Samenvatting
Samenvatting rechtsstaat Dilemma 4 VWO hoofdstuk 2
Dit is een samenvatting van hoofdstuk 4 rechtsstaat, van het boek Dilemma. Dit is voor 4 VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting maatschappijleer H2 paragraaf 1Op elke plek leer je bewust of onbewust de normen, waarden en andere cultuurkenmerken die
horen bij een groep. Dit heet socialisatie. Ongeschreven regels zijn omgangsregels die niet op
papier staan bijvoorbeeld dat kinderen weten hoe ze zich moeten gedragen tijdens de les. Als
je deze ongeschreven regels niet weet val je op en kan dit tot problemen leiden. Geschreven
regels staan op papier, en als deze regels door de overheid zijn opgesteld gelden ze voor
iedereen. Het doel van de geschreven regels is de handhaving van de orde en het oplossen van
conflicten tussen individuen, groepen en de overheid. Al deze regels houd wel in dat burgers
minder rechten hebben.
Internalisatie betekend dat je je onbewust aan regels houd. Sociale controle is het proces dat
iemand anders je wijst op bepaalde regels als je deze niet weet of vergeten bent. Als er te
weinig zelfcontrole of sociale controle is overtreed je de regels en kan je een boete of een
gevangenisstraf krijgen.
Er is in Europa een sociaal contract tussen de burgers en de soevereine macht. De burgers
geven een gedeelte van hun individuele vrijheden af in ruil voor orde en veiligheid in de
samenleving.
In de grondwet staan verschillende grondrechten, meestal gaat het over de klassieke
grondrechten. Deze grondrechten vormen de basis voor andere wetten. Er zijn 3
verschillende rechten:
1. Gelijkheidsrechten, een van de belangrijkste is dat racisme niet is toegestaan
2. Politieke rechten, door deze rechten kunnen burgers meedoen aan de democratie door
te stemmen of zelf een partij op te richten.
3. Vrijheidsrechten, dit zijn rechten zoals vrijheid van meningsuiting of godsdienst.
Als je vind dat deze klassieke grondrechten worden aangetast kan je naar de rechter stappen.
Bij sociale grondrechten is dit anders, de overheid moet zich alleen inspannen om
bijvoorbeeld geld uit te geven aan onderwijs of volksgezondheid. Je kan deze rechten niet
afdwingen bij de rechter. Klassieke grondrechten zijn niet onbeperkt want ze mogen niet voor
anderen tegenwerken.
Paragraaf 2
De overheid moet om mensen te beschermen een beetje van hun vrijheid afnemen. Als jij vind
dat je privacy door de overheid geschonden is kan je naar de nationale ombudsman stappen.
Hij kan dan samen met de overheid een oplossing vinden. De overheid hoeft niet naar de
ombudsman te luisteren maar doet dit vaak wel.
In een rechtsstaat is de staat gebonden aan het recht ofwel het geheel van geldende
rechtsregels. Rechtsregels worden voor de hele samenleving gemaakt en niet voor het
individu. Bijvoorbeeld de belastingdienst maakt gebruik van deze rechtsregels om te kijken of
iemand bijvoorbeeld recht heeft op een verblijfsvergunning. Rechtsregels regelen niet alleen
wat burgers wel of niet mogen doen, maar ook hoe ver overheidsinstanties mogen gaan. Zo
staat er in de politiewet dat politie geweld mag gebruiken, maar alleen als het doel dat
rechtvaardigt en er geen andere manieren zijn om dit doel te bereiken. Een staat die zich een
, rechtsstaat wilt noemen, respecteert in theorie en in de praktijk de grondbeginselen van de
rechtsstaat:
1. De aanwezigheid van grondrechten
2. Een machtenscheiding
3. Het legaliteitsbeginsel
4. Een onafhankelijke rechtspraak
De grondrechten zijn wel beperkt. Als je iets fout doet en jij vind dat jouw grondrechten zijn
aangetast word de fout die jij bent begaan zwaarder berekend.
Als 2e moet een rechtstaat machtenscheiding hebben. De wetgevende en uitvoerende macht zijn
apart van elkaar. Het derde kenmerk van een rechtsstaat is het legaliteietsbeginsel:
1. De overheid moet zich aan de rechtsregels houden
2. Je kunt alleen gestraft worden voor iets waarvan in de wet staat dat het strafbaar is
Als er een wet is aangepast kan je niet gestraft worden voor een actie die illegaal is volgens deze wet
die je deed voordat deze wet aangenomen was.
Als laatste moet een rechtsstaat een onafhankelijke rechtspraak hebben. Rechters kunnen dan
onafhankelijk recht spreken. Deze 4 grondbeginselen zijn opgenomen in de grondwet. De grondwet
garandeert dat de overheid in het algemeen en overheidsinstanties niet te weel macht krijgen, dit
heet het staatsrecht.
Om tot een oordeel te komen, maken rechters in allerlei zaken gebruik van verschillende
rechtsbronnen:
1. wetten, deze worden gemaakt door de volksvertegenwoordigers op alle niveaus
2. rechtspraak, alle rechtelijke uitspraken samen heet de jurisprudentie. Als er dan een
soortgelijke zaak voorkomt kan de rechter terugkijken om iedereen gelijk te behandelen.
3. het gewoonterecht, ongeschreven regels over het nakomen van bepaalde afspraken. Als alle
betrokken partijen de ongeschreven regels volgen vormt de gewoonte een rechtsbron
4. verdragen, verdragen die Nederland heeft gesloten met andere landen. Deze verdragen zijn
bindend
paragraaf 3
Bij elke geconstateerde overtreding van de wet maakt de politie een proces-verbaal op. Dit is een
verslag waarin zowel de eigen bevindingen van de agenten staan als de verklaringen van de
verdachte, het slachtoffer en/of getuigen. Dit vormt de basis voor verder onderzoek of de te op te
leggen boete. Het proces-verbaal moet dus zoveel mogelijk op de werkelijkheid lijken. Verdachten
mogen echter liegen of het niet opschrijven. De politie moet wel de waarheid vertellen. Als de
politieagent liegt, is hij strafbaar.
De politie heeft 3 taken:
1. ordehandhaving
2. opsporing
3. hulpverlening
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ThijmenP. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51683 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen