1.1 Wat is een verzorgingsstaat?
Nederland als verzorgingsstaat
= de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en welzijn van haar inwoners
Welvaart= de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun
behoefte te vervullen.
Welzijn= de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid.
Delen van de risico’s
-Solidariteitsgedachte staat centraal= in een groep of samenleving is er bereidheid
om risico’s met elkaar te delen.
overheid maakt wetten en voert maatregels uit om de solidariteit af te dwingen.
Collectief belang= voor iedereen van belang, het kan iedereen gebeuren.
Collectieve goederen= levert de overheid, goederen waarvan niemand uitgesloten
kan worden, ook niet degenen die er niet voor betalen (leger/dijken).
leidt tot free rider’s/meelifters
Functies van de verzorgingsstaat
doel: welvaart en welzijn
uitkeringen en verzekeringen maar ook scheppen van voorwaarden waardoor de
bevolking sociale en economische activiteiten kan ondernemen (OV, onderwijs, bieb)
Vier functies:
-Verzorgen:
De staat biedt zorg aan degenen die door fysieke of psychische aandoeningen hulp
nodig heeft. huisarts/operatie/kraamhulp/verzorgingstehuizen/verpleeghuizen
-Verzekeren:
De staat regelt dat we verzekerd zijn tegen verlies van inkomen. Werkenden betalen
sociale premies voor als je ziek, werkloos of arbeidsongeschikt raakt. Alle
Nederlanders betalen belasting voor sociale voorzieningen (AOW).
=Socialezekerheidsstelsel= verzekert mensen van een inkomen bij werkloosheid,
ziekte, ouderdom, arbeidsongeschiktheid of bijv. huurtoeslag.
-Verheffen:
De staat geeft iedereen de kans om zijn talenten te ontplooien en zich te ontwikkelen
goed onderwijs, musea, bibliotheken, toneelgezelschappen
-Verbinden:
De staat zorgt voor binding tussen mensen en versterkt daarmee de sociale cohesie.
Door het socialezekerheidsstelsel dat mensen van elkaar afhankelijk maakt en
doordat overheidsbemoeienis de sociale ongelijkheid tussen mensen kan verkleinen.
, Rechten en plichten
Burgers in Nederland hebben sociale grondrechten, zijn niet afdwingbaar bij de
rechter maar de overheid streeft er actief naar: voldoende werkgelegenheid,
bestaanszekerheid en spreiding van welvaart, bewoonbaarheid van het land,
volksgezondheid, goed onderwijs.
-Plichten: solicitatieplicht, anders geen recht op een uitkering. Betalen van premies
voor verzekering zoals AOW, WW en de basiszorgverzekering.
1.2 tussen plan en vrije markt
Planeconomie of vrijemarkteconomie, 2 keuzes vrijheid of gelijkheid.
Gelijkheid: planeconomie
-Communistische en socialistische denkbeelden gebaseerd op het ideaal gelijkheid.
-In de communistische staatopvatting neemt de staat de totale verzorging op zich.
-Particulier ondernemerschap wordt niet toegestaan, kinderopvang en onderwijs zijn
goed georganiseerd.
-Overheid beheert de productiemiddelen: grond, bedrijven, kapitaal om het werk en
de opbrengst eerlijk te verdelen.
Vrijheid: vrijemarkteconomie
-Waarde vrijheid staat centraal, overheid grijpt niet actief in de economie in.
-Belastingen zijn laag, maar zichzelf verzekeren tegen werkloosheid en veel betalen
voor onderwijs en gezondheidszorg.
-Minder bereidheid om risico’s met elkaar te delen.
weinig collectieve voorzieningen en lage belastingen
1.3 Drie typen verzorgingsstaten
-Verzorgingsstaat tussen planeconomie en vrijemarkteconomie in
-gebaseerd op de waarden solidariteit en gelijke kansen
Sociaaldemocratische verzorgingsstaat
-Rol van de overheid groot bij het leveren van goederen en diensten & uitgebreid
stelsel van sociale voorzieningen.
-Gelijkheid is de belangrijkste waarde
-Scandinavische model
-Hoge collectieve lastendruk door hoge uitgaven en inspanningen op gebied van
kinderopvang en onderwijs.
Liberale verzorgingsstaat
-Rol van de overheid is beperkt en van de markt juist groot.
-Niveau sociale voorzieningen vrij laag.
-Liberale waarden worden belangrijker gevonden: eigen verantwoordelijkheid,
vrijheid en particulier initiatief.
-Angelsaksische model (VK, VS)
-Prioriteit aan goed ondernemingsklimaat: loonvorming wordt aan de markt
overgelaten en een flexibele arbeidsmarkt geeft impulsen aan de werkgelegenheid
-Gezondheidszorg en onderwijs zijn voorzieningen die je zelf moet regelen.
-Weinig en lage uitkeringen, minder belastingen en premies collectieve sector
klein
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mail145. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.