Psychologie een inleiding
Belangrijk om te weten:
- Lees X-XIII
- Kernvragen & kernconcepten
- Moeilijke begrippen in de kantlijn
- Samenvatting & begrippenlijst
- Index!
H1:
- Wat is psychologie (niet)?
- Perspectieven binnen de psychologie
- De wetenschappelijke methode
Toet voorbereidende hc:
In week 4 (H1 tm 4) en 8 (h5 tm 13)
,H1
1. Wat is psychologie?
‘Psychologie is de wetenschap van gedrag en geestelijke processen, die uit vele -dikwijls
tegenstrijdige tradities is ontstaan.’
Verschillende perspectieven/ stromingen richten zich op specifieke onderdelen.
Vb. Depressiviteit
- Chemische onbalans in de hersenen
- Levensgebeurtenis
- Reactie op een ongezonde samenleving
- Combinatie van factoren
1. Wat is psychologie NIET?
Alleen diagnose en behandeling (klinisch) in therapie
Psychiatrie (medisch)
! Psychologen mogen geen mediatie voorschrijven !
3 groepen psychologen
- Experimenteel psychologen vooral onderzoek
- Toegepaste psychologen beoefenen vaak specialismen, zoals onderwijs en
counseling
- Docent psychologen
Klinische psychologie = mensen met stoornissen
Forensisch psychologie = met criminelen
Gerontopsychologen = oude mensen psychologie
De 6 belangrijke perspectieven in de psychologie:
- Biologisch oorzaken van gedrag liggen in biologische processen.
Neurowetenschap (hersenen)
Evolutionaire psychologie (verklaringen in termen van genetische aanpassing aan
overleving en voortplanting)
- Cognitief eerste stroming was structuralisme. Eerste psychologische laboratorium
van Wundt. Zijn bedoeling was bouwstenen van menselijk denken uiteenrafelen in
kleine blokjes. Reacties vastleggen dmv introspectie (kijken wat er gebeurt in het
hoofd als er iets bv voor iemand neer gezet wordt)
Functionalisme, hoe psychische processen leiden tot doelgericht gedrag
Gestall = hoe verschillende dingen samenvoegen tot 1 geheel
,- Behavioristisch psychologie gaat over beheersbaar gedrag. Belonen werkt!
Straffen leert af.
Streven om van psychologie een objectieve wetenschap te maken
Richt zich op observeerbaargedrag
Skinnerbox: leren door belonen en straffen (skinner)
Gedachten en emoties in ‘black box’. Dat wat in het hoofd gebeurt weten we niet.
- Gehele persoon globaal inzicht in persoonlijkheid
Psychodynamische psychologie, gaat veel uit van onbewuste processen. (De
onbewuste geest = reservoir van energie voor de persoonlijkheid)
Humanistisch (nadruk op mogelijkheden, groei o.b.v vrije wil.) Gaat meer over het
bewuste en zelfverwerking.
Karaktertrekken en temperament (verschillen tussen mensen o.b.v blijvende-
kenmerken). Mensen beschrijven dmv van eigenschappen.
Er zijn 5 eigenschappen (big five)
1. Opening voor nieuwe ervaringen (nieuwsgierig, vernieuwend fantasierijk)
TEGENOVERGESTELDE (behoudend, nuchter, praktisch)
2. Nauwgezet (heel precies, planmatig, star) TEGENOVERGESTELDE
(flexibel, improviseren, nonchalant)
3. Extravert (naar buiten gerichte aandacht/ energie) TEGENOVERGESTELDE
(naar binnen gerichte aandacht/ energie) oftwel introvert
4. Inschikkelijk (meegaand, afhankelijk, ruimte geven) TEGENOVERGESTELDE
(dominant, onafhankelijk, ruimte nemen)
5. Gevoel van angst/emotioneel stabiel (gelijkmatig, kalm, ontspannen)
TEGENOVERGESTELDE (rusteloos, gedreven, bezorgd)
- Ontwikkeling nadruk op erfelijkheid en omgeving. En op voorspelbare
veranderingen die plaatsvinden tijdens de levensloop.
Biologisch; nature & Behavioristisch; nurture
komen hier samen!
(Ook deel cognitieve ontwikkelingspsychologie)
- Sociocultureel Nadruk op sociale interactie, sociaal leren en cultuur (bv,
liefhebben, vooroordelen, agressie, gehoorzaamheid, de kracht van de situatie)
Richt de aandacht op het feit dat elk individu wordt beïnvloed door andere mensen
en door de cultuur waarvan iedereen deel uitmaakt.
Sociale psychologie
Crossculturele psychologie
, Wetenschappelijke methode
Leken of pseudopsychologie: astrologie & het 6e zintuig
‘niet onderbouwde psychologische aannamen die zich als wetenschappelijke waarheid
voordoen’
Empirisch onderzoek:
Verzamelen van objectieve informatie uit de eerste hand door metingen die zijn gebaseerd
op sensoristische ervaringen en observatie
De wetenschappelijke methode heeft 4 stappen:
1. Een hypothese ontwikkelen een bewering over de relatie tussen verschillende
variabelen. Deze hypothese moet weerlegbaar zijn, het moet dus kunnen aangeven
of het juist of onjuist is, en deze hypothese moet operationele definities bevatten (in
plaats van kinderen, alle kinderen uit groep 3 van basisschool het talent).
2. Objectieve data verzamelen Experimentele groep en controle groep.
Onafhankelijke variabele factor die gewijzigd wordt, andere omstandigheden
blijven constant. Afhankelijke variabele gevolg van de onafhankelijke variabele.
Randomiseren indeling volgens toeval.
3. De resultaten analyseren
4. De resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren.
Correlatie:
Correlatie is een verband.
Negatieve correlatie = Als het ene omhoog gaat, gaat het andere omlaag.
Geen correlatie, dan is er geen verband. (correlatie is dan 0)
Positieve correlatie = Als het ene omhoog gaat, gaat het andere ook omhoog.
5 soorten psychologisch onderzoek
1. Experiment
2. Correlationeel onderzoek toevallig experiment
3. Survey gevoel van geluk, mening over politiek
4. Natuurlijke observatie
5. Gevalstudie studie van persoon met zeldzame aandoening of talent.
Bias vertekening
• Expectancy bias: als je verwacht dat bepaalde gebeurtenissen leiden tot bepaalde
resultaten en ben je op zoek naar bewijs vóór je verwachting. Zij kunnen vertekeningen in
hun onderzoek controleren door gebruik te maken van dubbelblindonderzoek zonder
medeweten van wie behoort tot de controle groep (bijvoorbeeld wie de arts is en wie de
zieke).
• Emotionele bias: gekoesterde aannames.