ontstaan.
• G1-fase (tussen M en S fase).
o Groeifase waarin pas gevormde cellen gestaag groeien totdat ze volwassen zijn.
• G2-fase
o Groei gaat verder totdat cel bepaalde rijpheid heeft en de kern een dubbele
hoeveelheid DNA bevat.
Fases van kanker:
Curatieve fase: behandeling gericht op genezen
Palliatieve fase: behandeling gericht op kwaliteit van leven
Terminale fase: behandeling gericht op kwaliteit van sterven
,Behandeling van kanker:
- Chirurgie (oncologisch-chirurg)
- Radiotherapie (radiotherapeut)
- Chemotherapie, doelgerichte therapie en immunotherapie (internist-oncoloog)
- Interventie-radiologie (opereren zonder snijden) (interventie-radioloog)
Besluitvorming in de oncologie voor het behandelplan:
- Multidisciplinaire oncologiebespreking
o Chirurg
▪ Beoordeling resectabiliteit en chirurgische opties, doet operatie en
nacontrole.
o Internist oncoloog
▪ Bepaalt of er indicatie is voor chemo, antihormonale therapie,
doelgerichte therapie, palliatieve behandelingen of experimentele
therapieen. Doet behandeling en nacontroles
o Patholoog
▪ Maakt pathologisch rapport, grootte tumor, lymfestatus,
delingsgraad, en bijvoorbeeld hormoonreceptor status
o Radioloog
o Radiotherapeut
▪ Beoordeling van mogelijkheid tot bestraling na operatie, na
neoadjuvante chemo, palliatieve fase. Doet ook behandeling en
nacontrole
o Vpk specialist
▪ Heeft zelfstandige behandelrelatie, coordineert zorgpad, symptoom
en toxiciteitsmanagement, ondersteunt zelfmanagement,
voorlichting, psychosociale zorg en geeft nazorg/controle.
- Gezamelijke besluitvorming met patiënt en naasten
Dermatologische tumoren (HC02)
Je toont kennis van de etiologie van dermatologische tumoren
• 35.500 nieuwe patiënten per jaar met maligne huidtumor
→ waarvan 4000 melanoom
• Incidentie stijgt met ongeveer 10% per jaar.
• Ontstaan huidtumor houdt verband met
chronische irritatie van de huid ten gevolge van:
o UV-straling
o Ulcera
o Röntgenstraling
o Contact carcinogene stoffen
Preventie huidkanker:
Primaire preventie: voorlichting geven
Secundaire preventie: Onderkennen van huidafwijkingen
o Rode rasperig aanvoelende plekjes met korstvorming
o Langzaam groeiende, wratachtige knobbeltjes
o Verandering van moedervlekken
Alertheid bij moedervlekken die:
• Groter en dikker worden
• Veranderen van kleur
• Veranderen van vorm, assymetrisch of onbegrensd worden
• Gaan jeuken, steken of pijn doen
, • Korstjes gaan vertonen en gaan bloeden
Je toont kennis aan van de soorten huidkanker:
Basaalcelcarcinoom:
Kenmerken:
- Verheven, glad, glazig bolletje met een geblobde rand
(nodulair basaalcelcarcinoom)
- Rode, soms wat schilferige plek met een nauwelijks
waarneembare opgeworpen randje,
- Vlak ulcus met een iets verheven rand en infiltraat
eromheen
- Putje met omgevend subcutaan infiltraat
Diagnose:
- Middels incisie-of excisiebiopsie
Behandelingsmogelijkheden:
- Chirurgie
o Excisie eerste keuze.
o Excisiemarge van minimaal 3mm en bij groter dan 1cmà marge van 5 mm.
o Wond te grootà huidtransplantaat.
o Onzekerheid of ingreep radicaal isà geen zwaai- of schuiflappen i.v.m.
mogelijke 2e excisie.
o Excisie tot misvorming leidenà bestraling voorkeur.
o 4-10% à binnen 5 jaar recidief ontstaan.
- Mohsoperatie
o Uitgesneden huidlaesie van gehele snijvlak wordt tijdens OK onderzocht.
o Controle of laesie radicaal verwijderd isà niet het gevalà nog marge van de huid
verwijderen en onderzoeken.
p Lagere recidief kans= 3-6%.
- Cryotherapie
q Bij basaalcelcarcinoom, met name op de romp en bij kleinere tumoren (<1cm)
o Tumor wordt 2x achter elkaar met vloeibare stikstof gesprayd met constante vries-
en dooitijd.
o Blaren en wonden genezen spontaan.
o Goede cosmetische resultaten.
o Nadeel= histologische controle op radicaliteit niet mogelijk.
o Minder effectief dan chirurgische behandeling.
o Recidiefpercentage 13% na 1 jaar en 39% na 2 jaar.
- Radiotherapie
p Orthovoltapparatuur met fotonenergieën van 50-300kV.
o Kans op curatie= 95%.
o Voor vrijwel alle tumoren op vrijwel alle locaties (niet melanoom)
o Onregelmatige/dieper gelegen tumorenà bundel met hogere energie en
grotere focus-huidafstand.
o Duur=2-4 weken.
o Nadelen= geen histoligische controle, patiënt moet veel naar ziekenhuis.
o Voordeel= cosmetisch resultaat beter dan bij chirurgie.
- Fotodynamische therapie
p Voor superficiële (oppervlakkig groeiend) basaalcercarcinomen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentHBOVerpleegkunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
