Samenvatting
samenvatting Maatschappijleer H2 Rechtsstaat
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
duidelijke en volledige samenvatting, inclusief schema's van Maatschappijleer H2 Rechtsstaat
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
H2.1 Hoeveel vrijheid mogen burgers hebben?Wie bepaalt wat wel en niet mag?|
Overal leer je bewust of onbewust de normen, waarden en cultuurkenmerken. Dit noem je
socialisatie. Veel van deze regels zijn ongeschreven regels, als je deze negeert is er geen probleem,
maar deze regels kunnen verschillend zijn voor verschillende mensen. Geschreven regels gelden wel
voor iedereen, zij zijn gemaakt met bijvoorbeeld een wet.
Socialisatie: het bewust of onbewust aanleren van de waarden en normen en andere
cultuurkenmerken van de groep (redelijk vergelijkbaar met groepsdruk)
Geschreven regels: (bijvoorbeeld in de vorm van een wet), met als doel de handhaving van de
orde en het oplossen van conflicten tussen individuen, groepen en de overheid.
Bijvoorbeeld de grondwet, spelregels… heeft de staat tot stand gebracht.
Ongeschreven regels: omgangsregels die niet op apier staan.
Bijvoorbeeld: kleren aan doen, op stoel zitten… alles wat hoort/ geen taboe is
Hoe kun je je aan al die regels houden?
Sommige regels en gedragingen doe je automatisch, ze zijn je volledig eigen gemaakt, dit noem je
internalisatie. Een soort agentje in je dat zorgt dat je geen rare dingen doen. Soms wordt die taak
door anderen overgenomen, als je je bijvoorbeeld niet bewust bent van de regels, dit noem je sociale
controle.
Internalisatie: het totaal eigen maken van regels en het automatisch handelen volgens deze regels
Sociale controle het toezien op de naleving van regels door mensen uit eigen groep/ situatie waarbij
anderen de taak van het innerlijke agentje (tijdelijk) overnemen, bijvoorbeeld als iemand de regels
niet kent of zich er niet van bewust is.
Soms is er niet genoeg zelfcontrole en niet genoeg sociale controle, met als gevolg dat iemand
bewust of onbewust de geschreven regels overtreedt. Daar kan die persoon een
(gevangenis)straf of boete voor krijgen.
Waarom accepteren we al die regels?
Thomas Hobbes waarschuwde voor een oorlog van alleen tegen allen als de burgers geen sociaal
contract zouden sluiten met een soevereine macht.
De Engelse filosoof Thomas Hobbes (1588-1679) waarschuwde voor een ‘oorlog van allen tegen
allen’. Dat zou zo zijn als mensen niet in toom werden gehouden door een hogere macht, de
Leviathan. Ook stelde hij dat ‘de mens een wolf voor zijn medemens is’. Volgens hem was er een
sociaal contract tussen burgers en een soevereine macht of politiek oppergezag nodig, waarbij
burgers een deel van hun individuele vrijheid afstaan in ruil voor orde en veiligheid in de
samenleving. In 1886 werd de eerste versie van het Wetboek van Strafrecht vastgelegd.
In 1215 dwongen leenmannen de Engelse koning Jan zonder Land het document Magna Carta te
ondertekenen. In 1789 brak in Frankrijk een revolutie uit waarbij het volk de alleen heersende
,koning afzette. De Franse Revolutie zou het denken over vrijheid voorgoed veranderen. Er
kwamen grondwetten. In 1798 kreeg Nederland een eigen Grondwet. De eerste Grondwet van
het Koninkrijk der Nederlanden dateert uit 1814. Een jaar later kwam de vrijheid van godsdienst
en de vrijheid van drukpers in deze Grondwet. Pas in 1848 kwam er een grondwet waarin
koning Willem II een deel van zijn macht afstond aan de burgers. Deze Grondwet vormt nog
steeds de basis voor onze Grondwet. In 1917 mochten alle mannen een stem uitbrengen, vanaf
1919 kregen ook vrouwen dit recht. De laatste grote grondwetswijziging was in 1983, met het
nieuwe artikel 1.
Sociaal contract: Een fictieve overeenkomst tussen burgers en de overheid, waarin burgers een deel
van hun vrijheid afstaan in ruil voor orde en veiligheid
Soevereine macht: politiek oppergezag
Hadden mensen vroeger geen rechten?
De strijd van burgers om meer rechten duurt al erg lang voort. De eerste grondwet van het koninkrijk
der Nederlanden was in 1814. In Nederland werd in 1848 de basis van onze grondwet gelegd. De
roep om een andere grondwet gaat over het kiesrecht.
Dus nu zijn alle rechten voor iedereen geregeld?
De grondwet in Nederland beschermt tegen machtsmisbruik van de overheid. In de grondwet staan
verschillende grondrechten, vaak zijn dit klassieke grondrechten:
- Gelijkheidsrecht: alle Nederlanders moeten in alle gevallen gelijk behandeld worden. (de
belangrijkste staat in artikel 1 van de Grondwet.)
Politieke rechten: kiesrecht, actief (stemmen) en passief (verkiesbaar), mag de overheid niet
afnemen. Maken het voor burgers mogelijk om aan de politiek deel te nemen.
Vrijheidsrechten: Bieden burgers vrijheden waarbij de overheid zich zo terughoudend
mogelijk dient op te stellen.
Als de overheid zich hier niet aan houdt, kun je naar de rechter stappen, dit kun je niet als de
overheid zich niet aan de sociale grondrechten houdt (deze zijn in 1983 aan de grondwet
toegevoegd). Die hebben betrekking op onderwijs, huisvesting, volksgezondheid en
bestaanszekerheid.
De klassieke grondrechten zijn echter niet onbeperkt, zo is het aanzetten tot terrorisme verboden en
mag je ook elkaar niet bedreigen. Sinds de aanslagen in 2001, de moord op Pim Fortuyn (2002) en de
moord op Theo van Gogh (2004), wordt er meer gelet op de dreiging van terrorisme. Mensen kunnen
nu bijvoorbeeld sneller opgepakt worden, ook worden er in verhouding veel en snel gesprekken
afgeluisterd.
Klassieke grondrechten: Fundamentele rechten die vastgelegd zijn in de Grondwet om de vrijheid
van burgers te beschermen tegen willekeurig overheidsoptreden. (Deze moeten door de overheid
, gegarandeerd worden en ze zijn afdwingbaar bij de rechter)
Sociale grondrechten: Grondrechten waarbij de overheid een verplicht heeft op het gebied van
onderwijs, bestaanszekerheid, huisvesting en volksgezondheid.
Bij de sociale grondrechten, die in n1983 aan de Grondwet werden toegevoegd, kan je niet
zomaar naar bijvoorbeeld de rechter stappen. Hierbij heeft de overheid alleen een
inspanningsverplichting. De klassieke grondrechten zijn niet onbeperkt. Elke mogelijke inbreuk
op de grondrechten of een ingrijpende verandering van de regels kan leiden tot heftige
discussies, rechtszaken en zelfs tot nieuwe wetgeving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dominiquegeerdink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen