Samenvatting
Samenvatting kenmerkende aspecten v.d. 10 tijdvakken
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
alle kenmerken van de kenmerkende aspecten die bij elk tijdvak horen, kort en duidelijk omschreven.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 1 > de PrehistorieTijd van jagers en boeren. Ontstaan van de mens - geschreven bronnen (3000 v.Chr)
1. De levenswijze van jager-verzamelaars.
o Neanderthalers leefden van de jacht en het verzamelen van voedsel, net als de eerste
mensen > jagers-verzamelaars. Deze periode van de prehistorie noemen we het
Paleolithicum of oude Steentijd.
Ze verzamelden noten/vruchten, jacht en visserij.
Ronde hutten of grotten als woonplaats.
Nomadisch bestaan > ze trokken rond van plek naar plek > ander seizoen aanbrak of
voedselaanbod verminderde
Kleine groepen > meer eten voor iedereen.
Egalitair > iedereen gelijk.
Werktuigen meestal van steen. (daarom Steentijd)
Begroeven hun doden met grafgiften > sieraden, werktuigen of wapens > wat de
overledene deed, belangrijk vond of wat zijn status was > gebruiken in hiernamaals.
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
o 20.000 v. Chr: Het klimaat in het Midden-Oosten gunstig > natuur leverde genoeg
voedsel > mensen hoefden niet rond te trekken, geen nomaden.
o 12.000 v.Chr: Mensen woonden in kleine dorpen, ongeveer 150 man.
o 11.000 v.Chr: klimaat verandering Midden-Oosten > experimenteren met verbouwen van
granen, het lukte om dieren tam te maken en ze deden nieuwe uitvindingen > genoeg
voedsel > bevolkingen konden groeien.
o De eerste landbouw is uitgevonden in de Vruchtbare Halvemaan (gebied Midden-
Oosten).
o Van jagers-verzamelaars naar de oude steentijd: Neolithische Revolutie > nieuwe tijd
aangebroken: Neolithicum (nieuwe Steentijd) > 5000 v.Chr: Revolutie ook in West-
Europa door kolonisten.
o Gevolgen overgang naar agrarische samenleving:
De bevolking groeide.
Boeren waren geen nomaden meer > ze werden sedentair > mensen konden meer
bezittingen hebben > statusverschillen & sociale ongelijkheid > sociale hiërarchie.
Ze woonden in stevige gebouwen van hout of steen.
Nieuwe werktuigen > sikkels, ploegen, maalstenen.
Voor het eerst aardewerk > bv potten waar ze overig voedsel in konden bewaren.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
o De landbouw was erg succesvol (door de irrigatielandbouw) > genoeg voedsel > groei
dorpen.
, De sociale verschillen (hiërarchie) namen toe > boeren met goede oogst meer
aanzien en macht > uiteindelijk politieke leiders, soort koning.
De bevolking was verdeeld in sociale klassen: slaven – boeren – ambachtslieden –
priesters.
De koning bestuurde de stad met de hulp van de priesters.
Specialisatie > niet iedereen hoefde boer te zijn > nieuwe beroepen (ambtenaar,
priester, militairen, kooplieden, ambachtslieden) > nijverheid en handel
(ambachtslieden gingen door specialisatie kleding en gereedschappen maken, die ze
gingen verhandelen, ze werden erg rijk).
Godsdienstig centrum > polytheïsme: het vereren van meerdere goden > dagelijkse
rituelen en offers aan goden > tempels
Schrift > regels en wetten vastleggen, belastingen bijhouden, verhalen opschrijven.
o De middelen van bestaan: landbouw (belangrijkste), ambacht en handel.
o Door samenwerking van steden ontstonden er steeds grotere duidelijk begrensde
gebieden > bevolking onder bewind van eigen bestuur (vaak een koning) > staat.
o De oude beschaving is een voorbeeld voor de moderne tijd.
Tijdvak 2 > de Oudheid
Tijd van de Grieken en Romeinen (3000 v.Chr – 500 n.Chr)
4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek
in de Griekse stadstaat.
o 1200 v.Chr: stedelijke centra verdwenen > bevolking leefde in kleine
boerengemeenschappen onder leiding van edelen > wel steeds meer een culturele
eenheid: dezelfde taal, goden en gewoontes > Olympische spelen
o 850 v.Chr: opkomst Griekse stadstaten > bevolkingsgroei > voedseltekorten door weinig
vruchtbare landbouwgrond (bergachtig gebied) > mensen trokken weg en stichtten zelf
een kolonie langs de kusten van de Middellandse Zee > de koloniën leverden volop graan
> geen eenheidsstaat.
o Stadstaat (polis): zelfvoorzienende stad (autarkie) met eigen bestuur en eigen regels
(autonoom). Soorten bestuursvormen:
Monarchie: koning / Tirannie: tiran > 1 persoon
Aristocratie: adel / Oligarchie: groepje rijken > kleine groep
Democratie: volk
o Athene was de grootste polis > Athene was het centrum van kunst, architectuur, filosofie
en wetenschap.
o Wetenschappelijk denken > De filosofen probeerde de wereld te verklaren op een
rationele manier, met je eigen verstand en met feiten ipv met mythologie. > ze hielden
zich bezig met de natuurwetenschap, wiskunde, geneeskunde en de politiek.
o De Atheense democratie: sinds de 5e eeuw
, Volksvergadering: beslist over wetten en controleert bestuurders > mensen met
burgerschap mochten stemmen en waren beschikbaar voor politieke functies (voor
de functies werd geloot, echt gelijk en eerlijk). Dat waren alleen mannen die in
Athene waren geboren. Geen vrouwen, slaven of vreemdelingen.
Directe democratie: volk mag alle beslissingen nemen (indirecte democratie: het
volk kiest de mensen die de beslissingen samen nemen =Ned).
Ostracisme: mensen konden op scherven schrijven wie er het machtigst was, iemand
kon dan 10 jaar van Athene verbannen worden > bescherming democratie.
5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa
verspreidde.
o Rome eerst een monarchie (753 v.Chr – 509 v.Chr)
o Koning verjaagd door bevolking > republiek (509 v.Chr – 27 v.Chr)
de macht lag bij de senaat > oligarchie
consul: opperbevelhebber in het leger
o Burgeroorlog (strijd om de macht) tussen consuls > keizerrijk (27 v.Chr – 476) > Augustus
de keizer (werd als God vereerd).
o Rome ontwikkelt zich van een kleine stadstaat tot een Imperium Romanum, redenen:
Sterk, gedisciplineerd leger (wapens en tactieken van Grieken geleerd) > gebieden
veroveren en bewaken.
Goede infrastructuur > leger kon ergens snel komen > handelaren makkelijk en veilig
handelen > welvaart.
Pax Romana: respect voor andere godsdiensten
o Veroverde vorsten wilde meewerken, zij behielden hun macht en kregen het Romeinse
burgerschap > niet zomaar veroordeeld en je kon belangrijke functies krijgen > veel
mensen wilden bij het Romeinse rijk horen > de overwonnen volken gingen bij het leger
> welvaart en rust.
o Er ontstond Romanisering, de mensen gingen de romeinse cultuur overnemen.
6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur. (hoe zag het er uit?)
o Alexander de Grote veroverde Azië tot aan India > de Grieken behielden hun cultuur >
mensen gingen die cultuur overnemen > hellenisme.
o Omdat er in zo’n groot gebied één taal en één cultuur was, konden ideeën zich makkelijk
verspreiden en verder ontwikkelen > de basis voor onze wetenschappelijke ontwikkeling.
o De Romeinen veroverde Griekse kolonies > in 146 v.Chr heel Griekenland in handen. In
deze gebieden verspreidden de romeinen hun cultuur.
o In Rome werd de Griekse cultuur heel populair > ze gingen wel steeds meer hun eigen
stijl eraan toevoegen > Grieks-Romeinse stijl.
Griekse beeldhouwkunst: de mensen waren naakt en perfect.
Griekse architectuur: tempels alle kanten toegankelijk
Romeinse beeldhouwkunst: mensen waren gekleed en realistisch, niet perfect.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ebakkum. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen