In dit document vindt je uitgebreid en duidelijk alle informatie die jij nodig hebt voor jouw examen geschiedenis vwo over de historische context 'De Republiek'.
Teveel bezig met roem, rijkdom en macht en allemaal zaken bij het geloof bedacht die niet in
de bijbel stonden
Handel in aflaten
Mensen waren onwetend, wat hoorde nou bij het geloof
Geestelijken waren tussenpersoon met god, zij hadden veel relikwieën en erediensten (had
je niet nodig om in de hemel te komen)
Alleen de bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid! (alleen Latijn in West-
Europa)
Protestantse boodschap (kritiek van Luther) verspreid via nieuwe media pamflet en boek
(boekdrukkunst)
Aanhang Luther groeide in het Duitse rijk
o Karel de vijfde baas over Duitse rijk hij was overtuigd katholiek, vond Luther dus
maar niks
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom steunen veel vorsten
de ideeën van Luther. daardoor Karel V ook minder macht in het Duitse rijk, vorsten gingen meer
hun eigen gang dan dat ze naar hem luisterden
1521 Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen. Luther moet ideeën herroepen.
- Luther weigert
Luther V verklaart Luther vogelvrij (iedereen mag hem doden zonder straf)
Scheuring in de christelijke kerk
o Katholiek
o Protestant
KA: de protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Luther krijgt steun van Duitse vorsen. Andere Duitse vorsten blijven juist katholieke geloof volgen
Godsdienstoorlogen in Duitse rijk. Duurde heel lang.
1555: Vrede van Augsburg
Tussen protestantse Duitse vorsten en Karel V, Karel V vind dat zelf niks het zijn vooral zijn broers die
op die vrede aansturen. Hij moet wel instemmen want het duurt wel lang genoeg die oorlog. Karel V
vind het niks omdat:
‘Wiens gebied, diens gebed.’ de vorst bepaald in een bepaald gebied wat het geloof is. karel V
heeft daar geen invloed op. Vind die niks
, 2. De centralisatiepolitiek van Karel V (VWO - HC De Republiek)
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen:
Feodale leenstelsel, met als leenheer Duitse keizer of Franse koning
Die stelden per gewest een hoge adel aan: een graaf of hertog
Deze verdeelden de macht over lage adel (achterleenmannen) tegelijkertijd komen steden op en die
krijgen ook veel macht
Duitse keizer en Franse koning weinig te zeggen in de Nederlanden
- Graaf of hertog regeerde samen met de Staten
o Staten waren vertegenwoordigers van de geestelijkheid, adel en de steden. Die
beslissen dus samen wat er moest gebeuren
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij
sterker
Komt door:
Toename handel en nijverheid daardoor steden steeds meer inkomsten meer belasting aan
hoge adel (graaf of hertog) in ruil daarvoor krijgen zij steeds vaker stadsrechten (privileges)
Wat vind Karel V hiervan? Vind het helemaal niets dat die 17 gewesten zoveel mogelijk zelf proberen
te besturen en dat er steeds meer steden zijn met voorrechten worden regels nog ingewikkelder.
Karel heeft groot rijk en wil duidelijkheid centralisatie
Centralisatiebeleid vormt een bedreiging voor de privileges van de steden
Karel zet beleid door
1531: instelling van de drie collaterale raden
Raad van State
- Belangrijkste Nederlandse edelen
- Advies geven over het beleid in de 17 gewesten
Geheime Raad
- Rechtsgeleerden
- Opstellen van wetten en toezicht houden op bestuur van gewesten en steden
Raad van financiën
- Hoge edelen en rechtsgeleerden
- Uitvoering van en toezicht houden op het financiële beleid
Karel wou het via deze 3 laten lopen en niet dat ieder gewest afzonderlijk beslist
KA: het begin van staatsvorming en centralisatie
1555: Karel V wordt opgevolgd door Filips II (zijn zoon)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloeoosterlaar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
