Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis van Nederland
- Vak
- Nederlands
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Hier staat enorm veel in over de geschiedenis van Nederland. Cultuur, taal, literatuur enz. Maar ook voorbeelden van oud Nederlandse verhalen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
3; Historische achtergrond 500-1500-BESTUUR-
In de eerste eeuwen hoorde West-Europa tot het West-Romeinse rijk. In de 3e en 4e eeuw
na Christus begon dit keizerrijk te vervallen. Aan de noordgrens ontstonden Germaanse
koninkrijkjes, een daarvan werd machtig: dat van de Franken. In de tijd van Karel de
Grote(768-814) was dit rijk even groot als vroeger het West-Romeinse. Dit gebied werd
bestuurd door middel van het feodale stelsel (je weet wel wat dat is). Het Frankische rijk
was dus geen centraal geregeerde staat zoals moderne landen, maar een verzameling van
onafhankelijke staatjes slechts door het gezag van de koning bijeengehouden. Na de dood
van Karel werd het Frankische rijk opgesplitst in een westelijk en oostelijk deel.
- Westelijke deel: 12e eeuw centraal geregeerde koninkrijk Frankrijk.
- Oostelijke deel: versnipperd in kleine vorstendommen, samen het Duitse Rijk. In de
19e eeuw werden deze samengesmolten tot centraal geregeerde Duitsland.
Nederland bestond in de middeleeuwen uit graafschappen en hertogdommen. Tegen het
einde van de middeleeuwen gingen deze staatjes eenheid vormen. Duitse Karel V
(1500-1550) werd heer van alle Nederlandse gewesten.
-CULTUUR-
Men scheidt de middeleeuwen(500-1500) in 3 periodes:
- Vroege middeleeuwen (500-1000): de primitieve Germanen bouwden een nieuwe
beschaving op. Bekering v/d Franken in de 6e eeuw speelt een belangrijke rol,
dankzij de kerk veel Romeinse cultuur bewaard. Priesters waren enige die konden
lezen en schrijven en hadden onderwijs in handen. Middeleeuwse cultuur wordt
theocentrisch (1e hoofdkenmerk) genoemd. Je had 3 standen: Priesters (1e), adel
(2e) en burgers (3e). Doordat de adel de wereldlijke macht bezat, was er een 2e
hoofdkenmerk van de middeleeuwse beschaving, ridderlijke karakter.
- Hoge middeleeuwen (1000-1300): eerste steden van West-Europa. Steden kregen
tegen betaling een mate van zelfstandigheid, stadsrechten. Gotische kathedralen,
de eerste universiteiten en de literatuurgeschiedenis komen uit deze periode.
- Late middeleeuwen (1300-1500): burgerij machtiger, en dus een 3e hoofdkenmerk,
het burgerlijke. Oude leenstelsel verdween en nationale staat begon.
4; Beeldende kunst en muziek
De middeleeuwse kunst was ook overwegend theocentrisch. In de bouwkunst waren vele
kathedralen waaraan mensen tientallen jaren werkten, soms zelfs eeuwen, een symbool van
verbondenheid van mens en God. Twee soorten stijlen kathedralen:
- Romaanse stijl (950-1200): ronde bogen, massieve muren, kleine vensters, zware
steunberen.
- Gotische stijl (1150-1500): hoge spitse bogen, grote ramen, luchtbogen. Meestal rijk
gedecoreerd met beeldhouwwerken, Romaanse zijn sober.
Ook in de schilderkunst zie je onderscheid in deze 2 periodes. Romaanse schilderkunst
bestaat uit wandschilderingen in kerken en uit miniaturen (illustraties in boeken). Gotische
schilderkunst staat bekend om het onrealistische karakter. Ze hadden geen perspectief,
geen juiste anatomie of juiste historische juistheid. Ridderlijke is het 2e hoofdkenmerk van
de middeleeuwse kunst en cultuur. In de architectuur zie je dit door de bouw van kastelen,
en in de schilderkunst zie je dappere ridders. In de loop van de 13e eeuw kreeg kunst ook
een burgerlijk karakter. In de steden kwamen gotische stadhuizen, de gilden bouwden
gildehuizen en rijke kooplieden lieten portretten maken. De middeleeuwse muziek is nauw
verbonden met de Kerk en met literatuur. De officiële kerkmuziek was het Gregoriaans: dit
, is eenstemmige vocale muziek, zonder instrumentale begeleiding. Er kwamen
meerstemmige Gregoriaanse liederen, alleen deze werden verboden. In de loop van de 13e
eeuw componeerde men de eerste meerstemmige liederen.
5; Literatuur en taal
-LITERATUUR-
Tot het einde van de 11e eeuw schreef men in West-Europa alleen in het Latijn. Vanaf het
einde van de 11e eeuw begon mensen teksten in de volkstaal op te schrijven, daarom laat
men de West-Europese literatuur beginnen rond 1100. De literatuur in de 12e en 13e eeuw
is ridderlijk en theocentrisch (ridderroman, heiligenleven). Vanaf het einde van de 13e eeuw
kwam steeds meer de didactische literatuur naar voren, niet alleen gericht op adel, maar
ook op burgerij. De middeleeuwse letterkunde was niet bedoeld te lezen, maar te luisteren.
De schrijvers hiervan werden Troubadours genoemd. verspreid door rondtrekkende
jongleurs of minstrelen. -> alle literatuur rijmende poëzie, gemakkelijker uit je hoofd te
leren. Er bestonden weinig boeken, want deze moesten met de hand worden geschreven.
Deze handschriften werden door klooster monniken gemaakt. Ze waren op perkament en
vaak versierd met miniaturen; vooral de initialen van elk hoofdstuk waren prachtig. Dankzij
de boekdrukkunst kon men boeken kopen op de markt, ze gingen zelf lezen. Poëzievorm
werd overbodig en oude verhalen werden in proza omgezet. De boeken gedrukt van 1450
t/m 1500 werden wiegendrukken of incunabelen genoemd. Na 1500 gingen de boeken
meer lijken op de huidige.
-TAAL-
Er was in de middeleeuwen nog geen sprake van een eenheidstaal, elke schrijver schreef in
zijn eigen dialect. In de middeleeuwen gebruikte men de term Diets als term voor de
verschillende dialecten die men in de Nederlanden sprak. De oudste Nederlandse tekst
(1100) die men heeft gevonden luidt:
Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu?
Alle vogels zijn nesten begonnen behalve jij en ik, waar wachten wij nu op?
6; de Ridderroman
De populairste teksten in de middeleeuwse volkstalen waren berijmde verhalen die zich
afspeelden in adellijke kringen: de ridderromans. Het genre ontstond in Frankrijk aan het
einde van de 11e eeuw. De bekenste voorbeelden uit de Nederlanden zijn:
- Het Roelantslied (1200); Karel de Grote is op een veroveringstocht in Spanje, en op
de terugweg wordt zijn achterhoede aangevallen in de Pyreneeën door de
Saracenen en vernietigd. Voor zijn dood blaast Roeland op zijn hoorn om Karel te
waarschuwen. Deze keert met hoofdmacht terug en verslaat de Saracenen definitief.
- Karel ende Elegast (1200); Karel de Grote wordt op een nacht gewekt door een stem
die hem in de naam van God beveelt te gaan stelen. Op zijn tocht ontmoet hij zijn
leenman Elegast, die hij had verbannen en die nu als roofridder leeft. Ze vechten een
duel, Karel wint. Karel zegt tegen Elegast dat zijn naam Adelbrecht is en ze gaan
samen uit stelen. Ze gaan naar het kasteel van Eggeric, de zwager van Karel.
Elegast ontdekt daar dat Eggeric van plan is de koning te doden. De volgende dag,
op hofdag, ontkent Eggeric de beschuldiging en er wordt een tweegevecht
georganiseerd. Elegast en Eggeric vechten urenlang, totdat Elegast het hoofd van
Eggeric door het midden slaat. Als dank mag hij trouwen met Eggerics weduwe.
Ridderromans als deze worden Frankische romans of Karelromans genoemd. De
ridderidealen zijn kracht en moed, en de onderwerpen hebben steeds iets te maken met
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linderozemuller. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen