Samenvatting
Samenvatting Ecologie
- Vak
- Instelling
Samenvatting van de powerpoint slides, dat jaar was er wel veel commotie rond de cursus dus deze is mogelijk aangepast
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: julietterobbrecht • 2 jaar geleden
Verkoper
Volgen
margotverhille1
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
hoofdstuk 12: menselijke groei en stedelijke ecologie12.1 menselijk gebruik van ecologische producten
°groei populatie, consumptie en nieuwe etchnologieën beïnvloeden functioneren van ecosysteem
°toename levensstandaard à toename consumptie à lokale/globale gevolgen
°meer mensen in steden: -verlichting druk door lagere broeikasgasemissies
-heeft ruimte nodig à vervangt landbouwgebieden
-gebieden van hohe water- en luchtverontreiniging en afval
°mens neemt groot deel van NPP (netto primaire productie) in (vb: telen van biobrandstoffen)
°voedselcosumptie gestegen, maar er is nog honger door ongelijke verdeling
12.2 het probleem van de menselijke populatie
°geen duurzame menselijke populatie (grootte en snelheid), verdeling van populatie, leeftijdsverdeling
°evolutie populatiegrootte is exponentieël en moeilijk te voorspellen:
groeisnelheid = individuele snelheid(cte) x toenemend aantal individueen
demografische transistie: verandering van hoge geboorte- en sterfte naar lage geboorte- en sterfte
°3 groepen: 1) pre-1945 2)sinds 1945 3) komt nog
°toekomst: 1) geboorte- en sterfte hoog à beperkte populatietoename
2) sterftecijfer daalt à toename populatie
3) geboorte daalt ook tot het weer gelijk is à toenamesnelheid daalt of wordt negatief
à eerst daling sterfte door medische vooruitgang, later daling geboorte door keuzes van mensen
°2 onvermijdelijkheden: -verschil in leeftijdsopbouw waarbij geboorte- en sterfte gelijk
-netto voortplantingssnelheid zorgt voor verschillende leeftijdsstructuren:
*als geboorte hoog, met lage overleving (pre-transitie): veel jonge individuen
*als geboorte laag, met hoge overleving (post-transitie): veel oude
°in ontwikkelingslanden veel jonge mensen die momentum verdere groei bepalen
°globale draagkracht: -duurzame populatie die aarde kan verdragen (nu zijn we niet duurzaam)
-ecologische voedafdruk: ruimte land om voedsel te voorzien/ afval opslaan
-verschillende factoren beïnvloeden elkaar
12.3 ecologische en menselijke gezondheid
°menselijke gezondheid bepaald door ecologische veranderingen
12.3.1 verlies va de stratosferische ozonlaag
°absorbeert UV, UV beïnvloedt milieu en menselijke gezondheid
°dikte van laag nam af tot zelfs gat in ozonlaag boven antartica
°opstapeling van CFK’s is katalysator van afbraak ozon (gebruikt als koelvloeistof)
ð werd verboden, maar NO met gelijkaardig effect had toenemend effect door hogere C
°leidt tot meer huidkanker door hogere UV-straling
12.3.2 extreme gebeurtenissen
°gemiddelde waarden stijgen (vb: temperatuur), maar ook extreme (vb: hittegolven, overstroming)
12.3.3 veranderingen in globale infectiepatronen
°infectieziektes in intensiteit en frequentie, lokaal en globaal bepaald door milieu
ð neemt toe bij toenemende warmte en zeker boven bepaalde drempelwaarde
°vooral vectorgedreven ziektes (ziektes die door organismen overgebracht worden)
°nood aan betere ecologische kennis om betere voorspellingen te maken
zoönosen: ziekte die van nature overdraagbaar is van niet-humane gewervelde dieren op mensen
°succes door toegenomen migratie, verhoofd overleven na migratie, nieuwe evolutionaire stap
°verhoogt gebruik van antibiotica à evolutie van weerstand
,Hoofdstuk 4: individuen en populaties III
4.1 predatie
predatie: proces waarbij organisme(predator)levend organisme consumeert (prooi)(kan deels)waarbij:
-predator voordeel ontleent en prooi nadeel (verminderde groei, fecunditeit of overleving)
-gevolgen voor structuur gemeenschap
-element van natuurlijek selectie à evolutionaire gevolgen voor beiden
carnivorie: consumeren van dierlijk materiaal
herbivorie: consumeren van plantaardig materiaal (vb: vogel eet zaad)
parasitisme & parasitoidisme (extremer): nutriënten van ander organisme worden onttrokken
kannibalisme: consumptie van soortgenoten (vb:bij ijsberen)
°3 types: -echte predatoren: *doden hun prooi onmiddellijk na aanval
*consumeren er veel gedurende hun leven (vb: tijger)
-grazers: *doden hun prooi niet, of niet op korte termijn (consumeren enkel een deel)
*vallen meerdere prooien aan gedurende hun leven (vb: vee, bloedzuigers)
-parasieten: *doden prooi niet, zeker niet op korte termijn
*consumeren slechts deel van prooi en slechts 1 in hun leven (vb: lintworm)
°niet elk organisme past in een type: -parasitoide: vliegen/wespen waarvan larven gastheer opeten
vanbinnen na ze als eitje in gastheer zijn gelegd
-hyperparasoiden: *parasiet van de tweede orde
*sporocysten: 100den cercaria in broedzak
à kleurrijk, vult organismen à aantrekkelijk voor vogel
à in vogelmaag en ontwikkelt daar verder
°predatie heeft invloed op abundantie prooisoort door invloed op overlevingskans en/of fecunditeit
vb: effect parasitaire vlieg op middelste grondvink:
-legt eiren op nestjes à gaan door vel jonge vogels en consumeert lichaamsvocht
-op bepaalde nesten een net gelegd zodat vlieg er niet in kan
ð snellere groei bij nesten met gaas en meer volgroeide vogels
4.2 effecten van predatie
4.2.1 interactie met andere factoren
°predatoren beïnvloeden prooi door kwetsbaarder maken voor vorm van mortaliteit:
-competitie: verminderen van competitieve mogelijkheden
-gevoeliger voor predatie vb: nematoden die predatie amerikaanse haas beïnvloeden
4.2.2 reactie van individuele prooien
°compenserende plantrespons: -effect van predatie compenseren
-begrazing van planten: *meer fotosynthese (minder schaduw)
*hergroei van balderen uit slapende knoppen
*verhoogde vruchtproductie
°defensieve plantreactie: -voorkomen of beperken van predatie
-productie chemcialiën door vb: met slakken begraasd bruinwier
-vereist tijd en hulpbronnen à er moet ergens anders compensatie zijn
4.2.3invloed op prooipopulaties minder voorspelbaar
°compensatiereacties van overlevende prooidieren door minder intraspecifieke competitie
vb: voedseltekort wordt opgeheven omdat deel individuen zijn weggepredateerd
°specificiteit van individuen die worden aangevallen: vaak de zwakste, oudste, jongste
°effect op abundanties van prooipopulatie
4.2.4 evolutionair effect
°elke eigenschap die prooi helpt te ontsnappen verhoogd fitness van prooisoort:
-chemisch: geuren en smaken, toxische stoffen, feromonen (alarm)
-mechanisch: pantser (stekels, doornen, schild)
-uitzicht: kleur & vorm: camoeflage, desoriëntatie, schrikreactie, kleur voor giftigheid, mimicri
, -gedrag: alarmroep, afleidingsmaneuvers, vormen van grote (aanvallende) groepen
-verzadiging: snelle en massale reproductie (beperkt verlies van prooi)
°elke eigenschap die predator helpt prooi te vangen verhooft fitness:
-uitzicht: camoeflage
-jachttechniek: groep, gif injecteren, achtervolging, hinderlaag,…
°co-evolutie van prooi en predator
4.3 gedrag van predatoren
°hinderlaagroofdieren: -zit-en wachtpredatoren
-op geselecteerde of toevallige plaats wachten op prooi (vb: spinnen)
°parasieten en pathogenen: -transmissie/overdracht
-direct: *contact tussen gastheren
*snelheid transmissie i.f.v. contact of densiteit geïnfecteerde
en vatbare gastheren
-indirect: *met vrij-levend stadium
*snelheid i.f.v. densiteit stadia en gastheer
°echte predatoren en grazers:
-foerageren: zoeken en vinden van prooi door door habitat te bewegen
-optimaliseren: *maat voor effectiviteit: netto snelheid E-inname = E verkregen per tijd – E besteed
*waar en hoelang i.f.v. aantrekkelijkheid nieuwe patches
=productiviteit, competitors, predatie door eigen preditoren
à kiezen voor rpoductieve sites en exploiteren tot opbrengst terug op gemiddelde is
*welke soorten: afweging E opbrengst en E kost voor zoeken/verwerken
à kiezen voor prooien met max E opbrengst per eenheid geïnvesteerde tijd
-algemeen: 1) predatoren met korte verwerkingstijd vergeleken met zoektijd = generalisten
2) predatoren met lange verwerkingstijd vergeleken met zoektijd =specialisten
3) hebben breder dieet in onproductieve omgevingen en specifiek in productieve
4.4 populatiedynamiek
4.4.1 dynamiek van predatie: predator-prooi-interacties in cycli
°veronderstel grote populatie aan prooien
°predatoren kunnen veel consumeren: abundantie van predatoren stijgt met vertraging
ð na tijdje populatie predatoren zo groot dat abundantie daalt
°predatoren krijgen voedseltekort à abundantie daalt met vertraging
ð druk op prooipopulatie daalt à abundantie prooien neemt toe à…
°gekoppelde oscillaties van abundanties van prooi en predator door vertraging op effecten op elkaar
4.4.2 dynamiek van predatie: ziektedynamiek en –cycli
°basaal reproductiegetal R0 = gem nieuwe geïnfecteerde gastheren door 1 geïnfecteerde gastheer
ð =1: transmissiegrens
ð <1: infectie verspreidt zich niet
ð >1:infectie verspreidt zich
°R0 neemt toe met: -tijd dat gastheer besmettelijk is (L): 1/genezingsnelheid
-aantal vatbare individuen in gastheerpopulatie (S°
-transmissiesnelheid infectie (𝛽):
*overdraagbaarheid parasiet
*kans dat besmettelijke en vatbare in contact komen = f(gastheergedrag)
°R0=S*𝛽*L: als R0=1 en 𝛽&L gastheer-parasiet-specifiek à kritische grens populatiegrootte S1=1/𝛽*L
°beweging in R0: -immuniteit & sterfte door infectie: *S daalt à R0 daalt
*afname in incidentie ziekte
-geboorte en immigratie: *influx nieuwe vatbare gastheren à R0 stijgt
*toename in incidentie
4.4.3 cyclus-beïnvloedende factoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margotverhille1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen