Samenvatting
Geschiedenis werkplaats handboek 4/5 HAVO samenvatting tijdvak 5 t/m8
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Geschiedenis werkplaats handboek 4/5 HAVO samenvatting tijdvak 5 t/m8
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
5. De tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)Ka: Het veranderende mens-en wereldbeeld van de renessaince en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling (16e eeuw)
Oorzaak: Middeleeuwen: Noord-Italiaanse stadstaten (Milaan, Genua, Venezië, Florence)--
> behoren bij het rijk van de Duitse keizers en van de Paus --> ze worden zelfstandige
stadsstaten met een eigen bestuur (politiek) --> er komt een groeiende handel met Midden-
Oosten en rijke Vlaamse handelssteden --> hierdoor groeit Italië uit tot een heel rijk land.
Gevolg:Dat zorgt ervoor dat mensen op een andere manier naar de wereld gaan kijken, dat
gebeurt vooral bij de rijke bovenlaag van rijke handelaren:
Middeleeuwen Renaissance
Memento mori= denk eraan dat je op een -->Carpe diem. Het leven op aarde is ook
dag zal sterven. Het belangrijkste leven, is belangrijk. --> nieuwe belangstelling voor
het leven na de dood. Hemel of hel. Leef het klassieke erfgoed (Grieken en
dus volgens de regels van de bijbel en de Romeinen). Renaissance --> wedergeboorte
kerk (sober leven) --> Italianen waren het van die tijd van de Grieken en Romeinen
hier niet meer mee eens, ze wilden
genieten van hun rijkdom en vonden dat ze
dan geen slechte christenen waren en er
kwam een nieuw denkgoed--->
Het humanisme kwam sterk opzetten:
Humanisten(geleerde die vanaf omstreeks 1500 klassieke teksten bestudeerde) waren
geleerden die op basis van de geschriften van oude Grieken en Romeinen probeerden om
de wereld beter te begrijpen. Ze gingen op zoek naar die oude geschriften
2 kenmerken Humanisten:
Kritische denkhouding
Leven als een universele mens-> een mens die overal verstand van had, dus van
literatuur tot wiskunde tot aardrijkskunde etc.
-> Dit zorgde voor een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
Leonardo da Vinci was een voorbeeld van een universele mens. Hij was bezig met
schilderkunst, wiskunde,natuurkunde etc. Hij was met alles bezig, en hij was dus hèt
protoype van een universele mens.
Een belangrijke gebeurtenis voor die humanisten was de verovering van Constantinopel
(hoofdstad Oost-Romeinse rijk) door de moslims in 1453. Hier was de Griekse en Romeinse
cultuur gewoon blijven voortbestaan, veel christelijke geleerden vertrekken door die
verovering naar West-Europese stadsstaten, ze nemen heel veel oude geschriften mee en
dit zorgt ervoor dat het humanisme zich ook kan verspreiden via de rest van europa.
,Door de nieuwe wetenschappelijke belangstelling is duidelijk geworden hoe het menselijk
lichaam is opgebouwd, hier is de anatomie correct.
Ka: de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid (16e eeuw)
De oudheid (Grieken en Romeinen, Christendom, beeldhouwkunst). De Renaisssance
denkers zeiden dat de oudheid de tijd die nog goed was en die wilden ze herleven. (oorzaak)
Ze wilden de Grieken en Romeinen, bestuderen, kopiëren en waar mogelijk verbeteren. Het
gaat hier over de architectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst en de geschriften. Dit heeft
gezorgd voor een wereld met een ander denkbeeld waar onder andere wetenschap
werkelijk werd. (gevolg)
Een voorbeeld van een Renaissance denker (filosoof/ humanist)is Erasmus, hij was iemand
die naar de oude geschriften keek. En heeft een Latijns geschrift vertaald naar verschillende
talen, zodat de rest van de wereld ook de bijbel kon lezen.
Ka:het begin van de Europese expansie (16e eeuw)
West-Europeanen hebben een beperkt wereldbeeld. Ze wisten nauwelijks hoe de wereld
buiten Europa eruitzag. Ze wisten alleen hoe Europa, Noord-Afrika en de Arabische wereld
eruitzag. (oorzaak) Zo begonnen veel Europeanen ontdekkingsreizen(zoektocht naar een
onbekend gebied). (gevolg)
Een voorbeeld van zon ontdekkingsreiziger is Columbus, zijn doel was om naar Azië te varen,
maar kwam uit bij Amerika, en zo werd dan ook Amerika ontdekt. En dit heeft bijgedragen
aan het veranderende wereldbeeld van de mens.
Redenen voor de Europese expansie:
Economie: handel (specerijen, zijde, goud en zilver enz.)
Politiek: veroveren van een groot rijk (uitbreiden van je macht)
Cultureel: verspreiding van het christendom
Cultureel: nieuwsgierigheid en avontuur
2
, Spaanse conquistadores (veroveraars) koloniseren de rijken van de Azteken en de Inca's.
Gevolgen:
Massale sterfte van Indianen door Europese ziektes, ze hadden daar nog nooit mee
te maken gehad en ook geen immuumsysteem
Indianen worden gekerstend
Indianen worden gedwongen tot arbeid
Er kwam protest tegen slechte behandeling van de Indianen. Maar de Spanjaarden vinden
dat er dan wel andere mensen moeten werken op die plantages en in die mijnen. Dat is het
begin van de Transatlantische slavenhandel (slavenhandel over de Atlantische oceaan). Ze
haalden zwarte slaven uit Afrika.--> Begin driehoekshandel: Europeanen varen vanuit
Europa naar de Afrikaanse westkust, daar ruilen ze goederen voor slaven, die slaven worden
over de Atlantische oceaan vervoert naar de plantages(groot landbouwbedrijf waar een
gewas wordt verbouwd) en mijnen. En uiteindelijk worden de producten die die slaven
hebben gemaakt weer vervoerd naar Europa.
Europese koloniën en factorijen(handelspost) rond 1600: Nederland, Spanje en Engeland
zijn erg welvarend die tijd.
Columbus komt aan in Amerika, verschillende elementen komen terug in deze afbeelding.
Het kruis die mensen links vasthouden staat voor het verspreiden van de christelijke cultuur.
Je ziet dat Columbus leiding heeft. En de mensen rechts dragen goederen die werden
gehandeld die tijd.
Ka: de protestante Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had(16e eeuw)
Toenemende kritiek op de geestelijkheid (oorzaak):
De paus streeft naar wereldlijke macht
Luxe leven, corruptie en rijkdom van de hoge geestelijkheid
Slechte opleiding van de parochiepriesters
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiekvos26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen