College aantekeningen
Statistiek III - college 7
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Uitgebreide collegeaantekeningen van het 7e college van statistiek 3 - bachelor psychologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
College 7Voorbeeld filmpje: twee groepen (koffie en niks), 3 meetmomenten van energieniveau (begin,
tijdens, eind). Er was een verschil tussen de groepen. Maar ook binnen de groepen bleken verschillen
te zijn: geslacht. Conclusie: mensen met koffie hadden meer energie, en van die mensen hadden
vrouwen meer energie dan mannen.
Verschil met vorige week: binnen de groepen hebben we nu herhaalde metingen. De metingen
binnen een persoon zijn dus niet onafhankelijk.
Tot nu toe hebben we alleen een gewone ANOVA gehad. Een gewone ANOVA is een generalisatie
van de onafhankelijke steekproeven t-test naar meer dan 2 groepen. We gingen van deze
onafhankelijke steekproeven de gemiddelden vergelijken. We hadden een afhankelijke variabele en
een factor A, waardoor de groepen gedefinieerd werden. De steekproeven zijn onafhankelijk, dus de
gemiddelden van de groepen zijn onafhankelijke variabelen (ongerelateerd aan elkaar).
Een twee-weg ANOVA heeft twee factoren, de gemiddelden van de afhankelijke variabele Y gaan we
vergelijken voor alle groepen. Maar de groepen worden niet alleen bepaald door factor A maar nu
ook door factor B. Er zijn dus veel meer verschillende groepen. Maar er worden nog wel gemiddelden
vergeleken. We kijken naar de hoofdeffecten van de factoren, maar ook het interactie-effect.
Assumpties van gewone ANOVA:
- Onafhankelijkheid van de waarnemingen (onafhankelijk gemeten)
- Normaliteit van de populatieverdelingen (populaties gedefinieerd door factoren, normale
verdeling binnen elke groep)
- De groepen, gedefinieerd door de factoren, hebben gelijke populatievarianties (homogeniteit
van varianties)
Deze assumpties horen ook bij een regressiemodel. Want 1-weg en 2-weg ANOVA zijn speciale
regressiemodellen, waarbij we de factoren gedefinieerd hebben met dummy- of contrastcoderingen.
De beperking van een gewone ANOVA is dat een proefpersoon bijdraagt aan de afhankelijke
variabele met maar één score/meting. Elke proefpersoon nemen we waar in maar één groep. Dus
verschillende proefpersonen dragen bij aan verschillende gemiddelden, die onafhankelijk van elkaar
zijn. Maar wat als elke proefpersoon wordt gemeten op álle niveaus van de treatment factor? Dit is
een within-subjects design, waarbij elke proefpersoon aan alle treatments wordt blootgesteld. Denk
bijvoorbeeld aan onderzoek naar of een dieet werkt. Een proefpersoon werd voor én na het dieet
gemeten. We voeren dan een gepaarde (matched pairs) t-test uit over de verschilscores. Maar wat
, als we niet twee metingen hebben, maar meer herhaalde metingen? Ook nu gaan we kijken naar
verschilscores. Hiervoor gebruiken we repeated measures ANOVA. Dit is dus eigenlijk een uitbreiding
van de matched pairs t-test. (Net als dat gewone ANOVA een uitbreiding is van de independent
samples t-test.)
Een repeated measures ANOVA is een generalisatie van de gepaarde steekproeven t-test, met meer
dan 2 groepen.
Bijvoorbeeld:
Dus bijvoorbeeld: je hebt 3 personen en je hebt 3 treatment groepen. Je kunt dit uitbreiden door
bijvoorbeeld onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. Binnen de personen kijken we naar
verschillende treatments, maar we kunnen ook kijken naar verschillen door geslacht. En je kunt nog
veel meer uitbreiden:
Geen van deze situaties past binnen een gewone ANOVA. De proefpersonen worden meerdere keren
gemeten: verschillende treatments of verschillende tijdstippen, waardoor de gemiddelden niet meer
onafhankelijk zijn van elkaar. Gevolgen:
- Afhankelijkheid tussen de metingen binnen een subject
- De gemiddelden van de vier tijdstippen zijn afhankelijk
Dus niet de metingen zelf zijn afhankelijk, maar ook de gemiddelden die bepaald worden obv de
metingen. Dus we kunnen niet meer onafhankelijke gemiddelden met elkaar vergelijken zoals bij een
gewone ANOVA. Het ANOVA-model moet dus worden aangepast om dit soort data te kunnen
analyseren (dus subject blocking of subjects als random factor ipv fixed factor).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkebvanrijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen