Jort Geschiedenis
Inhoud
HOOFDSTUK 1...........................................................................................................................................................3
- DE LEVENSWIJZE VAN JAGER-VERZAMELAARS................................................................................................................3
- HET ONTSTAAN VAN LANDBOUW EN LANDBOUWSAMENLEVINGEN...................................................................................4
- HET ONTSTAAN VAN DE EERSTE STEDELIJKE GEMEENSCHAPPEN........................................................................................5
- VERANDERING VAN DE SAMENLEVING.........................................................................................................................6
HOOFDSTUK 2...........................................................................................................................................................7
- DE ONTWIKKELING VAN WETENSCHAPPELIJK DENKEN EN HET DENKEN OVER BURGERSCHAP EN POLITIEK IN DE GRIEKSE
STADSTAAT...............................................................................................................................................................7
- DE KLASSIEKE VORMENTAAL VAN DE GRIEKS-ROMEINSE CULTUUR....................................................................................8
- DE GROEI VAN HET ROMEINSE IMPERIUM WAARDOOR DE GRIEKS-ROMEINSE CULTUUR ZICH IN EUROPA VERSPREIDDE.............9
- DE ONTWIKKELING VAN HET JODENDOM EN CHRISTENDOM ALS EERSTE MONOTHEÏSTISCHE GODSDIENSTEN..........................10
- DE CONFRONTATIE TUSSEN DE GRIEKS-ROMEINSE CULTUUR EN DE GERMAANSE CULTUUR VAN NOORDWEST-EUROPA...........11
HOOFDSTUK 3.........................................................................................................................................................12
- HET ONTSTAAN VAN FEODALE VERHOUDINGEN IN HET BESTUUR....................................................................................12
- DE VRIJWEL VOLLEDIGE VERVANGING IN WEST-EUROPA VAN DE AGRARISCH-URBANE CULTUUR DOOR EEN ZELFVOORZIENENDE
CULTUUR, GEORGANISEERD VIA HOFSTELSEL EN HORIGHEID.............................................................................................13
- DE VERSPREIDING VAN HET CHRISTENDOM IN GEHEEL EUROPA......................................................................................14
- HET ONTSTAAN EN DE VERSPREIDING VAN DE ISLAM....................................................................................................15
HOOFDSTUK 4.........................................................................................................................................................16
- OPKOMST VAN HANDEL EN AMBACHT DIE DE BASIS LEGDEN VOOR HET HERLEVEN VAN EEN AGRARISCH-URBANE SAMENLEVING.
............................................................................................................................................................................16
- DE OPKOMST VAN DE STEDELIJKE BURGERIJ EN DE TOENEMENDE ZELFSTANDIGHEID VAN STEDEN.........................................17
- HET CONFLICT IN DE CHRISTELIJKE WERELD OVER DE VRAAG OF DE WERELDLIJKE, DAN WEL DE GEESTELIJKE MACHT HET PRIMAAT
MOEST HEBBEN.......................................................................................................................................................18
- EXPANSIE VAN DE CHRISTELIJKE WERELD NAAR BUITEN TOE, ONDER MEER IN DE VORM VAN KRUISTOCHTEN..........................19
- HET BEGIN VAN STAATSVORMING EN CENTRALISATIE....................................................................................................20
HOOFDSTUK 5.........................................................................................................................................................21
- HET BEGIN VAN DE EUROPESE OVERZEESE EXPANSIE....................................................................................................21
- HET VERANDERENDE MENS- EN WERELDBEELD VAN DE RENAISSANCE EN HET BEGIN VAN EEN NIEUWE WETENSCHAPPELIJKE
BELANGSTELLING......................................................................................................................................................22
- DE PROTESTANTSE REFORMATIE DIE SPLITSING VAN DE CHRISTELIJKE KERK IN WEST-EUROPA TOT GEVOLG HAD.....................23
- HET CONFLICT IN DE NEDERLANDEN DAT RESULTEERDE IN DE STICHTING VAN DE NEDERLANDSE STAAT................................25
HOOFDSTUK 6.........................................................................................................................................................26
- WERELDWIJDE HANDELSCONTACTEN, HANDELSKAPITALISME EN HET BEGIN VAN EEN WERELDECONOMIE...............................26
- DE BIJZONDERE PLAATS IN STAATKUNDIG OPZICHT EN DE BLOEI IN ECONOMISCH EN CULTUREEL OPZICHT VAN DE NEDERLANDSE
REPUBLIEK..............................................................................................................................................................27
- HET STREVEN VAN VORSTEN NAAR ABSOLUTE MACHT..................................................................................................28
- DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE..........................................................................................................................29
HOOFDSTUK 7.........................................................................................................................................................30
- RATIONEEL OPTIMISME EN ‘VERLICHT DENKEN’ DAT WERD TOEGEPAST OP ALLE TERREINEN VAN DE SAMENLEVING: GODSDIENST,
POLITIEK EN SOCIALE VERHOUDINGEN..........................................................................................................................30
1
, - VOORTBESTAAN VAN HET ANCIEN RÉGIME MET POGINGEN HET VORSTELIJKE BESTUUR OP EIGENTIJDSE VERLICHTE WIJZE VORM
TE GEVEN (VERLICHT ABSOLUTISME)............................................................................................................................32
- UITBOUW VAN DE EUROPESE OVERHEERSING, MET NAME IN DE VORM VAN PLANTAGEKOLONIËN EN DE DAARMEE VERBONDEN
TRANS-ATLANTISCHE SLAVENHANDEL, EN DE OPKOMST VAN HET ABOLITIONISME................................................................33
- DE DEMOCRATISCHE REVOLUTIES IN WESTERSE LANDEN MET ALS GEVOLG DISCUSSIES OVER GRONDWETTEN, GRONDRECHTEN EN
STAATSBURGERSCHAP...............................................................................................................................................34
HOOFDSTUK 8.........................................................................................................................................................36
- DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE DIE IN DE WESTERSE WERELD DE BASIS LEGDE VOOR EEN INDUSTRIËLE SAMENLEVING.................36
- DE OPKOMST VAN POLITIEK MAATSCHAPPELIJKE STROMINGEN: LIBERALISME, SOCIALISME, CONFESSIONALISME EN FEMINISME.38
- VOORTSCHRIJDENDE DEMOCRATISERING, MET DEELNAME VAN STEEDS MEER MANNEN EN VROUWEN AAN HET POLITIEKE
PROCES..................................................................................................................................................................41
- DE OPKOMST VAN EMANCIPATIEBEWEGINGEN............................................................................................................43
- DISCUSSIE OVER DE SOCIALE KWESTIE........................................................................................................................44
HOOFDSTUK 9.........................................................................................................................................................46
- HET VOEREN VAN TWEE WERELDOORLOGEN &...........................................................................................................46
- VERWOESTINGEN OP NIET EERDER VERTOONDE SCHAAL EN DE BETROKKENHEID VAN DE BURGERBEVOLKING BIJ DE
OORLOGVOERING.....................................................................................................................................................46
De Eerste Wereldoorlog..................................................................................................................................46
De Tweede Wereldoorlog:..............................................................................................................................47
- DE CRISIS VAN HET WERELDKAPITALISME....................................................................................................................48
- HET IN PRAKTIJK BRENGEN VAN TOTALITAIRE IDEOLOGIEËN: COMMUNISME EN NATIONAALSOCIALISME................................49
- DE ROL VAN MODERNE PROPAGANDA EN COMMUNICATIEMIDDELEN EN VORMEN VAN MASSAORGANISATIE..........................50
- VORMEN VAN VERZET TEGEN HET WEST-EUROPESE IMPERIALISME.................................................................................51
- RACISME EN DISCRIMINATIE DIE LEIDDEN TOT GENOCIDE, IN HET BIJZONDER OP DE JODEN.................................................52
- DE DUITSE BEZETTING VAN NEDERLAND....................................................................................................................53
HOOFDSTUK 10.......................................................................................................................................................54
- DE DEKOLONISATIE DIE EEN EIND MAAKTE AAN DE WESTERSE HEGEMONIE IN DE WERELD...................................................54
- DE VERDELING VAN DE WERELD IN TWEE IDEOLOGISCHE BLOKKEN IN DE GREEP VAN EEN WAPENWEDLOOP EN DE DAARUIT
VOORTVLOEIENDE DREIGING VAN EEN ATOOMOORLOG...................................................................................................55
- DE TOENEMENDE WESTERSE WELVAART DIE VANAF DE JAREN ZESTIG VAN DE TWINTIGSTE EEUW AANLEIDING GAF TOT
INGRIJPENDE SOCIAAL-CULTURELE VERANDERINGSPROCESSEN..........................................................................................57
- DE EENWORDING VAN EUROPA................................................................................................................................59
- DE ONTWIKKELING VAN PLURIFORME EN MULTICULTURELE SAMENLEVINGEN...................................................................60
2
,Hoofdstuk 1
- De levenswijze van jager-verzamelaars
Bronnen: ongeschreven en primair. Voorbeelden van bronnen: stenen, rotsschilderingen en stenen
beeldjes. Het schrift is nog niet uitgevonden.
Prehistorie: “voor de geschiedenis”. --> pas toen schrift kwam begon de ‘geschiedenis’, dan pas kan
je weten wat men dacht en hoe ze leefden.
Primaire bronnen zijn uit de tijd zelf en uit de “eerste hand”.
Het middel van bestaan (manier waarop men in leven blijft) was jagen en verzamelen. Jaagden op
grote dieren, gebruikte botten, vlees en huid; verzamelde eetbare planten etc.
Samenlevingstype (maatschappij: bevolking die een sociaal geheel vormt) : samenleving van jager-
verzamelaars.
De geschiedenis/samenleving kun je vanuit verschillende invalshoeken:
Politiek: hoe wordt de samenleving bestuurd?
Economie: wat zijn de middelen van bestaan?
Sociaal: hoe zijn de verhoudingen in de bevolking?
Cultuur: wat denken en voelen de mensen en hoe uiten zij dit?
Samenleving van jagers-verzamelaars:
Economie: jagen en verzamelen
Politiek: leefden in kleine nomadische groepen, dus geen georganiseerd bestuur
Sociaal: weinig sociale verschillen, wel strikte rolverdeling tussen man (jagen) en vrouw
(verzamelen voedsel en zorgen/opvoeding van kinderen)
Cultuur: magische jacht- en vruchtbaarheidsrituelen en grafgiften (gok, niet duidelijk door
geen duidelijke bronnen).
3
, - Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
± 11.000 v. Chr.: Begin Neolithische revolutie (landbouwrevolutie) in de vruchtbare halve maan
(Mesopotamië).
Landbouw (= Agrarisch): was erg gunstig daar. Vruchtbare grond, veel eten te vinden. Zoet water
betekend vaak vruchtbare grond. Jagers-verzamelaars daar hoefden niet meer per se rond te trekken
omdat er in dat gebied genoeg voedsel te vinden was:
Er ontstaat akkerbouw: men probeert de gewassen die ze vinden te verbouwen; en veeteelt.
Ontwikkeling van de middelen van bestaan in de vruchtbare halve maan:
? - 9.000 v.Chr. Jagen verzamelen
10.000 v. Chr. - ? Landbouw
Er gaan langzamerhand landbouwsamenlevingen bestaan. Verdeling landbouw/agrarische
samenleving:
Economie: landbouw: akkerbouw en veeteelt
Politiek: dorpen werden waarschijnlijk bestuurd door dorpsoudsten en priesters
Sociaal: sedentaire revolutie = vaste woonplaats. Toename van sociale verschillen, door niet
meer rondtrekken kon men meer bezittingen hebben, waardoor statusverschillen en
ongelijkheid opkwamen. Strikte rolverdeling tussen man en vrouw bleef
Cultuur: magische rituelen, vaak ook voor goede oogst. Er komen veel uitvindingen, zoals
bijvoorbeeld goede gereedschappen, maar ook eerste kalenders en het eerste schrift
(ontdekt om zo oogsten bij te houden). Je spreekt dus vanaf nu van de historie.
Verspreiding van de landbouw is heel afhankelijk gedaan, geen onderling contact. Overal was gunstig
klimaat om zich op één plek te kunnen vestigen. Langzaam verspreid de landbouw zich over de rest
van de wereld. In de vruchtbare halve maan zag je ook dat ze eerder in de nieuwe steentijd kwamen
dan Europa en al helemaal Nederland en België (Noordwest-Europa)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottevalderen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
