Directe doorwerking van grondrechten: er wordt direct een beroep gedaan op een grondrecht
Indirecte doorwerking van grondrechten: het grondrecht werkt door via de open normen van
privaatrecht (bijvoorbeeld de norm van het goed werkgeverschap ex artikel 7:611 BW)
Een grondrecht heeft geen directe horizontale werking. Burgers kunnen daar niet onderling een
beroep op doen. De toetsing wordt overgelaten aan de nationale rechter. De nationale rechter kan
wel horizontale werking toekennen aan bepaalde grondrechten.
Er wordt in lagere rechtspraak vaker een beroep gedaan op indirecte doorwerking van grondrechten.
Dit heeft alles te maken met het feit dat de grondrechten geschreven zijn als afweerrechten tegen de
overheid (voor de verticale verhouding tussen de overheid en de burger). De grondrechten zijn niet
geschreven voor directe toepassing in een horizontale verhouding.
In het geval van een schending van een grondrecht:
1) Is er sprake van een wettelijke grondslag? Wettelijke grondslag? De inbreuk op het recht op
privacy moet een grondslag hebben in het nationale recht. De waarde van dit vereiste ligt in
de rechtszekerheid, nader uitgewerkt in de vereisten van kenbaarheid, voorzienbaarheid en
een verbod tot willekeur. Een particulier moet weten onder welke omstandigheden hij een
inbreuk op zijn recht op privacy kan verwachten. De voorwaarden hoeven niet noodzakelijk
in een formele wet te zijn neergelegd, maar mogen ook zijn opgenomen in een intern beleid
van de werkgever. Is het voldoende indien uit de rechtspraak blijkt dat een inbreuk op het
recht op privacy onder bepaalde omstandigheden gerechtvaardigd is? Het EHRM in Vukota-
Bojic/Zwitserland: ook al waren de wettelijke vereisten in de rechtspraak nader ingekleurd,
dit is onvoldoende om te kunnen spreken van een voldoende wettelijke grondslag. Je zou
kunnen betogen dat het vereiste van de wettelijke grondslag iets meer ruimte laat in een
verhouding werkgever-werknemer. In de zaak Vukota-Bojic/Zwitserland ging het immers
om de verhouding tussen verzekeraar en werknemer, in welke verhouding de verzekeraar
als een verlengstuk van de overheid optrad.
2) Dient de schending een legitiem doel? Concreet vermoeden!
3) Is voldaan aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit (noodzakelijkheid)?
Omstandigheden kunnen meebrengen dat de schending gerechtvaardigd is.
Handvest van de grondrechten van de EU Burgers kunnen zich niet rechtstreeks beroepen op
bepalingen uit het Handvest, nu de bepalingen zich richten tot lidstaten en instellingen van de
Europese Unie (artikel 51 van het Handvest). De grondrechten hebben niet een horizontale directe
werking voor burgers.
Hoe kun je dan wel een beroep doen op een Europees grondrecht? Kan een burger een beroep doen
op een richtlijn? Richtlijnconforme interpretatie is daartoe een van de mogelijkheden om een beroep
te doen op het recht dat in de richtlijn staat. Deze richtlijnconforme interpretatie heeft zo zijn
beperkingen, omdat je dit als rechter niet contra legem kunt doen. Als een wetgever uit een bepaald
land iets voorschrijft en de richtlijn schrijft iets anders voor, dan kan de rechter niet zomaar zeggen
dat hij toch de richtlijn toepast (strijd met het rechtszekerheidsbeginsel). In de zaak Kücükdeveci gaat
het over een vrouw die op 18-jarige leeftijd in dienst is getreden bij Swedex. Op 28-jarige leeftijd is zij
ontslagen. Met een opzegtermijn van een maand is haar arbeidsovereenkomst beëindigd. Op grond
van Duitse wetgeving worden de jaren voordat een werknemer de leeftijd van 18 jaar had bereikt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisbogaards. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.