Samenvatting
Samenvatting BVJ Thema 4 Afweer 6 VWO
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit document is een samenvatting van BVJ Thema 4 Afweer voor 6 VWO. Hierin staat de belangrijkste die je moet kennen voor de toets.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Biologie AfweerBasisstof 1: Bescherming
Inwendig en uitwendig milieu
Ziekteverwekkers of pathogenen zijn organismen uit de omgeving die je ziek kunnen maken. Het
inwendige milieu is gescheiden van het uitwendige milieu door het dekweefsel van de huid, de
longen en de darmen. Het is pas het inwendige milieu als je door een membraan moet.
Lichaamsvreemde stoffen
Stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren, heten lichaamsvreemd. Lichaamseigen stoffen of
cellen worden door je lichaam gemaakt of zijn onderdeel van je lichaam. Het binnen dringen van
pathogenen in je lichaam wordt een infectie genoemd. Er ontstaan ziekteverschijnselen door giftige
stoffen (toxinen) die deze organismen afgeven.
Virussen
Virussen bevatten DNA of RNA met daaromheen een eiwitmantel (capside). Ze kunnen zich niet
zelfstandig voortplanten, maar gebruiken daarvoor specifieke gastheercellen. Na aanhechting van
een virus aan receptoren op de gastheercel vindt er een proces plaats waarbij het virus-DNA of virus-
RNA terechtkomt in het cytoplasma van de gastheercel. In de gastheercel vindt dan
vermenigvuldiging van het virus plaats.
Virussen kunnen hun gastheer op verschillende manieren ziek maken. Ze kunnen cellen doden of
beschadigen door de afgifte van eiwitverterende enzymen. Ook kunnen ze geïnfecteerde cellen
toxinen laten produceren, waardoor de cel beschadigd raakt of sterft. De hoeveelheid schade die een
virus veroorzaakt, hangt ook af van het vermogen van het geïnfecteerde weefsel om te herstellen.
Mensen herstellen van een verkoudheid, doordat geïnfecteerde epitheelcellen van het
ademhalingsstelsel door celdeling worden vervangen.
, De eerste verdedigingslinie
Huid en de slijmvliezen vormen de eerste verdedigingslinie in de bescherming tegen gevaren van
buitenaf. Dit komt door de bouw van de huid. Daar waar openingen in de huid zitten, zorgen
slijmvliezen ervoor dat ziekteverwekkers moeilijk kunnen binnendringen. Traanvocht en speeksel
spoelen indringers weg en slijm vangt ziekteverwekkers op. Dit zijn voorbeelden van mechanische
afweer, omdat het gaat om afweer m.b.v. fysieke aanpassingen.
Chemische afweer is het gebruik van stoffen om indringers buiten te houden. Denk aan maagsap;
hierbij worden ziekteverwekkers gedood. Waar goede bacteriën leven, is vaak geen plaats voor
andere (schadelijke) bacteriën. De bacteriën op de huid en in de darmen horen bij de mechanische
afweer.
De huid beschermt ook tegen invloeden buitenaf zoals beschadiging en UV-straling. In de kiemlaag
liggen pigmentvormende cellen: de melanocyten. Deze vormen het donkere pigment melanine, dat
ze via hun uitlopers afgeven aan de nabijgelegen opperhuidcellen. De vorming van melanine wordt
gestimuleerd door blootstelling van de huid aan zonlicht. Het beschermt de delende cellen in de
kiemlaag tegen de schadelijke invloed van ultraviolette straling in zonlicht.
Basisstof 2: Afweer
Het immuunsysteem
Wanneer er ziekteverwekkers in het interne milieu binnendringen, wordt het immuunsysteem
geactiveerd. Er worden twee typen afweer onderscheiden:
- Aangeboren afweer: gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers, komt voor bij
alle dieren en planten en dient als een snelle eerste afweer tegen infectie. Dit is de basis voor
de verworven afweer.
- Verworven afweer: dit ontwikkelt gedurende je leven. Het is gericht tegen één type
ziekteverwekker en komt alleen bij gewervelde dieren voor.
Belangrijke organen van het immuunsysteem zijn het beenmerg, de thymus, de milt en de
lymfeknopen. Deze worden lymfoïde organen genoemd. Ze hebben een functie bij de opslag en het
transport van witte bloedcellen. In het rode beenmerg ontstaan verschillende typen witte
bloedcellen uit stamcellen: fagocyten en lymfocyten. Ze komen in het bloed, waar ze
lichaamsvreemde virussen en bacteriën herkennen en bestrijden. De fagocyten maken onderdeel uit
van het aangeboren afweer, de lymfocyten horen bij de verworven afweer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alina_aben. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen