Historische context De Republiek 1450-1650
§1 De Republiek der Nederlanden 1450-1650
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588?
Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
1. Opkomst stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
2. Het begin van staatsvorming en centralisatie
3. De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had
4. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse
staat
5. Het streven van vorsten naar absolute macht
6. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse republiek
7. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en een wereldwijde economie
8. De wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw
Onderdrukking en onafhankelijkheid
1464 Eerste bijeenkomst Staten-Generaal → centraal beheer ipv met elk gewest afzonderlijk
1477 Huwelijk tussen Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Habsburg & Groot Privilege
Groot Privilege: document met bijzondere voorrechten die Maria van Bourgondië
toekende aan de Nederlandse gewesten
1517 monnik Maarten Luther verspreidt zijn kritiek op de katholieke kerk met zijn ge- en
misbruiken
1531 Karel V stelt drie Collaterale Raden in
Collaterale Raden: centrale adviesraden ter bevordering van de centralisatie vd
Nederlanden
1550 Karel V verscherpt de ketterwetgeving met de Bloedplakkaten
Ketterwetgeving: wetten voor de vervolging van ketters
Bloedplakkaten: wet, vooral tegen ketters
1555 Troonsafstand Karel V → opgevolgd door zoon Filips II → koning van Spanje en ‘heer’
der Nederlanden
1566 Beeldenstorm vindt plaats
Beeldenstorm: uitbarsting onder het (calvinistische) volk, waarbij kerken en kloosters
ontdaan werden van katholieke versieringen.
1567 Alva wordt landvoogd en stelt nieuwe maatregelen in → vergroot verzet
Landvoogd: plaatsvervanger vd landsheer in alle gewesten
1581 Plakkaat van Verlatinge wordt opgesteld
Plakkaat van Verlatinge: besluit van de Staten-Generaal om Filips II niet meer te
erkennen als vorst
1584 Willem van Oranje, de leider van de Opstand, vermoord, na de vogelvrijverklaring van
Filips II.
1588 de zeven Nederlanden nemen de soevereiniteit - hoogste macht - op zich → Republiek
der Zeven Verenigde Nederlanden
1602 De VOC wordt opgericht en treedt op als wereldwijde handelsmonopolist
, VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie, handelsonderneming met een monopolie
op de handel met Azië
1648 Vrede van Münster is het einde vd Opstand en erkenning van de Republiek door
Spanje
Vrede van Münster: vredesverdrag tussen de Republiek en Spanje
Door deze opstand werd de Republiek onafhankelijk en de nieuwe staat bloeide in
bestuurlijk, economisch en cultureel opzicht.
§2 Centralisatie en Staatsvorming 1450-1555
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
1. Opkomst stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
2. Het begin van staatsvorming en centralisatie
a. VB: de instelling van de Collaterale Raden in 1531.
3. Het streven van vorsten naar absolute macht
● Centralisatie en staatsvorming
● Gewestelijke Staten en Staten-Generaal
● Groot Privilege, 1477
● Instelling drie Collaterale Raden (1531)
Centralisatie: vorsten, gewesten en burgers
Strijd tussen koning, edelen en steden die elk zelfstandig wilde zijn.
De Bourgondische hertogen deden in de vijftiende eeuw aan staatsvorming om zo even
machtig te worden als de Franse koning. Daar was verzet tegen door de Franse koning, de
adellijke heren en de steden, die zich elk bedreigd voelden en voor hun zelfstandigheid
vreesden.
Staatsvorming: verschillende losse gebieden samenbrengen binnen één land met
centraal bestuur
De inkomsten van de adellijke heer bestond uit belasting van de steden, in ruil voor de
belasting kregen de steden privileges.
Elk gewest had zijn eigen bestuur, de Gewestelijke Staten.
Gewestelijke Staten: bestuur van een gewest, gevormd door vertegenwoordigers van
de drie standen: geestelijkheid, adel en burgerij. Hierin werd beslist over het bestuur
en de belastingen.
Filips de Goede, Bourgondische hertog van 1419 tot 1467, vond het vervelend steeds elk
gewest afzondelijk een bede, verzoek, om extra belastingen te doen. Toen de
Staten-Generaal plaatsvond in 1464, zag Filips zijn kans schoon met alle gewesten en
steden tegelijk te onderhandelen.
Staten-Generaal: vergadering van de Gewestelijke Staten
Centralisatiepolitiek: het streven van vorsten naar het vestigen van één centraal
bestuur met dezelfde wetten en regels
De gewesten en de steden verzetten zich tegen de centralisatiepolitek; zij voerden een
politiek van particularisme.
Particularisme: het opkomen voor de eigen belangen en privileges om
zelfstandigheid te behouden, door de Nederlandse gewesten en steden.
Staatsvorming van de Nederlanden?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper barbaradoornbos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,09. Je zit daarna nergens aan vast.