In deze samenvatting staan veel nuttige dingen rondom het onderwerp leesvaardigheid van Nederlands. Wil je wat meer hou vast voor dit onderwerp, dan kun je deze samenvatting leren!
Nederlands samenvatting
leesvaardigheid
Paragraaf 3.1 – Tekstdoelen
Wat iemand met een tekst wil bereiken noemen we een schrijfdoel. Wat iemand die spreekt wil
bereiken noemen we een spreekdoel. Die twee samen noemen we een tekstdoel. De tekstdoelen zijn
1. Informeren (gegevens verstrekken)
2. Uiteenzetten (uitleggen hoe iets in elkaar zit)
3. Overtuigen (betogen, een pleidooi houden)
4. Beschouwen (van verschillende kanten belichten)
5. Activeren (aansporen tot handelen)
6. Amuseren (vermaken)
Informerende of uiteenzettende teksten informatieve teksten
Overtuigende, beschouwende of activerende teksten persuasieve teksten
Informatieve en persuasieve teksten noemen we samen zakelijke teksten.
Amuserende teksten noemen we diverterende teksten.
Paragraaf 3.2 – Objectieve en subjectieve teksten
Objectieve teksten: ze hebben vooral het doel informatie te geven en zijn dus informatief. Ze
bevatten vooral controleerbare feiten en de mening van de schrijver komt niet naar voren. Toch kan
je soms wel merken hoe de schrijver er overdenkt doormiddel van subjectieve elementen.
Subjectieve teksten: deze bevatten feiten, maar daarnaast veel meningen van de schrijver. Hij wil dat
je een mening gaat vormen over de kwestie, maar kan in de tekst ook veel informatie geven.
Paragraaf 3.3 – Overzicht tekstdoelen en tekstsoorten
Zakelijke teksten Tekstdoel Tekstsoort Tekstvorm
Informatieve teksten Informeren Informerende tekst Nieuwsbericht, verslag,
notulen, zakelijke brief
Uiteenzetten Uiteenzettende tekst Langer artikel, tekst in
schoolboek, naslagwerk,
zakelijke brief
Persuasieve teksten Overtuigen Betogende tekst Commentaar in tijdschrift of
krant, zakelijke brief, recensie
Beschouwen Beschouwende tekst Achtergrondartikel in
tijdschrift of krant, recensie,
zakelijke brief
Activeren Activerende tekst Advertentie, folder, brochure,
pamflet, flyer, zakelijke brief,
sollicitatiebrief, recensie
, Paragraaf 3.4 – Informerende teksten
Nieuwsbericht:
In een nieuwsbericht doet de schrijver op zakelijke wijze mededelingen over iets dat pas is gebeurd.
Op de voorpagina van een krant vind je bijvoorbeeld berichten over politiek. Ook veel tijdschriften
hebben een rubriek (afdeling op een vaste plaats) met nieuwsberichten. Het doel van een
nieuwsbericht is informatie geven. Het bevat feiten en is zakelijk. De schrijver geeft geen mening en
daarom is de tekst objectief. Nieuwsberichten beginnen vaak met een vetgedrukte eerste alinea, de
lead. Hierin lees je het belangrijkste nieuws. De lead is een beknopte samenvatting van wat er in de
rest van het bericht wordt uitgewerkt.
Verslag:
In een verslag schrijf je over een
gebeurtenis of activiteit. Je beschrijft Onderwerp, plaats en tijd Inleiding
wat je ziet en hoort. Het is gebaseerd Waarover gaat het?
op feiten; je wilt betrouwbare Wie zijn erbij betrokken?
informatie geven. Dit doe je op Waar en wanneer gebeurde het?
Werkwijze, gang van zaken Middenstuk
objectieve wijze door je eigen mening
Hoe gebeurde het?
weg te laten. Soms mag je wel je
Wat waren de belangrijkste gebeurtenissen?
mening geven of tips toevoegen, maar
Resultaat Slot
dat moet dan duidelijk worden
Wat is het resultaat?
aangeven met bijvoorbeeld een kopje
Hoe wordt erop gereageerd?
boven de desbetreffende alinea. Je
Eventueel: eigen mening (apart melden)
verslag staat altijd in chronologische
volgorde. Zo schrijf je een verslag:
Paragraaf 4.1 – Alinea en kernzin
Alinea:
Elke tekst is verdeeld in alinea’s. Deze zijn zichtbaar doordat het inspringt in de tekst en de laatste zin
van de alinea meestal niet wordt volgemaakt. (witregels)
Kernzin:
Een goed opgebouwde alinea is een afgeronde eenheid. Er wordt een onderwerp in aangesneden en
bestaat uit een hoofdmededeling of hoofdbewering en een uitwerking of verduidelijking daarvan. De
hoofmededeling noemen we de kernzin.
De kernzin is de belangrijkste zin van de alinea en staat dus vaak op een opvallende plaats. Vaak is
het de 1e zin. Daarna kan het dan worden toegelicht of worden versterkt. Soms, vooral in wat langere
alinea’s, wordt de kernzin door een inleidende zin voorafgegaan. De kernzin kan ook de allerlaatste
zin uit een alinea zijn, dit is dan als het ware een samenvatting of conclusie van de voorgaande
zinnen.
Soms kan een kernzin ook midden in een alinea staan, soms heeft een alinea twee kernzinnen (ten
onrechte, want het hadden dan twee verschillende alinea’s moeten zijn) en soms staat er geen
kernzin en is het verdeeld over meerdere zinnen. Als dat gebeurt, moet je zelf de hoofdmededeling
onder woorden brengen.
Bij een alinea die met een vraag begint, is het het makkelijkst om als kernzin vraag en antwoord te
noteren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessvdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
