Essay
Journalistiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid
Kritische uiteenzetting over de rol van de journalistiek binnen de huidige samenleving en het belang van maatschappelijke verantwoordelijkheid.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Journalistiek en Samenleving in TransitieOpdracht 2: Journalistiek, ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid
Door: Hugo Huijbers 4069773
De journalistiek als professie wordt door het open, kritische klimaat in de hedendaagse
samenleving steeds nadrukkelijker geconfronteerd met de eis transparant te zijn, en bovendien
verantwoording af te leggen over de eigen keuzes en de journalistieke handelingen die daaruit
voortvloeien (Groenhart en Evers 2013, 304). Processen van ontzuiling, commercialisering en
professionalisering hebben de afstanden tussen de media en het publiek verbreed, waardoor de
consument zich niet meer gehoord voelt (De Haan & Bardoel 2013, 214). De feedback van
het publiek op de journalistiek, en daaropvolgend de terugkoppeling naar de samenleving, is
echter – zeker in de huidige tijdsgeest van het vrije woord op voornamelijk internetfora en
sociale media – belangrijker dan ooit tevoren. Met name op dit laatste punt, de terugkoppeling
naar de samenleving, heeft de journalistiek een grote, maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Het is echter ook dit punt waarop de journalistiek vaak in gebreke blijft, omdat de gewenste
professionele autonomie nu eenmaal moeilijk te conformeren is aan openheid, transparantie
en dialoog (De Haan & Bardoel 2013).
De maatschappelijke verantwoordelijkheden van journalistiek en media vallen uiteen
in diverse componenten, die nauw met elkaar samenhangen. Allereerst onderscheidt men
verantwoording of accountability, ofwel de rechtvaardiging van het eigen handelen als reactie
op feedback van derden. Dit kunnen naast het publiek ook de politiek, de journalisten zelf of
de markt zijn. Accountability vertoont sterke raakvlakken met transparantie, ofwel het
openheid van zaken geven. Dit kan door bijvoorbeeld een duidelijke bronvermelding te
hanteren en het publiek inzage te verschaffen in het journalistieke handelingsproces (Van der
Wurff & Schönbach 2012, 26-27; McQuail 2013, p.153). Dit lijkt in de journalistieke praktijk
al meer geïntegreerd dan voorheen. Zo worden bronnen minder vaak geanonimiseerd en weet
vandaag de dag vrijwel iedere burger hoe de Nieuwspoortcode werkt (Buijs 2011, 96-97).
Een andere journalistieke waarde binnen de huidige journalistiek is responsiviteit of
responsiveness, ofwel het afleggen van verantwoording aan het publiek. Het verschil met
verantwoording is echter dat responsiviteit een wat minder formeel karakter heeft. Waar
verantwoording in de praktijk vaak ingevuld wordt met kwalitatieve evaluaties en debatten, is
responsiviteit veel meer een bepaalde houding of attitude waarin rekening gehouden wordt
met het publiek en hun wensen gehonoreerd worden. Meer nog dan bij verantwoording het
geval is, wordt het publiek hier specifiek als uitgangspunt genomen. Men dient als journalist
rekening te houden met de informatieve wensen van het publiek en zich in zekere zin op te
werpen als een ‘luisterend oor’ (Van der Wurff & Schönbach 2012, 26-27).
Tot slot is er dan nog interactiviteit, hetgeen we mogen beschouwen als de hoogste
gradatie van sociale verantwoordelijkheid. Anders dan bij ontvankelijkheid beschikt de
individuele journalist hier niet over de keuze al dan niet gehoor te geven aan het publiek,
simpelweg omdat het publiek zelf de controle over de nieuwsvoorziening grotendeels krijgt
toebedeeld. In de praktijk betekent dit dat de burger zichzelf bezighoudt met het controleren
van feiten, bronnen en additionele informatie (fact checking) en daarnaast kritische vragen en
opmerkingen plaatst op nieuwsfora en social media. Ook beschikt de burger over de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hhuijbers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen