Samenvatting
Samenvatting Nectar biologie (havo 5) hoofdstuk 11 en 12
Een samenvatting over alle paragrafen van hoofdstuk 11 en 12 (boek nectar)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Biologie periode 6 Havo 5Hoofdstuk 11 Transpart Paragraaf 11.1 Je hart
Pomp
Bij een reanimatie neemt de hartmassage de pompfunctie van de hartspier over. Je
cellen en organen hebben voortdurend bloed met zuurstof en voedingsstoffen nodig
om goed te blijven werken. Je leven lang pompt je hart bij elke hartslag bloed door je
lichaam.
Het hart is een holle spier met een linker- en een rechterhelft die volledig van elkaar
gescheiden zijn (bron 1, Binas 84C1).
Bij elke samentrekking (hartslag) pompt elke harthelft zo’n 70 mL bloed weg. Dat is
het slagvolume, de hoeveelheid bloed die per hartslag een hartkamer verlaat.
De linkerharthelft pompt zuurstofrijk bloed naar de weefsels en organen,
de rechterharthelft pompt zuurstofarm bloed naar de longen (Binas 84A). De
hoeveelheid bloed die een hart rondpompt, hangt af van zowel
de hartslagfrequentie het aantal hartslagen per minuut, als van het slagvolume.
Dit hartminuutvolume (hartslagfrequentie × slagvolume) geeft aan hoeveel bloed er
per minuut het lichaam rondgaat. In rust is dat zo’n 5 L per minuut (70 hartslagen ×
70 mL). Bij inspanning kan dit wel drie of vier keer zoveel zijn.
AED
Het hart van de gereanimeerde man pompt erg zwak en onregelmatig. Een getrainde
hulpverlener uit de buurt is door 112 via een sms gewaarschuwd. Hij sluit de AED
aan op de borst van de man. Het werkt als volgt:
1. De AED meet
2. AED dient een stroomstoot toe
3. AED geeft nauwkeurige instructies over het vervolg van de reanimatie
Het ambulancepersoneel arriveert en neemt het over van de hulpverlener.
Een AED bestaat uit een microprocessor met een accu die via elektroden op het
lichaam van de man de samentrekkingen van het hart registreert.
Bij defibrilleren, onregelmatigheden in de hartslag, geeft de AED
een stroomstoot af, waardoor het hart heel kort stopt met pompen. Na deze reset
start het hart opnieuw met het regelen van de hartslag, zodat het hartritme zich kan
herstellen. Soms stopt het hart helemaal met kloppen. Dan kan een AED niet meer
helpen met een stroomstoot. Een injectie met adrenaline in de hartspier door een
arts kan dat hopelijk wel.
Tijdens de rit naar het ziekenhuis komt de patiënt weer bij kennis. Deze man heeft
een hartinfarct. Door een vernauwing in een kransslagader (bron 1) die de
hartspier van bloed voorziet, kreeg een deel van de hartspier onvoldoende zuurstof.
Als gevolg daarvan werkte dat deel niet goed meer of stierf mogelijk zelfs al.
,Ecg
Een hartslag begint bij de boezems (bron 1).
- De rechterboezem ontvangt bloed uit beide holle aders.
- De linkerboezem uit de longaders.
Via de boezems loopt het bloed de kamers in. Een groep speciale spiercellen in de
wand van de rechterboezem, de sinusknoop, geeft een elektrische prikkel af
waardoor de spiervezels van de boezems samentrekken. De boezems verkleinen en
persen het bloed de kamers in.
De sinusknoop is het begin van het prikkelgeleidingssysteem van het hart (bron
1, Binas 84D2). Dit systeem van gespecialiseerde spiervezels leidt de elektrische
prikkel uit de sinusknoop naar een tweede groep speciale cellen in de wand tussen
de beide boezems, de AV-knoop. Vandaar leiden andere spiervezels de prikkel naar
de onderkant van de kamers. De kamers trekken vanaf de hartpunt naar boven toe
samen en persen het bloed de slagaders in.
De elektrische activiteit die ontstaat door het samentrekken en ontspannen van de
hartspier, is via elektrodes op de huid van onder andere de borstkas (bron 1) te
meten. Apparatuur maakt er een ecg (elektrocardiogram, Binas 84D2) van.
Het samentrekken van de boezems levert de P-top van de ecg. Het krachtig
samentrekken van de kamerwanden levert de grote QRS-top. De T-top ontstaat door
ontspannen van beide kamers. Het ontspannen van de boezems levert ook een top.
Maar die valt samen met de QRS-top van de kamers en is daardoor niet zichtbaar in
een ecg. Een arts kan uit de hoogte van de toppen en de afstanden tussen twee
toppen aflezen of het hart goed functioneert.
Herstel voor het hart
De man met het hartinfarct had al langere tijd last van vermoeidheid, pijn op de borst,
kortademigheid en benauwdheid. Een van de bloedvaten die de hartspier van
zuurstof voorzien, een kransslagader (bron 1 en 2), was aan het dichtslibben.
De kransslagaders zijn de eerste zijtakken van de aorta, de grote lichaamsslagader.
Het zuurstofrijke bloed dat kransslagaders vervoeren is voor de hartspier
zelf. Kransaders voeren het zuurstofarme bloed rechtstreeks af naar de de
rechterboezem, waar het bloed vlak boven de hartkleppen binnenkomt.
Een kransslagader kan vernauwd raken door vetachtige stoffen,
bijvoorbeeld cholesterol, die een plaque vormen aan de binnenkant van het
bloedvat. De plaque kan zo groot worden dat deze het bloedvat in z’n geheel afsluit
en het infarct is een feit.
Een dotterbehandeling kan een vernauwde kransslagader weer wijder maken (bron
2). Bij deze behandeling gebruikt een arts een klein ballonnetje dat hij vanuit een
slagader in de lies door de aorta naar de kransslagader in het hart duwt. Op de
plaats van de vernauwing blaast hij het ballonnetje op. De arts kan eventueel een
metalen steunkousje of stent in de slagader plaatsen om het bloedvat voortaan open
te houden.
Lukt deze behandeling niet of onvoldoende, dan kan de arts besluiten tot
een bypassoperatie. Met behulp van een stukje slagader uit de borstkas of een
beenader maakt de arts een nieuwe verbinding tussen de aorta en kransslagader.
,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marijedeweerd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen