Gevangenendilemma: economiespel waarbij het evenwicht dat ontstaat wanneer beide
spelers hun eigenbelang najagen voor beide spelers ongunstiger is dan het evenwicht dat
ontstaat wanneer beide spelers het collectieve belang nastreven. Het eigenbelang kan in
conflict zijn met het collectieve belang
Voorbeeld
Gerrit en Jose staan voor de keuze wel of niet bijdragen aan een collectief goed.
Hieronder staan de mogelijke uitkomsten in een pay-off matrix.
Is hier sprake van een gevangenendilemma? Motiveer het antwoord.
Stap 1 Wat is de dominante strategie?
Dominante strategie: Dit is de voordeligste strategie die iemand kiest, onafhankelijk van
wat anderen kiezen.
Dominante strategie is voor beide spelers niet bijdragen, de hoogst mogelijk opbrengst is
voor beide individuele spelers 96.
Stap 2 Wat is de verwachte uitkomst?
De verwachte uitkomst is dat beide niet vrijwillig gaan bijdragen, dus er komt geen
collectief goed tot stand [vakje 0,0 is het suboptimale Nash-evenwicht]
Stap 3 Is dit marktevenwicht (Nash-evenwicht) de optimale uitkomst?
De optimale uitkomst zal zijn vakje (14,14)
Dus, er is sprake van een gevangenendilemma (het eigenbelang conflicteert met het
collectieve belang).
Mogelijke oplossingen voor het gevangenendilemma
Contracten afsluiten die afgedwongen kunnen worden
Collectieve dwang (wet en regelgeving). Het opleggen van acties om een bepaalde
marktuitkomst tot stand te brengen. Meestal geïnitieerd door de overheid. Zo dwingt
de overheid via wet en regelgeving af dat een ieder belasting moet betalen en premie
voor zijn zorgverzekering.
Zelfbinding. Waarbij partijen vrijwillig afwijken van hun dominante strategie. Dit ‘goede
voorbeeld geven’ werkt vooral wanneer de situatie zich meerdere keren voordoet
(herhaald spel). Reputatie is dan een belangrijke factor in het nemen van de
beslissing.
Berovingsprobleem
Het probleem dat verzonken kosten niet terugverdiend worden.
Bijvoorbeeld, een werkgever investeert enkele duizenden euro’s in een werknemer voor
studie en ontwikkeling. De werknemer zegt kort na afloop van zijn studie zijn baan op om
elders te werken. Hier is sprake van verzonken kosten (investering in de werknemer die niet
terugverdiend kan worden) en het berovingsprobleem. De werkgever wordt door het vertrek
van de werknemer als het ware beroofd van zijn investering.
Verzonken kosten
Kosten die voor een bepaald doel gemaakt zijn en niet meer kunnen worden terugverdiend.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper puckvriens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.