De Geo Leefomgeving Wonen in Nederland vwo hoofdstuk 4
4.1
De Randstad is het woon- en werkgebied van een zeer groot deel van de Nederlandse bevolking. De
rijksoverheid rekent in ieder geval de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht,
Almere, Amersfoort, Delft, Dordrecht, Haarlem, Haarlemmermeer, Hilversum, Leiden, Purmerend,
Zaanstad en Zoetermeer ertoe.
- Binnen de Randstad liggen acht stadsgewesten (figuur 4.1). Dat zijn de (centrale) steden met
het omliggende verstedelijkte gebied
Groene Hart: het ten opzichte van de omliggende stadsgewesten van de Randstad relatief dunner
bevolkte gebied met een meer landelijke uitstraling
- Dreigt steeds meer bebouwd te worden en meer en meer versnipperd te raken door
infrastructuur
- Er liggen veel dorpjes en kleinere steden, en ook bedrijventerreinen ontbreken niet
Noordvleugel: noordelijke zone van de Randstad met alle stadsgewesten vanaf Utrecht tot en met
Alkmaar/Haarlem
- Is het meest dynamisch. Het diverse bedrijfsleven en de vele instellingen werken als een
magneet, zeker in de twee grotere stadsgewesten Amsterdam en Utrecht
- Groot-Amsterdam is de vestigingsplaats van hoofdkantoren van internationale
ondernemingen en van de financiële dienstverlening. Ook zijn er veel creatieve ICT-bedrijven
neergestreken. Daarnaast is dit deel van de Noordvleugel een toeristische trekpleister van
formaat en heeft het een grote culturele en educatieve functie. De historische binnenstad,
concertgebouwen, musea en universiteiten hebben een grote aantrekkingskracht
Zeer belangrijk is de mainport Schiphol, waar intercontinentale en continentale
vervoerroutes samenkomen. Economisch is het gebied langs het Noordzeekanaal en bij
Zaanstad met industriële en havenactiviteiten van enorme betekenis. Dat geldt ook voor
de glastuinbouw bij Aalsmeer en de bloembollenteelt verder westelijker
Het stadsgewest Groot-Utrecht fungeert als een voornam verkeersknooppunt tussen de
Randstad, de rest van NL en het Europese achterland van de twee Nederlandse
mainports
o Congrescentra zoals de Jaarbeurs profiteren van deze centrale ligging
De stad Utrecht is een uitgesproeken dienstenstad. Een op de vijf banen heeft een
biomedisch karakter. De Utrechtse universiteit is de grootste van Nederland. De
werkgelegenheid in de creatieve sector – vooral de softwareontwikkeling voor
telecommunicatie (ICT), bij architecten- en ingenieursbureaus en bij amusement en
reclamebureaus – groeit fors
Mainport: hoofdknooppunt in een mondiaal vervoernetwerk, waar intercontinentaal vervoer aansluit
op continentale, nationale en regionale vervoersystemen (over weg, water, spoorwegen en door de
lucht)
Zuidvleugel: zuidelijk zone van de Randstad met de stadsgewesten Rotterdam, Den Haag en
Dordrecht
, - Tot de Zuidvleugel behoren Den Haag, het Rijnmondgebied met Rotterdam en de
Drechtsteden. De Zuidvleugel heeft een ander karakter en is iets minder dynamisch dan de
Noordvleugel. De twee grootste stadsgewesten kennen flinke verschillen
De economische diversiteit in het stadsgewest Rotterdam is toegenomen. Natuurlijk blijft
het een enorme logistieke draaischijf van het internationale goederenvervoer en is het
een gigantische concentratie van (petro)chemische industrie. Met de haven zijn veel
transport- en logistieke bedrijven verbonden, ook in het achterland zoals Venlo. Maar
Rotterdam is nu minder eenzijdig dan in het verleden
o De laatste jaren geniet de stad steeds meer bekendheid als architectuurstad
Groot-Den Haag is het centrum van ons politieke bestel: het parlement, de
departementen en de organisaties die nauw bij het politieke bedrijf betrokken zijn.
Ruimtelijk komt dat tot uiting in de statige gebouwen van het Binnenhof, de Tweede
Kamer, de ministeries en de vele ambassades. Internationaal is Den Haag al langer van
belang met het Internationaal Gerechtshof, het belangrijkste gerechtelijke orgaan binnen
de VN, het Joegoslaviëtribunaal, het Internationaal Strafof en Europol
Er wonen inmiddels bijna 6 miljoen mensen in de Randstad de komende jaren zal de bevolking
verder groeien, vooral in de Noordvleugel, waar de economische groei relatief sterk is het
verstedelijkte platteland staat daar onder grote druk de Randstad groeit in de richting van Noord-
Holland en Zuid-Flevoland, maar vooral ook langs de A1 naar het oosten. Vanuit het stadsgewest
Utrecht breidt de Noordvleugel zich in zuidoostelijke richting uit
De economische en demografische groei van de Zuidvleugel is kleiner. Toch zie je hier ook een
toename van de verstedelijking in delen van Zeeland en het westelijke deel van Noord-Brabant,
richting België. Net als vanuit de Noordvleugel vindt de uitbreiding van de Zuidvleugel plaats langs
belangrijkere verkeerswegen naar het Europese achterland
Alle centrale steden van de Randstad hebben naast regionale functie ook grootstedelijke functies
Grootstedelijke functie: functie die je alleen in grote steden kunt vinden, zoals een concertgebouw,
hoger onderwijs, academisch ziekenhuis, groot winkelcentrum of vliegveld
De Randstad werkt niet in totaliteit als een samenhangende eenheid. Dat blijkt uit een aantal zaken:
- Zo zijn er relatief weinig mensen die in de Zuidvleugel werken en in de Noordvleugel wonen
of omgekeerd
- Wanneer mensen op zoek zijn naar een woning, zie je vergelijkbaar ruimtelijk gedrag als bij
het werk. Ze kijken voor huisvesting vooral naar een woonhuis of appartement binnen het
stadsgewest waar ze werken
- Voor de organisatie van het vervoer is dat niet anders. Het ruimtelijk patroon oogt
versnipperd. De Randstad is verdeeld in meerdere vervoerregio’s. Ze vallen onder de
verantwoordelijkheid van verschillende provinciale staten
o Dat is niet altijd even gunstig voor de organisatie van de hele Randstad. Een beter
organisatie en infrastructuur zou de samenhang van de Randstad als geheel ten
goede komen
Om de Randstad economisch sterker te maken, zou je er een hecht stedelijk netwerk van moeten
maken