Samenvatting anatomie
Hoofdstuk 26; hormonen
Een hormoon is een chemische boodschapperstof die op de ene plaats wordt gevormd en op
een andere plaats zijn werking heeft. Hormonen hebben alleen invloed op cellen die
specifiek voor dat hormoon gevoelig is. Deze cellen heten doelwitcellen. Als ze onderdeel
zijn van een orgaan noem je dat orgaan een doelwitorgaan. Hormonen worden aan het
bloed afgegeven. Dit type afgifte is een vorm van interne secretie (het product wordt altijd
aan het inwendige milieu afgegeven). De meeste hormonen zijn eiwitten en noem je
peptidehormonen. Ook zijn er hormonen van een vettige stof die heten steroïdehormonen.
Een hormoon wordt pas actief bij een bepaalde concentratie van dat hormoon in het bloed.
Over het algemeen ligt de concentratie van elk hormoon rond een oor dat hormoon
kenmerkend niveau, de hormoonspiegel. In een regelkring wordt de concentratie van
hormonen geregeld:
1. De huidige situatie wordt geregistreerd
2. Deze situatie wordt vergeleken met de gewenste situatie
3. Indien nodig wordt de situatie bijgestuurd via hormonale beïnvloeding
4. De nieuwe situatie wordt geregistreerd
5. De nieuwe situatie wordt al of niet bijgestuurd
Een belangrijke stap is de remmende terugkoppeling (negatieve feedback) er wordt een van
de schakels in de regelkring geremd in zijn activiteit. Daardoor word de rest ook minder
actief. In het hele lichaam zit hormoonproducerende weefsels, ook wel endocriene weefsel.
Endocrien betekent letterlijk naar binnen toe afscheidend. Er is sprake van afgifte aan het
bloed, ofwel interne secretie. Er zijn drie groepen:
1. Hormoonklieren als afzonderlijke organen; bestaan helemaal uit endocriene weefsel.
Hypofysevoorkwab, schildklier, bijschildklieren en bijnierschors.
2. Hormoonklieren ingebed in andere organen; eilandjes van Langerhans in de
alvleesklier, endocriene weefsel in de geslachtsklieren.
3. Hormoonproducerende cellen verspreid in een ander orgaan; nierweefsel,
maagwand.
Hoofdstuk 27; hormoonklieren
De hypofyse (hersenaanhangsel) is een kleine hormoonklier die onderaan de
tussenhersenen hangt en wordt gezien als de centrale klier (mastergland) in het hormonale
stelsel omdat hij veel andere klieren aanstuurt. De hypofyse staat onder controle van de
hypothalamus die doormiddel van zenuwvezels verbonden zijn. Dat is het hypothalamus-
hypofysesyteem. De verbinding heet de hypofysesteel. De hypofyse bestaat uit 2 delen:
Hypofyseachterkwab; het achterste deel wat bestaat uit zenuwweefsel. Vanuit de
hypothalamus lopen zenuwvezels via de hypofysesteel naar de hypofyseachterkwab.
Via deze zenuwvezels worden 2 hormonen naar de neurohypofyse vervoerd. De
hypofyseachterkwab slaat de hormonen op en geeft ze af aan het bloed. De 2
hormonen zijn:
, - Antidiuretisch hormoon (ADH); wordt aangemaakt bij een stijging van de
osmotische waarde van het bloed. Dat kan komen door te veel zout of te weinig
water. Het hormoon veroorzaakt een verminderede wateruitscheiding door de
nieren.
- Oxytocine; bij het einde van zwangerschap. Stimuleert de samentrekkingen van
de gladde spieren van de baarmoederwand, bevordert samentrekking van het
gladde spierweefsel in de melkklieren van de borsten. Ook is het een
knuffelhormoon, het verstevigt de band tussen 2 mensen.
Hypofysevoorkwab; bestaat voornamelijk uit endocrien weefsel. De hypothalamus
beïnvloedt het via de bloedsomloop. De hypothalamus geeft 2 hormonen af het
bloed dat zo bij de hypofysevoorkwab komt. De releasing hormones (vrijmakende
hormonen) en inhibiting hormones (remmende hormonen). De hypofysevoorkwab
produceert 7 verschillende hormonen die in 2 groepen worden gedeeld:
- Glandotrope hormonen; hormonen die andere hormoonklieren reguleren.
o Schildklierstimulerend hormoon (TSH); schildklierhormoon produceren
o Bijnierschorsstimulerend hormoon (ATCH);
o Follikelstimulerend hormoon (FSH); eierstokken en vorming zaadcellen
o Luteïniserend hormoon (LH); stimuleert eiersprong, testosteron aanmaak
- Effecthormonen
o Groeihormoon (somatrotroop, STH); stimuleert eiwitaanmaak en
celstofwisseling van alle weefsels
o Prolactine (lactotroop, LTH); bevordert ontwikkeling van melkklierweefsel
en stimuleert de melkproductie.
o Melanocytenstimulerend hormoon (MSH); bevordert vorming van
melanine door pigmentcellen in de huid. Voor de geboorte.
De pijnappelklier (epifyse) is een klier in de middenhersenen. Endocriene cellen produceren
melatonine en zorgt voor het dag en nacht ritme. Tot aan de puberteit speelt melatonine
een rol bij het onderdrukken van de productie van gonadotrope hormonen.
De schildklier (glandula thyroidea) ligt aan de voorkant onder het schildkraakbeen. Het lijkt
op een vlinder het middelste smalle stuk heet de istmus. Het produceert 2 hormonen:
Tri-joodthyronine en thyroxine; ze verschillen alleen in het aantal jodiumatomen. Ze
stimuleren de verbranding van cellen en ze stimuleren de eiwitaanmaak en daarmee
de celgroei.
Calcitonine; wordt gemaakt door gespecialiseerde endocrien cellen die C-cellen
genoemd worden en speelt bij allerlei processen een rol: opbouw botweefsel,
werking van zenuwweefsel, de activiteit van spierweefsel en de bloedstolling. Bij een
te hoge gehalte produceren C-cellen calcitonine die remt calciumafgifte.
De 4 bijschildklieren (glandula parathyroidea) zitten aan de achterkant op de ‘vleugelpunten’
van de schildklier. Ze produceren parathormoon (PTH) en wordt gevormd als de
calciumconcentratie van het bloed te veel daalt. Parathormoon en calcitonine zijn
antagonisten (tegenovergesteld)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniquehierden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.