Logopedie en Dementie
Inleiding in de dementie 28 september 2018
Dementie
“Spectrum klinische syndromen. Veroorzaakt door verschillende hersenziekten met
meervoudige stoornissen in cognitie, stemming of gedrag.”
Combinatie van ziekteverschijnselen
Meest kenmerken: geheugen (maar, niet altijd!)
Diagnose: twee cognitieve stoornissen. Vaak geheugenstoornis met een andere
cognitieve stoornis: taal, praxis, plannen/organiseren, aandacht
Onomkeerbaar, dus geen delier/depressie waardoor bovenstaande problemen
Actualiteit
2016: 270000 mensen met dementie (Alzheimer NL, 2017)
2040: 550000 mensen
Incidentie wereldwijd: 4,6 miljoen
De kans is 1 op 5 dat iemand in zijn leven dementie krijgt
Bij vrouwen is dit 1 op 3, doordat de levensverwachting van vrouwen hoger is
Risicofactoren
Géén factoren die alleen verantwoordelijk zijn voor ontstaan
- Uitzondering enkele mono genetische factoren
Meestal combinatie genetische en niet genetische factoren
Demografische risicofactoren
- Leeftijd
- Geslacht
Gecompliceerde factor: langere overleving vrouwen
- Opleidingsniveau
Niet consistent genoemd door onderzoekers
Belangrijke hypothese hoger opgeleiden hebben meer cognitieve reserves
Doordoor later manifesteren symptomen, maar ogend sneller beloop
Demografisch
- Ras vertekend afro Amerikanen scoren lager op cognitieve tests waardoor vaker
foutpositieve diagnose
Genetisch
- Monogenetisch
Bij start dementie voor 65 jaar: 60% familiair bepaald
Drie genen autosomaal-dominant: samen verantwoordelijk voor 8% vroege
alzheimerdementie (AD)
- Susceptibiliteitgenen (vatbaarheidsgenen)
APOE-gen beïnvloedt risico op vroege en late vorm AD
Door dragen gen/gen delen mogelijk eerdere optreden dementie
Hart- en vaatziekten
Hypertensie
Cerebrale vaatschade
Diabetes mellitus, maar is controversieel
Cholesterolproblemen
,Leefstijl
Roken
Alcohol
Beschermt bij 1 tot 3 dagen per dag
Grote hoeveelheden alcohol: cognitieve achteruitgang en ontstaan dementie
Sociaal, mentaal en fysiek actief
Betere cognitie en lagere kans op dementie
Impact dementie
71% van patiënten ervaart sterk verlies van kwaliteit van leven
Verminderd/verlies
Zelfstandigheid
Vermogen om dingen, situaties en mensen te herkennen
Verdriet en angst
Omgeving patiënt groot risico op overbelasting en depressie
2005:
3,2 miljard euro
Derde plaats in NL wat betreft zorgkosten per diagnosegroep
2015:
4,8 miljard euro
Volksziekte met de hoogste zorgkosten
5% van totale kosten gezondheidszorg besteed aan dementie
De zorgkosten stijgen met 2,9% per jaar
Normale veroudering
Bij veroudering nemen bepaalde functies af
Werkgeheugen
Episodisch geheugen (het herinneren van namen, gezichten en gebeurtenissen)
Tempo van handelen en denken
Gerichte aandacht
Spierkracht
Visus en gehoor
Oorzaak: verandering hersenstructuren waardoor verandering functioneren structuren
Grote individuele verschillen
Verschil tussen normale veroudering en dementie
Bij dementie is sprake van ernstigere geheugenproblemen (hele gebeurtenis vs. details
gebeurtenis)
Bij normale veroudering is er geen verstoring van dagelijks leven, hoewel het wel subjectief
hinderlijk is.
Vroege symptomen
Vaak door omgeving van patiënt opgemerkt
Vaak ‘terloops’ gemeld
Verandering cognitieve functies:
Lichte geheugenstoornissen
, Detailverlies in herinnering
Oordeels-/kritiekstoornissen
Traagheid in handelen/denken
Overzichtsverlies
Moeite met complexe handelingen/taken
Verdwalen
Minder vloeiende spraak/taal
Visuele hallucinaties
Paniekreacties bij “demaskerende gebeurtenissen”
Veranderingen in gedrag en stemming
Onzekerheid
Angst
Depressieve klachten
Prikkelbaarheid
Afhankelijk gedrag
Initiatief-/interesseverlies
Terugtrekken uit sociale activiteiten
Aspecifieke lichamelijke klachten
Verwaarlozing (uiterlijk, zelfzorg, maaltijdbereiding)
Gewichtsverlies
Verruwing omgangsvormen
Symptomen bij onderzoek en observatie
Steunend op informant bij anamnese
Bagatelliseren geheugenproblemen
Desoriëntatie
Geheugenstoornissen
Motoriekstoornissen (lopen, evenwicht)
Overgevoeligheid voor antipsychotica
Fasen
Predementie
- Subtiele psychische en lichamelijke veranderingen
- Uiteenlopende klachten waarvoor vaak inschakeling HA
- Patiënt is minder spontaan; heeft neiging zich terug te trekken
Beginnende dementie
- Meer en ernstiger cognitieve problemen
- Werk en sociale activiteiten belemmerd
- Bij acceptatie en adaptatie: relatief lange fase
Matige dementie
- Verhoogde verzorgingsbehoefte
- Toenemend en ernstig probleemgedrag
Gevorderde dementie
- Toenemend verpleegbehoeftig en volledig hulpbehoevend
- Geen herkenning omgeving
- Begeleiding omgeving en organiseren ondersteuning en opvang belangrijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissadehaas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.