Wettelijke kaders
Hoofdstuk 1 wet- en regelgeving
We hebben allemaal wel eens te maken met regels. Veel van deze regels zijn
vastgesteld in wetten en andere geschreven regelgeving.
Ongeschreven regels
Deze normen en waarden, ook wel leefregels genoemd, waren nog niet
vastgesteld in wetten of regels en men noemt dit dan ook ongeschreven recht
of gewoonterecht. Veel van deze ongeschreven regels waren gebaseerd op:
- godsdienstige normen
- zedelijke normen
- fatsoens normen
- rechts normen
Geschreven regels
De meeste leefregels worden vastgelegd in wettelijke geschreven regels, dit
wordt dan ook geschreven recht genoemd.
Geschreven recht kan weer onder verdeeld worden in privaatrecht en
publiekrecht.
Privaatrecht
Privaatrecht regelt de rechts verhoudingen tussen burgers onderling.
Privaatrecht wordt ook wel civiel- of burgerlijk recht genoemd.
Publiekrecht
Het publiekrecht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers en overheden
tussen de overheden onderling. Iedereen dient zich aan deze regels te houden.
Rechtelijke macht
De rechtelijke macht beoordeelt of er regels zijn overtreden en neemt daarna
beslissingen in conflicten tussen burgers onderling en tussen de overheid en
burgers. De rechter in Nederland doen uitspraken over publiek- en privaat
recht. in Nederland zijn de volgende instanties belast met de rechtspraak:
rechtbanken, gerechtshoven en de hoge raad der Nederlanden.
Rechtbanken
Het rechtsgebied van een rechtbank is een arrondissement en daarom wordt
het ook wel arrondissementsrechtbank genoemd. Nederland is opgedeeld in 11
arrondissement en er zijn dus 11 rechtbanken.
,Het openbaar ministerie wordt bij strafzaken vertegenwoordigd door de
officier van justitie, ook wel openbare aanklager genoemd.
De rechtbanken zijn onder verdeeld in kantonrechter, politierechter,
kinderrechter, economische (politie) rechter en meervoudige kamer.
Kantonrechter
De kantonrechter is een alleen rechtsprekende rechter en is bevoegd in eerste
aanleg de volgende zaken te behandelen:
- overtredingen in het publiekrecht
- geschillen betreffende huur en verhuur in het privaatrecht
- geschillen betreffende een arbeidsovereenkomst in het privaatrecht
- geschillen in het privaatrecht met een waarde tot €25.000,-
De politierechter
De politierechter is een alleen rechtsprekende rechter die minder ernstige
strafzaken behandeld.
Dit kunnen misdrijven zijn.
Denk hierbij aan zaken als:
- diefstal
- bedreiging
- belediging van een ambtenaar in functie
- mishandeling
De politierechter mag alleen een onvoorwaardelijke gevangenisstraf opleggen
van maximaal 12 maanden. Ook mag hij de maatregel TBS niet opleggen.
De politierechter doet vrijwel altijd direct uitspraak na de behandeling van de
strafzaak een mondelinge uitspraak. De officier van justitie bepaald of de zaak
door de politierechter of de meervoudige strafkamer van de rechtbank wordt
berecht.
De kinderrechter
De kinderrechter behandelt zaken waarbij jongeren tussen de 12 en 18 jaar de
wet hebben overtreden. De kinderrechter houdt rekening met het belang van
het kind als hij rechtspreekt.
De zitting vindt plaats achter gesloten deuren. De kinderrechter kan ook allerlei
maatregelen nemen om een kind te beschermen, bijvoorbeeld als de situatie
thuis voor het kind onmogelijk is geworden (bedreiging of mishandeling).
,De economische (politie) rechter.
De economische rechter spreekt echter over economische delicten. Dit zijn
strafbare feiten waarbij een economisch voordeel is behaald.
Voorbeelden van economische delicten zijn:
- overtredingen van de milieuregels
- overtreding van de winkeltijden wet
- overtreding van de warenwet
De meervoudige kamer
De meervoudige kamer bestaat uit drie rechters waarvan één rechter de
president van de rechtbank is.
In een strafzaak kan de verdachte als de officier van justitie, binnen 14 dagen
na de uitspraak, in hoger beroep gaan, wanneer hij het niet eens is met de
uitspraak van de rechter.
De gerechtshoven
Het rechtsgebied van een gerechtshof is een ressort.
Nederland is opgedeeld in 4 ressorten.
De gerechtshoven behandelen de hoger beroepszaken van de rechtbank en de
zaken die door de hoge raad worden terug verwezen voor inhoudelijke
behandeling.
De hoge raad der Nederlanden
De hoge raad is het hoogste rechtscollege in ons land en is gevestigd in Den
Haag. De hoge raad wordt ook wel het Hof van Cassatie genoemd, cassatie
betekent vernietigen.
De uitspraak van de hoge raad word arrest genoemd. Het openbaar ministerie
wordt vertegenwoordigd door de procureur generaal.
Deze procureur generaal bij de hoge raad heeft een uitzonderingspositie
binnen het openbaar ministerie.
Strafzaak
Zoals eerder aangegeven is een onderdeel van het publiekrecht, het strafrecht.
Wanneer iemand een strafbaar feit begaat (misdrijf of overtreding), dan kan hij
te maken krijgen met een strafzaak bij de bevoegde rechtrer.
, Het vonnis
Tijdens het hele proces houdt de rechter drie belangrijke vragen voor ogen.
De eerste vraag is: is het feit wettig en overtuigend bewezen? Met wettig wordt
bedoeld dat het verzamelen van het bewijs volgens de regels is gegaan. Vraag 2
is: is het feit ook strafbaar?
De derde vraag is: Is de dader ook strafbaar?
Uitspraak
De rechter kan tot de volgende uitspraken komen:
- veroordeling
- vrijspraak
- ontslag van rechtsvervolging
Veroordeling
Een voorwaardelijk of een onvoorwaardelijke straf. In het laatste geval moet de
straf uitgevoerd worden. Een voorwaardelijke straf hoeft niet te worden
ondergaan als de veroordeelde zich binnen de proeftijd aan bepaalde
voorwaarden houdt.
Hoofdstraffen zijn:
- ontzetting uit bepaalde rechten
- verbeurd verklaring
- openbaar making rechtelijke uitspraak
De maatregelen die de rechter kan opleggen zijn:
- opname met dwangverpleging
- ter beschikking stellen (tbs)
- schade vergoeding
- onttrekking aan het verkeer
- afnemen wederrechtelijk verkregen voordeel
Vrijspraak
bij vrijspraak vindt de rechter dat er onvoldoende bewijs is om de verdachte te
veroordelen.
Ontslag van de rechtsvervolging
Ontslag van rechts vervolging houdt in dat de verdachte niet wordt gestraft en
hij ook nooit meer voor dat feit vervolgd kan worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Manon1133. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.