Op het examen wordt vaak gevraagd naar een kenmerkend aspect. In dit document staan ze allemaal op volgorde beschreven. Bevat: zowel korte als lange versie, samenvatting van het aspect, belangrijke gebeurtenissen en personen, tijdsperiode en plaats en tot slot een plaatje voor verduidelijking.
Tijdvak 1 ‘Tijd van jagers en boeren’ …………………………………………………… 2
Tijdvak 2 ‘Tijd van Grieken en Romeinen’ ……………………………………………… 3
Tijdvak 3 ‘Tijd van monniken en ridders’ ……………………………………………….. 6
Tijdvak 4 ‘Tijd van steden en staten’ ………………………………………………….… 8
Tijdvak 5 ‘Tijd van ontdekkers en hervormers’ ………………………………………... 12
Tijdvak 6 ‘Tijd van regenten en vorsten’ ……………………………………………... 15
Tijdvak 7 ‘Tijd van pruiken en revoluties’ ……………………………………………… 18
Tijdvak 8 ‘Tijd van burgers en stoommachines’ ……………………………………… 21
Tijdvak 9 ‘Tijd van wereldoorlogen’ …………………………………………………… 25
Tijdvak 10 ‘Tijd van televisie en computer’ …………………………………………… 29
Prehistorie
Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren - 3.000 v.C.
1
,1 Jagers en verzamelaars
De levenswijze van jagers en verzamelaars
- Jagers en verzamelaars leefden in groepen van twintig tot dertig mensen. Ze hadden een
nomadisch bestaan. Waarschijnlijk was er weinig/geen verschil in sociale lagen. Mogelijk was
er een taakverdeling tussen mannen en vrouwen waarbij de mannen moesten jagen en de
vrouwen verzamelen.
- Het speelde zich vooral af in Afrika
- Prehistorie - circa 3000 v.C.
- Een persoon is bijvoorbeeld Ötzi, de ijsmummie
uit de Kopertijd. Ik heb voor hem gekozen omdat
hij het bekendste voorbeeld is van een jager
- Een gebeurtenis is bijvoorbeeld de grottekening
die zijn gemaakt door de jagers van bijvoorbeeld
de jacht op dieren
- Op de afbeelding is een jacht te zien van de
jagers op mammoeten. Ik heb hiervoor gekozen
omdat hier duidelijk te zien is hoe jagers aan hun
eten kwamen
2 Landbouw en landbouwsamenlevingen
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
- Mensen gingen i.p.v. jagen aan landbouw doen. Er ontstond een snelle bevolkingsgroei en er
ontstonden nieuwe technieken bijvoorbeeld weven en pottenbakken. Landbouw had ook
negatieve gevolgen zoals: lagere levensverwachting, eenzijdig eten en door een
bevolkingstoename groeide het risico op infectieziekten.
- Het speelde zich vooral af in: Mesopotamië, China, India en Midden-Amerika
- Vanaf 11.000 v.C. landbouw in het Midden-Oosten. Vanaf 5000 v.C. in West-Europa
- De inwoners van Abu Hureyra, zij gingen over op landbouw rond
11.000 v.C. Ze waren goede jagers maar zijn uiteindelijk toch
overgegaan naar een sedentair bestaan en 400 jaar later gingen
ze over naar de landbouw
- Meer veeteelt, het sedentaire bestaan bevorderde de
ontwikkelingen van veeteelt. Dit kwam in de plaats van jacht op
dieren. Ik heb voor deze gebeurtenis gekozen omdat ik het
bijzonder vind dat er nog steeds veel gebruik van wordt gemaakt
- Op deze afbeelding zie je boeren die aan landbouw doen,
er was weinig arbeidsverdeling want mannen en vrouwen
werken samen om het graan te oogsten. Boeren in deze tijd waren bijna helemaal
zelfvoorzienend (autarkie).
3 De eerste stedelijke gemeenschappen
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
2
, - Door de rijke oogsten was het niet meer nodig dat iedereen een boer was. Daardoor gingen
mensen zich in anderen dingen specialiseren. Later ontstond er een hiërarchie: er kwamen
sociale lagen die verschilden in rijkdom en macht
- De eerste steden ontstonden in Mesopotamië (huidige Irak). Later ook in Egypte, Mexico,
China, India en Peru
- De steden in Mesopotamië ontstonden rond 3300 v.C. De andere steden ontstonden tussen
2700 en 300 v.C.
- Priester uit de stad Ur, priesters genoten van veel
aanzien in deze tijd. Ze specialiseerde zich in het
contact maken met de goden. Hierdoor ontstond
een hiërarchie: er kwamen verschillende sociale
lagen waarbij de boeren het laagst op de sociale
ladder stonden.
- Hiernaast zie je hoe de eerste steden eruit zagen.
Bovenaan zie je dat deze stad aan het water lag.
De boeren konden gebruik maken van
irrigatiesystemen. Rechts zie je ook een kleine
tempel waar de priesters de goden vereerden
Oudheid
Tijdvak 2 Tijd van Grieken en Romeinen 3.000 v.C. – 500 n.C.
4 Griekse wetenschap en politiek
De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de
Griekse stadstaat
- Griekenland bestond uit verschillende stadstaten (poleis). Burgers namen zelf besluiten in de
volksvergadering (directe democratie). Alleen als je Grieks burgerrecht had mocht je
stemmen. Je moest daarvoor een man zijn en in die stad geboren zijn. Socrates zocht naar
de wetten van de natuur door vragen te stellen, dit was een nieuwe manier van denken. De
leerling van Socrates, Plato, had kritiek op de democratie. De meerderheid maakt niet altijd
de juiste beslissing. Aristoteles wilde het liefst een gemixte bestuursvorm. Verder richtte hij
zich op het systematisch opschrijven van kennis. De Griekse filosofie wordt gezien als het
begin van de wetenschap maar dat is niet helemaal terecht. Ze bouwde namelijk voort op de
kennis uit Mesopotamië.
- Het speelt zich in de stadstaten in Griekenland af
- Tussen 800 en 500 v.C.
- Griekse filosofen dachten na over 3 dingen: natuurfilosofie, ethiek en politiek. Een bekende
filosoof is de Athener Socrates. Hij stelde: ‘Ik weet niets, behalve dat ik niet weet.’
- De gebeurtenis die hier ook bij past is de dood van Socrates. Hij werd in 399 v.C.
veroordeeld. Hij moest uit een beker met gif drinken omdat hij jongeren zou hebben bedorven
met zijn ideeën. Waarschijnlijk had het er ook mee te maken dat hij kritiek had op de
democratie.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliabeekman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
