Naam
Naam school
Modern boek
Niveau 4
BOEKVERSLAG NEDERLANDS
Gerbrand Bakker – Boven is het stil
PRIMAIRE GEGEVENS
TITEL
Boven is het stil
AUTEUR
Gerbrand Bakker
ORIGINELE UITGEVER
Amsterdam: Cossee, 2006 : 1e druk
UITGEVER VAN GELEZEN BOEK
Amsterdam: Cossee, 2014 : 25e druk
AANTAL PAGINA’S
264, 8 ongenummerde pagina’s.
GENRE
Psychologische roman & streekroman
TITELVERKLARING
‘Boven’ is de plaats waar de vader van Helmer aan het begin van de roman naar toe wordt verhuisd. Hij is fysiek
ziek en ook mentaal is er een flinke achteruitgang te bespeuren. De zoon Helmer legt zijn vader op zijn eigen
kamer en neemt zelf de slaapkamer van zijn vader in gebruik. De verhouding tussen hen beiden is koel en zijn
vader moet niet te veel zeuren.2
Als de vroegere verloofde van zijn tweelingbroer Riet weer contact met Helmer opneemt, vertelt hij haar dat zijn
vader dood is en dat ze daarom wel op de boerderij mag komen. Tijdens dat bezoek houdt de vader zich stil, 1 een
verwijzing naar de titel van de roman. Aan het einde van deel III is vader overleden en dan wordt het definitief
boven stil.2
De ik-figuur is Helmer, een man van net boven de 50. Zijn vader is dus ook al op leeftijd, en bovendien
hulpbehoevend aan het worden. Helmer vindt dat hij zijn leven lang onderdrukt is geweest, en nu ziet hij zijn
kans. Hij brengt zijn vader 'buiten beeld' en kan eindelijk zijn eigen gang gaan 3
Op de website van de schrijver schrijft Bakker dat hij de roman eerst Henk wilde noemen, maar dat onder druk
van de uitgever gekozen is voor de titel Boven is het stil. Zelf vind ik de titel Henk mooier aangezien het boek hier
grotendeels over gaat. De Engelse vertaling heet dan ook The twin, wat ook naar zijn tweelingbroer, Henk,
verwijst.
1
BAKKER, 2006, P. 87
2
VAN DER POL, 2006
3
MARJO, 2016
, AUTEUR
Gerbrand Bakker (1962) is een veelzijdig man. Hij studeerde cultureel werk en Nederlandse taal- en letterkunde.
Van 1995 tot 2002 was hij ondertitelvertaler, waarbij hij een voorkeur ontwikkelde voor natuurfilms. Sinds 2007
is hij columnist bij de Groene Amsterdammer. In september 2003 begon hij een avondopleiding tot hovenier en in
juli 2006 was hij in te huren voor tuinontwerp en -onderhoud.
In 2006 verscheen zijn literaire debuut Boven is het stil, waarvoor hij vele prijzen heeft ontvangen. Het boek is in
vele talen vertaald en is zelfs verfilmd. Andere boeken door hem geschreven zijn Ezel, schaap en tureluur en de
romans Juni en De Omweg. 4
De Omweg kreeg veel negatieve recensies. Het boek werd volgens Bakker “KAPOT GESCHREVEN”. Hierdoor
raakte hij in een depressie en trok zich terug op het Duitse platteland. 5
Het platteland gaf Bakker namelijk een veilig gevoel. Hij is namelijk opgegroeid in een boerengezin en was de
derde zoon van drie kinderen. Het is dus geen wonder dat hij zo kleurrijk kan vertellen over het platteland in het
boek Boven is het stil.
Bakker vermeldt het volgende over schrijven: “HET DAADWERKELIJKE SCHRIJVEN, DE CONCENTRATIE, HET
MAANDENLANG IN EEN PARALLELWERELD ZIJN, DÁT VIND IK ER GEWELDIG AAN. EIGENLIJK VIND IK HET
PRATEN OVER MIJN BOEKEN, DE BEDOELINGEN DIE IK ERMEE HEB (DAAR WORDT TIJDENS INTERVIEWS EN
LEZINGEN ALTIJD NAAR GEVRAAGD NATUURLIJK) STEEDS MINDER LEUK. DOMWEG OMDAT IK ER STEEDS
MINDER OVER TE VERTELLEN HEB.” Over de Ideeën van zijn boeken zegt hij namelijk dat hij het uit zijn
achterhoofd haalt, uit zijn gevoel en intuïtief en “ZELDEN, EIGENLIJK NOOIT, OP BASIS VAN EEN GEBEURTENIS
OF EEN KRANTENKOP.”
Bakker laat hiermee zien dat hij verzot is op het schrijven van boeken, maar wanneer het erop aankomt om in zijn
boeken te gaan verdiepen bij interviews, vindt hij het minder leuk. Zo verteld hij over de de ‘last’ die zijn
doorbraak Boven was het stil met zich meebracht: “HET LEVERDE ME VEEL OP, MAAR HET IS WELEENS
VERVELEND ALS JE MENSEN SPREEKT NU DIE HET ALLEEN MAAR OVER BOVEN HEBBEN. IK ZEG DAN: EN
MIJN ANDERE BOEKEN? DAAR BEGINNEN SOMMIGE LEZERS NIET AAN OMDAT ZE DE LEESERVARING VAN
BOVEN ‘NIET STUK WILLEN MAKEN’, SOMS WETEN ZE NIET EENS DAT IK ERNA NOG TWEE ROMANS
SCHREEF. JE ONTWIKKELT ERGENS EEN SOORT HAAT-LIEFDEVERHOUDING MET ZO’N BOEK. MAAR IK BEN
ME WEL BEWUST VAN HET FEIT WAT HET ME GEBRACHT HEEFT EN DAAROM MAG IK ER NIET LELIJK OVER
DOEN.”
BIBLIOGRAFIE HOOGTEPUNTEN
Boven is het stil (2006)
Perenbomen bloeien wit (2007)
Ezel, schaap en tureluur (2009)
Juni (2009)
De Omweg (2010)
Populierensap. Een bomendagboek (2011)
Gras, om languit op te liggen (2011)
Rotgrond bestaat niet (2018)
GENRE
STREEKROMAN - PLATTELANDSROMAN
Boven is het stil is in eerste instantie een boek dat gaat over de schoonheid van de natuur. Gerbrand Bakker schrijft
dan ook uitgebreid over weilanden, water, vogels, ijs in sloten en meertjes, koeien, schapen, ezels en één bonte
kraai.6 In deze streekroman speelt de handeling zich af tegen de achtergrond van het leven op het platteland. Het
beeldschoon vertelde verhaal laat ons meer zien over het archetypische boerenleven van Helmer dat wordt
beheerst door de dagelijkse routine van hard werken en vroeg opstaan. 7 Het boerengezinsleven van Helmer
streeft naar gezamenlijk geluk, wat uiteraard hindernissen ondervindt, maar dat toch uiteindelijk tot een
bevredigend resultaat leidt.8
4
“INTERVIEW MET SCHRIJVER GERBRAND BAKKER”, 2012
5
BEEK, 2014
6
GEURTSEN, 2015
7
JONGELING, 2006
8
CATTIVI, 2018
Pagina 2
