De morele rechtvaardigheid van EU’s
‘Gouden paspoorten’
Inhoudsopgave
1. Introductie p. 2 - 3
2. Theoretisch kader p. 3 - 5
3. Analyse p. 5 - 7
4. Conclusie p. 8
5. Referentielijst p. 9 - 11
1
, Introductie
Zonder een Europees paspoort toch vrij kunnen werken, reizen en wonen binnen de Europese
Unie? Voor velen is het een onbereikbare droom. Een Europees paspoort is immers één van de meest
machtige en gewilde documenten ter wereld. De drager van dit paspoort heeft het voorrecht om in 27
Europese landen visumvrij te werken, reizen en wonen, allen daarvan relatief welvarend, vredig en
politiek stabiel. Echter bieden de drie Europese lidstaten Cyprus, Malta en Bulgarije sinds eind 2013 een
‘gouden paspoortenregeling’ aan waardoor de onbereikbare droom toch in een werkelijkheid kan
veranderen. Een niet-EU-burger kan door een aanzienlijke investering op Cyprus, Malta of Bulgarije een
paspoort verschaffen en krijgt daarmede, zonder een oorspronkelijke band met de betrokken lidstaat te
hebben, automatisch alle rechten van het Europees burgerschap. De handel in deze ‘gouden paspoorten’
heeft de staatskas van de eilandstaat Cyprus inmiddels al meer dan 6,6 miljard euro opgeleverd (Dawkins,
2019).
Volgens de Europese Commissie (2019) vormt de handel in de ‘gouden paspoorten’ toch een
ernstige bedreiging voor de veiligheid binnen de Europese Unie, ondermijnt het daarnaast het morele
concept van het EU-burgerschap en leidt de verkoop tot bezorgdheid over bepaalde risico’s die daaraan
eigen zijn, in het bijzonder corruptie, belastingontwijking en het witwassen van geld. Ook Ursula von der
Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, sprak in haar toespraak uit dat de verkoop van ‘gouden
paspoorten’ één van de grootste bedreigingen vormt voor de Europese rechtsstaat. Ondanks deze
zorgwekkende gevolgen van de handel in ‘gouden paspoorten’ is het voor de Europese Unie een
ingewikkeld proces om deze markt te reguleren of verbieden, mede door de grote onenigheid tussen de
lidstaten. Het aanbieden of weigeren van een staatsburgerschap is immers een soeverein recht van ieder
individuele lidstaat (The Economist, 2020). Zou het ten slotte wel moreel te rechtvaardigen zijn om deze
markt te reguleren of zelfs te verbieden?
De mogelijkheid dat een markt morele waarden kan eroderen, is een aanhoudende, maar
controversiële hypothese in de sociale wetenschappen, ethiek en filosofie. Deze veronderstelling is
bevestigd door de twee Duitse economen Falk en Szech in het werk ‘morals and markets’. Dit onderzoek
suggereert dat aanzienlijk minder mensen hinder hebben aan het doden van een muis wanneer ze
onderhandelen in een bi- of multilaterale markt dan wanneer ze een individuele keuze maken (Falk &
Szech, 2013). Ook de filosofen John Rawls, Robert Nozick en Debra Satz hebben een significante
bijdrage geleverd aan het vraagstuk over de morele waarden en rechtvaardigheid van markten. Volgens
Satz zijn er meerdere markten in onze samenlevingen die kenmerken vertonen die ethisch onverantwoord
zijn, zij kwalificeert deze markten als ‘schadelijke markten’. Satz introduceert in haar werk (2010, p. 104)
twee oplossingen voor deze markten. Zij stelt dat de aanpak afgestemd moet worden aan de oorzaken die
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EBEdocuments. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.