College 1 Tractus digestivus
Casuïstiek: Klachten Alarmsignalen DD WHAM Niet-medicamenteus Medicamenteus Werking gebruik Extra
Komt door advies advies en Bijwerkingen
Aambeien: Helderrood bloed HA na: W: Fix zachte ontlasting: 1e : Indifferente 1e :Werken Bij leef-
Wat zijn het? (=bloed >2 advies opvolgen en Vanaf jongvolwassen leeftijd Vezelrijk voeding middelen om de verzachtend en maatregele
Uitstulpingen oppervlakte ipv geen verlichting ervaren Water drinken jeuk/pijn te jeukstillend n
van het inwendig) Vaak bij: Lichaamsbeweging verlichten: verdwijnen
slijmvlies net Bloed en slijm Leeftijd >55jr (door Vaseline- Dosering: de
voor de anus Irritatie/jeuk rond vermengd met obstipatie) Niet te lang op toilet cetamacrogol crème 2x dd en na elke aambeien
de anus(door ontlasting Zwangerschap zitten poepsessie meestal
Zwellichamen lekkage slijm of (donker/zwart) en (vochtverdeling veranderd en Warm bad Zinksulfaat-vaseline aanbrengen vanzelf
verneukt door: ontlasting) patiënt weet niet zeker elasticiteit wordt minder) ! Als je moet, GAAN + crème Werkt direct
Hoge druk rond waar het van is? Kunnen ijzerpreparaten goede houding ————————— Veel
de anus. Pijn bij de DARMKANKER? slikken!: obstipatie 2e: Zinkoxide zetpil Niet gebruiken: bij medicijnen
ontlasting Gebruik geen (Fijn om uitstulping voort- durende hebben als
Door Bij een uitstulping en de H: Doorvragen toiletpapier waar van aambeien terug bloedingen bijwerking
bijvoorbeeld: Of altijd pijn patiënt twijfelt of het Hoe lang? 1ste keer? Al bij HA chemicaliën in verwerkt te duwen) maar obstipatie:
obstipatie, (Ander middel) een aambei is geweest? Waar heeft u last? zitten (irritatie werkt minder Zwangerschap/ dit kan
uitstel toilet Beschrijf klachten? Heeft u opleveren) LOKAAL (omdat pil in borstvoeding: aambeien
bezoek, leeftijd, Geruststellen: Ernstige pijn uitpuilingen (zijn deze groter endeldarm terecht No problemo veroorzake
zwangerschap, Verdwijnen dan 1-2cm)? Lekt er Aanraden anus schoon komt) Bismufsubnitraat is n
hoesten normaal binnen ontlasting (heeft u te maken met vochtige ————————— NOGO (te veel
enkele weken onverwachts een remspoor shit of lauw water: Voortdurende pijn of onbekend) !Zinkoxide
vanzelf in uw ondergoed)? Pijn goed droogdeppen te veel pijn/jeuk? geeft
tijdens de stoelgang? Altijd Lidocaïne-vaseline ————————— vlekken in
pijn? Bloed (hoeveel)? Krabt Ontraad: (zinksulfaat) crème Lidocaïne = zelfde kleding!
u er veel aan? Kunststof ondergoed of maar
DENK AAN ALARMSIGNALEN inlegkruisjes (meer Lidocaïne met MAX 20g / dag Afraden:
zweet; meer ellende) zinkoxide en Werkt binnen 5min haaienlever
A: Krabben; (infectie) bismutsubnitraat in Bijwerking: irritatie traan,
Dieet? Andere middelen? vette zalf van huid en biergist-
Leefgewoontes slijmvliezen extract,
M2.0: NIET gebruiken bij ————————— lauro-
M: Antistollingsmiddelen: wondjes 2e : macrogol
Bijwerkingen (verstopping) (coumarolen of ASA) Dosering 1 zetpil na 400
bij opiaten, TCA zorgen voor langer elke poepsessie Geen
(amitriptyline), bloedende aambeien Werkt zodra zetpil is bewijs
antipsychotica, ijzer, gesmolten
diuretica, en Alzouten
,Diarree: ≥3 x Acuut: Infectie HA na: W: HYGIËNE: MEDICATIE BIJ NOOT ZELF ORS !vrouwen
per dag (Water) Buikkramp Klachten >1 week niet Kan bij iedereen voorkomen Diarree is 9/10x virus of DIARREE = MAKEN: zitten in die de pil
dunne ont- Winderigheid afgenomen na zelfzorg? bacterie; was met zeep SYMPTOMEN verhouding voor een slikken; 3-
lasting vaker Koorts Grote kan op uitdroging bij na elk toiletgang REMMEN optimale water- 4h na
dan gewoonlijk UITDROGING Bij koorts (≥38ºC), bloed <2jr of >70jr of verminderde absorptie. Ook NIET inname pil
Eetlust lager bij ontlasting of nierfunctie/ hartfalen Ga veilig met voedsel 1e: ORS oral MET SUIKER en water-
Normaal: Zwak aanhoudende buikbijn (opletten!) om: wassen en gaar rehydration salts innemen dunne
Verbetert <72h Gewichtsverlies koken (voorkomtuitdroging) diarree?
en binnen week Moeheid (vooral Bij een verhoogde kans H: In NL poeder Extra pil
– 10 dagen over bij kinderen) op Uitdroging (symp: Doorvragen, Water dunne Veel verlies van zouten Dosering oraal: aanmaken met innemen!
donkere urine, dorst, ontlasting? Hoe vaak per en vocht: kleine beetjes >6jr: kraanwater Max ≤36h
Vaak door Virus (4-10 dagen droge mond, dag? Hoeveel dagen drinken 1,5L, <12jr 1L tot 300mL na elke Buitenland? na laatste
micro- over) lusteloosheid, (chronisch? HA)? Besmet (geen frisdrank) (geen waterdunne Mineraalwater goed
organismen, uitgestelde urine- voedsel gegeten (linken: lactose) ontlasting (+braken) zonder CO2 ingenomen
osmotisch Bacterie (vaak productie (>8h)) (familie vrienden hebben het pil (afh van
werkzame binnen 24h over) ook))? Koorts/braken? Kleine porties eten t/m 6jr: Werkt door: de week)
stoffen vaak door niet ( <2 of >70jr, Vochtopname, urine, (MAG ALLES WAAR JE 10ml/kg (50-200ml) Aanvullen van vocht
(suikers) reine voedsel- verminderde sufheid, verre reis? Voedsel? TREK IN HEBT) geen na elke waterdunne en zouten
bronnen nierfunctie/ hartfalen) DENK AAN ALARMSIGNALEN cafeïne of melk- ontlasting (+braken) Ontraden:
Diarree ≥6x per dag diarree op 1 producten ————————— Zwangerschap/ Diëten
veroorzakers: Reizigersdiarree dag A: Moet persoon het borstvoeding: Geactiveer-
AB, antacida (subtropische Of bij 3 dagen bij Al zinvolle maatregelen Baby’s: verdunnen fles huis uit? NO problemo de kool
(Mg), landen) of gezond persoon genomen, maar geen effect? niet nodig 1e: Loperamide ————————— Tannine/
metformine, gebrekkige HA >8 jr!! Anders darm Werkt door: tannalbumi
chemo hygiëne (3-4 Diarree bij obstipatie M2.0: afsluiting mogelijk Het verminderen van ne
dagen over) M: Diarree vermindert de darmmottaliteit; (Geen
Overdosering bepaalde (Bijwerkingen/intoxicatie, absorptie van anti- Dosering oraal: diarree stopt bewezen
NOOIT AB BIJ Chronisch: (>2 medicatie: oncolytica, IA,CI) Antibiotica, mgzouten, epileptica, lithium en Volwassenen: Werkt: effect op
DIARREE weken) HA methotrexaat, sorbitol (snoep), oncolytica, digoxine Start : 4mg daarna Binnen enkele uren diarree)
Heeft een colchicine, theofylline 2mg na elke na inname
onderliggende en valproïnezuur Diureticum (stoppen bij Lithium = toxisch! ( en ontlasting
ziekte (≠ zelfzorg) Contact opnemen HA oedeem) NIET BIJ spiegel stijgt bij diarree) MAX: 16mg per dag: Zwangerschap/ IA:
HARTFALEN; halveren SPIEGEL LATEN stoppen bij normale borstvoeding: niet Loperamide
Geruststellen: CONTROLEREN ontlasting of na 12 adviseren bij zelfzorg vermindert
Gaat vaak van zelf RAAS-remmers, SGLT2- uur geen ontlasting de werking
over remmers en metformine; DM? Diarree kan de meer. MAX: 2dagen Bijwerkingen: van: hiv
worden gestaakt omdat kans bloedglucosespiegel gebruiken Buikpijn, winderig- middel
op uitdroging extreem hoog ontregelen; kans op heid, verstopping, Tipranavir
is >3x per dag diarree? HA hypo! >8jr: zelfde maar misselijkheid,
Start 2mg en MAX hoofdpijn, duizelig
0,3mg/kh
, Maagklachten:n Zuurbranden HA na: W: Verminderen Incidenteel? Werkt door: IA met
iet- acute /oprispingen Geen reactie op zelfzorg Kinderen (hebben meestal hoeveelheid maagzuur 1e: (Al/Mg) Algedraat Neutraliseren van ferro-
pijnklachten en/of pijn achter (effect moet binnen 2 geen maagpijn) wel buikpijn door: Leefstijladvies: /magnesium zout het maagzuur en fumaraat;
boven in de borst: vooral na dagen merkbaar zijn) of Zwangeren ½ kans: ! Afvallen = antacidum vermindert de ZWANGERE
buik: maaltijd en bij >2 weken klachten of drukkende pijn in bovenbuik: Stoppen met roken klachten
bukken of liggen afbouwen lukt niet zwangerschaps-vergiftiging?! Geen knellende kleren Werkingsduur: Meestal
Refluxklachten: >50jr dragen 2-3h(aan- houdende Werkt snel geen
Zure maag- Maagpijn: Terugkerende klachten klachten? NIET duidelijke
inhoud in Pijn in bovenbuik H: Vermijd alcohol, geschikt) Dosering: oorzaak
slokdarm. Door: die ’s nachts erger Moeilijkheden met Doorvragen; wanneer heeft koolzuurhoudende NIET ADVISEREN bij 1-2 kauwtabletten voor het
hoge druk in is (door zuur). slikken/voedsel zakt nie de patiënt klachten frisdranken, vet eten. ernstige nierfunctie- (GOED KAUWEN) of ontstaan
buik, opboeren Pijn vermindert Braken van bloed (incidenteel of continue) bij stoornis of te laag 10-15ml suspensie van maag-
van maagzuur, door voedsel/ Zwarte ontlasting bukken of ’s nachts, welke Als de klachten fosfaatgehalte (werkt sneller) klachten
disfunctioneren antacidum klachten? Hoelang al? Welke verergeren door: Al/Mg vermindert 1h NA elke maaltijd
de sfincter Vermagering/ ver- symptomen (pijn borstbeen gekruid eten, werking van fosfaten) (werkt langer) en Maag heeft
(door roken, Beide: minderde eetlust en/ of of lager)? Recent gestart chocolade, citrus, voor het slapen dik slijm-
voedsel, misselijkheid, moeheid medicatie?Kort na het eten pepermunt of koffie 2e :Antacidumcombi- gaan. Of naar vlies dus
medicijnen) braken en of een pijn? Eten helpt? vermijd deze dan ook naties met calcium- behoefte niet vat-
opgeblazen DENK AAN ALARMSIGNALEN = Sluit aan bij carbonaat MAX: elke 2h dosis baar voor
Maagpijn: gevoel Kinderen persoonlijk Liever niet want het zuur
beschadiging/ Buikgriep niet A: belangrijk in dit geval! voedingsintoleranties: geeft koolzuurgas in Zwangerschap/
ontsteking van Psychische rollen doorverwijzen; alleen Eetpatroon, roken, gewicht houd een dagboekje maag; zure borstvoeding: Rennies
slijmvlies maag (depressie, stress) bij kans op uitdroging! Andere medicijnen (PPI of H2 bij? oprispingen + kans NO problemo bevatten
(gastritis) of spelen geen Zwangere met antagonisten) al geprobeerd nierstenen verhoogd ————————— carbonaat =
duodenum: kan oorzaak, maar drukkende pijn in (hoelang)?; ≥8 weken Stoppen NSAID’s neem ————————— Werkt door: veel boeren
door kunnen wel bovenbuik rebound effect (duur: 4wk of para Aanhoudende of Remmen van de
Helicobacter klachten —————————— 10d)? MAAG moet weer —————————— nachtelijke klachten? productie van Iberogast
pylori/ virus/ verergeren DD oprispingen: wennen aan meer zuur- Nachtelijke klachten? 1e: H2-antagonisten maagzuur onbekend
alcohol/ vet/ ‘’branderig gevoel productie. Gebruik voor Hoofdeinde bed werkingsduur: 8-12h werkings-
NSAIDs/ stress/ achter het borstbeen’’ afbouw antacidum verhogen (dan ligt het Ranitidine 1h VOOR Dosering: rani mechanism
roken HARTAANVAL! Vraag bovenlichaam hoger het eten innemen; 1-2dd 1 tablet 75mg e
goed uit: M: dan de rest) klachten voorkomen MAX: 300mg per dag
Is de pijn plotseling en Verergert door: Ca2+ Niet eten 3h voor je Werkt na een ½h
straalt deze uit naar de blokkers, NSAIDs ( vooral in naar bed gaat Zwangerschap/
armen, kaken en rug? combi met corticosteroïdeni) 2e: PPI: werkingsduur borstvoeding: NOGO
Speelt op bij inspanning AB en ijzerpreparaten Komt het door M: :12-24h Advies van HA nodig
verdwijnt deze pijn na verminderen maagslijmvlies irritatie slokdarm? Dosering 1x per dag
in rust? bescherming Medicatie moet ALTIJD Omeprazol 10/20mg Bijwerkingen alle 3:
Irritatie slokdarm: zittend of staand met Esomeprazol 20mg Misselijkheid,
Of stel patiënt gerust. bisfosfonaten, doxycycline veel water worden Pantoprazol 20mg braken, diarree,
ingenomen MAX 2: weken verstopping
