Samenvatting Cultuur van Romantiek & Realisme (19e eeuw)
Inleiding
Het Zwanenmeer
(1875-1876) is kenmerkend voor de tijd van de Romantiek
Deze balletvoorstelling gaat over Nina, zij zoekt de duistere kanten van haar persoonlijkheid op. De
realiteit van het echte leven en de waanvoorstellingen van Nina lopen door elkaar. Het is een
sprookjesachtig verhaal met een goede afloop.
De 19e eeuw
in dit tijdperk waren er snelle technologische en maatschappelijke veranderingen. Door de komst van
onder andere stoommachines industrialiseren steden, ten koste van de arbeidsomstandigheden en
het leefmilieu. Als reactie daarop ontstond de Romantiek. Kustenaars wilden ontsnappen uit de
alledaagse wekelijkheid en verbeeldden een wereld waarin sprookjes, mythen, natuurkrachten, etc.
een grote rol speelden. Andere kunstenaars gingen juist gebruik maken van de modernere
technieken en materialen zoals staal en fotografie.
7.1 Vlucht uit het alledaagse
De Franse Revolutie had de idealen van de verlichting gehoor moeten geven maar het had vooral
ruzies opgeleverd. Er was veel teleurstelling. Door de industriële revolutie was er veel vervuiling,
waren er veel verschillen tussen arbeiders en fabriekseigenaren en waren steden overvol.
Kunstenaars vluchtten met kunst naar het verleden en ongerepte natuur. Volgens romantici draait
kunst om gevoel en intuïtie en niet om kennis en intellect.
Landschap vol betekenis
Het schilderij Wandelaar boven de zee van wolken is een emotioneel beladen schilderij
Het is geschild door Friedrich, hij schildert de achtergrond heel verwilderd en vlekkerig en de persoon
heel gedetailleerd. Hiermee wordt de emotie benadrukt. Hij schildert vanuit emotie, levensvragen en
verhalend.
De romantische kunstenaar
De romantiek legt nadruk op de en originaliteit en geniale persoonlijkheid van de kunstenaar
Een kunstenaar hoeft zich niet aan regels te houden
lierdraaier: symbool voor de dood
--
Natuurgeweld
De natuur was een inspiratiebron voor veel kunstenaars
Ze staat tegenover de rede en het rationalistisch denken en staat voor alles wat puur, onbedorven en
gevoelsmatig is
Wanhoop op zee
in de 18e eeuw schilderde men vanuit het classicisme en strenge regels. In de romantiek schilderden
, kunstenaars met veel individuele expressie. Het ging nu veel meer om het gevoel in je persoonlijke
visie.
Natuurgeweld
Volgens de academische tradities stond de mens centraal in kunst en waren landschappen alleen een
decor. William Turner volgde deze tradities allesbehalve, in zijn kunst stond de natuur centraal en is
de mens nauwelijks aanwezig. Beleving staat centraal, je moet het verhaal van het schilderij bijna zelf
voelen.
Zonsopgang
in de romantiek hadden kunstenaars veel kritiek op eigentijdse ontwikkeling. Er wordt veel
teruggeblikt naar hete verleden vol nostalgie. Je ziet in veel romantische landschappen bijvoorbeeld
ruïnes.
Programmamuziek
Dit is muziek die een verhaal uitbeeldt of een gevoel tot uitdrukking brengt. De klankkleur wordt
steeds belangrijkeren technische ontwikkelingen maken snaarinstrumenten krachtiger en de klank
van blaasinstrumenten soepeler & gevarieerder. Het orkest is groter dan ooit. Het publiek moet
overdonderd worden.
--
Sprookjes en mythen
Het nationalisme komt in de tijd van de Romantiek op. Oude sprookjes, dagen en verhalen worden
herontdekt door de zoektocht naar nationale en regionale identiteit. Deze verhalen bieden ook een
mogelijkheid om van de werkelijkheid te ontsnappen. Dit zie je ook terug in de dans en opera in de
19e eeuw.
Geesten op spitzen
In 1832 gaat het eerste romantische ballet in première: La Sylphide. Het gaat over boerenzoon James
die verliefd wordt op een luchtgeest. Hij kan haar niet vastpakken en dus vraagt hij de dorpsheks om
hulp, zij geeft hem een sjaal waardoor de luchtgeest niet weg vliegt. De sjaal verbrandt de vleugels
van de luchtgeest en ze sterft. Voor het eerst wordt de hoofdrol door een danseres het hele stuk op
spitzen gedanst. Een nieuw onderdeel in het romantische ballet is het ballet blanc, waarin het
bovennatuurlijke wordt uitgebeeld.
Sprookjesballet
In de tweede helft van de 19e eeuw was ballet heel populair in Moskou en Sint-Petersburg.
Choreografen probeerden met divertissementen (vermaken) het publiek te imponeren. Muziek en
handeling vormen een eenheid.
Mythen en sagen
De Duitse componist Richard Wagner beschouwt poëzie, decor, handeling, mise-en-scène
(toneelspel) en muziek als een eenheid of Gesamtkunstwerk (samenspel van alle kunstvormen). Hij
verandert de regels van de opera voorgoed, hij laat het een doorlopende melodie zijn in plaats van
losse aria’s. Het orkest begeleidt niet maar vertelt het verhaal dat de tekst zelf niet kan.
--
Gothic revival
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper puckvriens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
